در بسیاری از مناطق غله خیز جهان بقایای غلات را پس از برداشت می سوزانند این عمل تاثیراتی را بر روی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی ، بیوشیمیایی و میکروبی خاک بر جای می گذارد.
در مورد ویژگی های فیزیکی خاک باید به این موضوع اشاره نمود که سوزاندن بقایای گیاهی باعث افزایش حساسیت به فرسایش و کاهش رطوبت خاک به هنگام کشت محصول جدید می گردد و برخی هم نشان داده اند که با سوزاندن کاه و کلش ، ظاهری و هدایت الکتریکی خاک افزایش و پایداری خاکدانه های کاهش می یابد . در مورد ویژگی های شیمیایی خاک هم باید به این امر اشاره نمودکه سوزاندن بقایای گیاهی موجب افزایش PH ( خاصیت اسیدی ) و کاهش مواد آلی خاک می شود. در مورد ویژگی های میکروبی و بیو شیمیایی خاک هم می توان گفت که آتش زدن بقایای گیاهی در سطح خاک ، میکرو ارگانیسم های آن را کاهش می دهد.
مزایای سوزاندن مواد گیاهی
سوزاندن بقایای گیاهی سبب تبدیل سریع مواد آلی خاک به خاکستر و آزاد شدن مواد معدنی نظیر کلسیم ، منیزیم ، فسفر و پتاسیم از بقایا ، کمک به استقرار بهتر بذر در بستر کاشت و ایجاد یک پوشش گیاهی یکنواخت و پرپشت ، افزایش رطوبت خاک ، بهبود بازدهی مصرف آب و کاهش دمای خاک ، کاهش تبخیر و روان آب در نهایت افزایش عملکرد گیاهان می شود. در ضمن کلش سوزی قبل از آبیاری و شخم نسبت به بدون کلش سوزی و بدون شخم موجب افزایش هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک در طول فصل رشد می شود.
معایب مواد سوزاندن مواد گیاهی
از جمله پیامدهای نامطلوب سوزاندن می توان به کاهش ماده آلی و دگرگونی شرایط فیزیکی و میکروبیولوژی خاک در بلند مدت، افزایش خطر آبشویی و فرسایش ، هدر رفت نیتروژن ، کربن ، گوگرد و غیره از طریق تصعید ، پراکندگی سموم شیمیایی در هوا ، آسیب به لایه ازن و متعاقب آن آسیب به گیاهان و انسان، بوجود آمدن باران های اسیدی ، بروز سرطان در انسان ، افزایش انتقال و انتشار بیماری های واگیردار و بروز تنگی نفس و سایر بیماری های تنفسی اشاره نمود.
از جمله فن آوری ها مفید که می تواند جایگزین سوزاندن شود و موفق بوده سیستم های خاک ورزی حفاظتی می باشد. در این خاک ورزی ها که شامل روش های بدون خاک ورزی و خاک ورزی حداقل می باشد ، بقایای گیاهی در سطح خاک باقیمانده یا مقداری از آن در خاک دفن می گردد. با این عمل بسیاری از مضرات سوزاندن بقایای گیاهی تخفیف می یابد.
منبع: ماهنامه روش های نوین آبیاری شماره ۸۰ صفحه ۴۳
