آب مورد نیاز و روش های آبیاری یونجه تحت شرایط مختلف جهت تولید حداکثر محصول

عمق نفوذ ریشه های گیاه یونجه چه مقدار می باشد؟ نیاز آبی یونجه چگونه است؟ روش های مناسب جهت آبیاری یونجه در شرایط مختلف چه روشی می باشد؟

یونجه گیاهی است که در برابر خشکی مقاومت نسبی دارد. با این حال محصول یونجه خوب در اراضی با خاک های مناسب و عمیق و آب فراوان تولید می شود. یونجه دارای ریشه های عمیقی است، به طوری که در شرایط مطلوب خاک و رطوبت، ریشه هایش تا بیش از ده متر نفوذ می کند. بایستی توجه داشت که ریشه های فعال یونجه تا عمق یک تا سه متر نفوذ می کند. با این همه یونجه توان جذب رطوبت از منابع سطحی و عمیق خاک را دارد.

آب مورد نیاز یونجه بستگی به عوامل مختلفی مانند میزان تبخیر و تعرق، ارقام مختلف یونجه، حاصلخیزی خاک، قابل دسترس بودن آب و اثرات متقابل این عوامل عمده دارد.

به طور کلی برای تولید یک تن ماده خشک، یونجه نیاز به ۱۵ سانتی متر آب دارد. از این رو حداقل بارش ۵ سانتی متر در هفته تا زمان برداشت برای تولید یونجه مورد نیاز است.

فاصله آبیاری یونجه نباید آنقدر زیاد باشد که تنش های آبی شدید به گیاه وارد شود، در این میان تأمین آب گیاه به ویژه در آغاز گل دهی را بایستی با دقت فراوان انجام داد. البته رطوبت خاک نیز نباید آنقدر زیاد باشد که سبب خوابیدگی و تأخیر در تشکیل دانه شود. نکته دیگر استفاده از یخ آب در آخر پاییز است که با تأمین به موقع رطوبت در اوایل بهار سبب رشد بهینه یونجه می شود.

روش های مختلف آبیاری یونجه

روش های متعدد و مختلفی برای آبیاری مزراع یونجه وجود دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از: آبیاری غرقابی، آبیاری ردیفی، آبیاری ردیفی و آبیاری زیرزمینی.

نوع خاک، روش آبیاری مورد استفاده را تحت تأثیر قرار می دهد. نفوذپذیری خاک مقدار آب مورد استفاده را تعیین می کند که تا حد زیادی با بافت خاک مشخص می شود.

۱) آبیاری غرقابی

روش متداولی است که کشاورزان به خوبی با آن آشنا هستند. بعد از تثبیت بوته های یونجه، آبیاری غرقابی یکی از بهترین روش های آبیاری یونجه است و کشاورزان از آن استقبال می کنند. علت پذیرش آن از طرف زارعین وجود شیب های غیر یکنواخت و کم و بیش زیاد در اراضی کشاورزی است که در چنین شرایطی با کرت بندی یونجه آب از کرتی به کرت دیگر هدایت می شود. نکته مهم در این نوع آبیاری این است که نبایستی آب به مدت طولانی راکد بماند، زیرا سبب خفگی بوته های یونجه می شود. عیب عمده آبیاری غرقابی در اوایل کاشت یونجه است، به خاطر اینکه در این زمان به علت سله بستن، بذور جوانه زده نمی توانند از سطح خاک بیرون آیند.

۲) آبیاری ردیفی

به منظور جلوگیری از سله بستن، هنگام جوانه زدن و سبز شدن دانه های یونجه امروزه این روش آبیاری انجام می شود. برای این منظور آب در ردیف های ایجاد شده، جریان یافته به طوری که روی پشته ها سوار نمی شود. در این روش به تدریج آب از ردیف ها به پشته ها نشت کرده و سبب خیس شدن کامل پشته می شود که اصطلاحا به آن سیاه شدن می گویند.

آبیاری ردیفی یا نشتی در مزارعی انجام می گیرد که زمین تخت و مسطح باشد. به طور کلی طول قطعات کاشت از ۵۰ تا ۱۵۰ متر متغیر است.

۳) آبیاری بارانی

این روش در اراضی شیب دار که امکان آبیاری غرقابی یا ردیفی نیست، روش کارآمدی است و تنها روش آبیاری می باشد. آبیاری بارانی با حفظ رطوبت خاک در سبز شدن بذور یونجه بیش از دو روش قبلی مؤثر است. از طرف دیگر، در این روش آی بیشتر صرفه جویی می شود.

۴) آبیاری زیرزمینی

در بعضی از کشورهای جهان با ایجاد کانال زیرزمینی و نصب لوله هایی در عمق ۳۷-۳۰ سانتی متر زیر خاک، سطح خاک مرطوب نمی شود و در نتیجه به طور قابل توجهی تبخیر آب کاهش می یابد. فاصله لوله ها بستگی به بافت خاک داشته ولی معمولا ۱۵۰ تا ۲۴۰ سانتی متر است. تهویه کافی و استفاده از جریان تند آب برای جلوگیری از گرفتگی لوله ها ضروری است. ضدعفونی دوره ای با اسید برای جلوگیری از گرفتگی و نیز ضدعفونی با کلر ضروری است. با نگهداری مناسب لوله ها، چنین لوله هایی می تواند با کارایی بالا به مدت ۱۰ تا ۲۰ سال استفاده شود. در این روش کنترل دقیق زمان و مقدار آبیاری، کارایی استفاده آب را بهبود بخشیده و به علت نیاز به کارگر کم به رغم هزینه اولیه بالای آبیاری یونجه، مورد توجه قرار گرفته است.

کارایی بالای این سیستم، آن را مخصوصا در نواحی که آبیاری محدود است و مکان هایی که آب و انرژی جهت پمپ نمودن خیلی گران است، قابل استفاده نموده است.

می توانید اطلاعات تکمیلی در ارتباط با یونجه را در کتاب زراعت و اصلاح یونجه مطالعه فرمایید.