تعیین دقیق دفعات و حجم آبیاری مورد نیاز برای باغ یکی از مهم ترین عوامل در مدیریت موفق باغات مرکبات به حساب می آید. آبیاری مناسب علاوه بر محصول دهی مناسب و با کیفیت، موجب شادابی و نشاط درختان شده، از بسیاری از مشکلات فیزیولوژیکی مانند ریزش میوه ها و ترک خوردگی میوه ها جلوگیری می کند.
تخمین زمان آبیاری به این صورت است که به اندازه یک بیل (۲۰ سانتی متر) از سطح خاک برمی داریم، اگر خاک زیرین آن حالت خمیری و شکل پذیر داشت نیاز به آبیاری ندارد، در غیر اینصورت اگر با فشردن بین انگشتان حالت نگیرد و تکه تکه شود نیاز به آبیاری وجود دارد. در شرایط مازندران از خرداد تا شهریور حداقل ماهی دوبار باید آبیاری (غرقابی) انجام داد. البته این قانون کلی و به عوامل مختلفی بستگی دارد.
در این میان، آبیاری مردادماه دارای اهمیت زیادی است چرا که علاوه بر رشد رویشی و درشتی میوه، خطر ترک خوردگی میوه ها در اثر بارندگی های پاییزه را کاهش می دهد. دادن کود پتاسه در زمستان سال قبل نیز در مقاومت به ترک خوردگی و کاهش خطر سرمازدگی موثر است. همچنین با کاهش دوره خشکی، احتمال گلدهی بی موقع و خارج فصل کم می شود.
در صورت عدم بارندگی در خردادماه، انجام آبیاری ضروری است چون علت عمده ریزش میوه ها در این ماه به دلیل نیاز آبی است. بهتر است قبل از سمپاشی بهاره و تابستانه آبیاری انجام شود تا اثر سوء سموم کاهش یابد (بعد از کوددهی و قبل از سمپاشی باید آبیاری کرد).
آبیاری قطره ای مرکبات
مرکبات به دلیل داشتن سیستم ریشه ای خاص نیازمند آبیاری با مقدار کم ولی مداوم و مستمر است. این نوع آبیاری که در سیستم قطره ای تا اندازه زیادی تامین می شود، از تنش های رطوبت جلوگیری می کند. اگر قطره چکان ها به صورت لاینی استفاده شوند باعث پراکندگی بهتر ریشه ها خواهد شد و موادغذایی بهتر جذب می شوند.
قسمت های مختلف سیستم آبیاری قطره ای شامل: پمپ، سیکلون (رسوب گذاری شن)، فیلتر شنی، مخزن کود، فیلتر توری، لوله های اصلی، نیمه اصلی، فرعی و در تهایت قطره چکان ها است.
قطره چکان بهتر است به صورت نواری قرار بگیرد نه حلقوی چون در وضعیت نواری به راحتی قابل حرکت دادن و تغییر مکان سالانه است و به رشد ریشه جهت می دهد. در درختان مرکبات تا ۳ سال اول یک ردیف قطره چکان کافی است. در سال اول فاصله قطره چکان تا ساقه باید ۲۰ سانتی متر باشد. این قطره چکان ها با دبی ۳ لیتر در ساعت و مدت ۲ ساعت آبیاری در هر روز در تابستان، به راحتی آب مورد نیاز درختان را در شمال کشور تامین می کنند (۶ لیتر آب در هر روز برای هر نهال یکساله).
بعد از سه سالگی باید از دو لاین استفاده شود. با افزایش سن درخت فاصله دو لاین از ساقه بیشتر می شود. یک سوم حاشیه خارجی تاج، محل قرار گرفتن لاین های آبیاری قطره ای است. این مسئله بدین علت است که ریشه های مویین بیش از دو سال زنده نیستند و ریشه های مویین جدید جای آن را می گیرند که به طور تقریبی در یک سوم خارجی تاج درخت قرار دارند. اگر لاین ها در این قسمت قرار بگیرند پیاز رطوبتی ایجاد شده آب مورد نیاز را به طور کامل تامین می کند. از طرفی، چون ریشه مرکبات به سمت آب حرکت می کند لذا جهت قطره چکان ها می تواند جهت رشد ریشه را تعیین کند.
کلمات کلیدی: مرکبات ، آبیاری قطره ای در مرکبات ، آبیاری قطره ای ، پرتقال ، نارنگی
برای اطلاعات بیشتر در مورد آبیاری مرکبات کتاب زیر را مطالعه فرمایید:
