هر آنچه در کاشت و پرورش جعفری باید بدانید

آب و هوای مناسب جهت کاشت و پرورش جعفری چگونه می باشد؟  جعفری را در چه خاکی باید کشت نمود؟ نحوه ی کاشت و برداشت جعفری به چه صورت می باشد؟

آب و هوای مناسب

جعفری یک سبزی فصل خنک می باشد. در مناطقی که زمستان ملایم دارند، مانند خوزستان به راحتی به زندگی خود ادامه می دهد، ولی در مناطقی که زمستان سرد دارند، بوته های آن به وسیله کاه و کلش و یا حصیر پوشیده می شود.

در نقاطی که زمستان های بسیار سرد و یخبندان دارند، قبل از شروع سرما بوته ها از زمین خارج شده، به محل مناسب، مانند گلدان و یا شاسی انتقال می یابند.

خاک مناسب

خاک جعفری باید عمیق، حاصلخیز و مملو از مواد آلی باشد. خاک اسیدی، مناسب کشت جعفری نیست. خاک های اسیدی را می توان به وسیله آهک اصلاح نمود و pH آن ها را به ۷ رساند تا مناسب کشت جعفری گردند. جعفری خاک های سبک و شنی را که به وسیله کودهای آلی و شیمیایی تقویت شده باشند بر خاک های سنگین رسی، بخصوص اگر کمی هم شور باشند، ترجیح می دهد. چون بذور جعفری به شوری بسیار حساس است. خاک های کم قوت و خشک تولید بوته های ضعیفی می کنند که اولا زود به گل می نشینند و ثانیا تولید بذور ناقص را می کنند. برای جعفری زمین های آفتابگیر مناسب تر است.

کاشت

بذر جعفری به کندی جوانه می زند و جوانه زدن آن حدود ۲۰ تا ۲۵ روز طول می کشد. البته این مدت بر اساس شرایط محیطی ممکن است کمتر یا بیشتر شود. در خارج از ایران ابتدا خزانه می گیرند و سپس بوته ها را نشا می کنند. در ایران بذر را مستقیما می کارند و در بعضی مناطق چند ساعتی (حدود ۲۴ ساعت) بذر را می خیسانند. البته خیساندن بذر باعث سرعت بخشیدن به جوانه زدن بذر می شود.

عمق کاشت در مورد این سبزی حدود ۶ تا ۸ میلی متر می باشد. کاشت جعفری به روش های مختلف صورت می گیرد. اگر به روش خطی کاشته شود، بهتر است فاصله خطوط بین ۲۵ تا ۳۵ سانتی متر باشد و فاصله دو بوته روی خط کشت ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر در نظر گرفته شود.

در بعضی مناطق جعفری را به صورت دست پاش در کرت های کوچک می کارند و بالاخره در محل هایی که خاک سنگین است و یا مسئله شوری خاک مطرح است، مانند خوزستان، توصیه می شود این گیاه به صورت نشتی کاشت شود. میزان مصرف بذر برای روش دست پاش بین ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم در هکتار و برای کشت های خطی و نشتی ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار می باشد.

کنترل علف های هرز در مزرعه جعفری خیلی اهمیت دارد. چون بوته ها به علت کوچک بودن قدرت رقابت با علف های هرز را ندارند. استفاده از کولتیواتورهای دستی برای کنترل علف های هرز و یا ترکیبی از انواع کولتیواتور و علف کش ها توصیه می گردد.

زمان کشت جعفری در مناطق جنوبی کشور از اوایل پاییز شروع می شود، که ممکن است تا اواسط پاییز ادامه پیدا کند. نظر به اینکه بذر جعفری دیر جوانه می زند در کاشت آن باید عجله کرد تا برداشت آن با سایر سبزی ها همزمان شود. در مناطق سردسیری کاشت آن بعد از رفع خطر یخبندان و از اوایل بهار شروع شده و تا اواخر بهار ادامه می یابد. ممکن است بوته ها احتیاج به تنک کردن داشته باشند که در این صورت این کار در ۲ یا ۳ مرحله انجام می شود و نهایتا حدود ۱۵ سانتی متر فاصله بین دو بوته در نظر گرفته می شود.

نحوه برداشت

برداشت جعفری به این طریق انجام می گیرد که برگ های آن را با داس یا چاقوهای مخصوص از بالای جوانه انتهایی، که معمولا یکی دو سانتی متری در بالای سطح خاک قرار دارد، قطع کرده، در دسته های کوچک و بزرگ بسته بندی می کنند؛ سپس به بازار عرضه می نمایند. به این ترتیب در طول فصل رشد چندین مرتبه قابل برداشت است. بعد از هر برداشت مصرف کود ازته به صورت سرک (حدود ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار) توصیه می شود.

اهمیت غذایی و دارویی

برگ های جعفری دارای مقدار زیادی مواد کانی، مانند کلسیم، فسفر، آهن، سدیم و پتاسیم می باشد. هم چنین از نظر ویتامین های A، دسته B و C غنی است. برگ آن را برای خوش طعم کردن غذا، سوپ و سالاد مورد استفاده قرار می دهند. بعضی از مردم آن را همراه با سایر سبزی های خوردن به صورت خام مصرف می نمایند.

بذر جعفری بسیار معطر است و گاهی به صورت ادویه مصرف می شود. از بذر جعفری روغنی تهیه می کنند که به عنوان تب بر، اشتها آور و ضد نفخ به مصرف می رسد. تحقیقاتی که در دانشکده داروسازی دانشگاه اصفهان انجام گرفته نشان داده است که گیاه جعفری روی پایین آوردن فشار خون اثر بسیار مثبتی دارد.