وسایل آماده سازی بستر زمین جهت زراعت و کاشت بذر، بسیار متنوع بوده و هر کدام بسته به شرایط خاصی ، کار ویژه ای را انجام می هند. هدف این ابزار نیز با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام داری قطعات کمکی هستند که کار را برای آنها آسان کرده یا سرعت می بخشند. انتخاب وسیله مناسب برای آماده سازی و شخم زمین به دقت و شناخت کافی نیاز دارد و بسته به هدفی که قرار است در زمین تحقق یابد این انتخاب باید صورت گیرد. گاو آهن ها ابزاری هستند که برای شخم و زیر و رو کردن خاک از آنها استفاده می شود. با استفاده از این ابزار می توان خاک را تا عمق مشخصی برگرداند و همین طور ریشه علف های باقی مانده در زمین را قطع کرد. این ابزار معمولا به پشت تراکتور بسته می شود.
در موارد متعددی گاو آهن یا خیش اولین وسیله ای است که برا تهیه بستر خاک به کار گرفته می شود. در حال حاضر چهار نوع گاو آهن وجود دارد که هر کدام هدف خاصی را دنبال می کنند و نتایج هر کدام کم و و بیش با یکدیگر فرق دارد. این ابزار عبارت اند از: گاو آهن سوکی یا برگرداندار ، گاو آهن بشقابی، گاو آهن قلمی و در نهایت گاو آهن ایرانی.
گاو آهن سوکی : این گاو آهن شامل سطح خمیده و شیب داری است به نام صفحه برگردان. در قسمت پایین و جلو این سطح ، تیغه تیز و برنده ای به نام سوک قرار گرفته است. سوک به طور مایل و با زاویه ای تنگ تر از ۹۰ درجه نسبت به مسیر حرکت گاو آهن قرار دارد. در قسمت جلوی این ابزار، قطعه قمه ای شکل یا یک دیسک وجود دارد که به نام پیشبر کاردی خوانده می شود. این قطعه به باز کردن و شکافتن خاک کمک می کند. گاو آهن توسط تراکتور (یا دام) کشیده شده و در خاک فرو می رود.
گاو آهن بشقابی
هر واحد گاه آهن بشقابی یا دیسکی از یک صفحه بزرگ و کاسه ای شکل به قطر ۵۰ تا ۹۵ سانت تشکیل شده است. این قطعه حول یک محور مرکزی می چرخد. ستونی از خاک توسط لبه تیز بشقاب بریده شده و در سطح شیب دار آن بالا می رود. این خاک در حالی که از هم پاشیده می شود به سمت راست گاو آهن بر می گردد. به طور معمول ، چند واحد گاو آهن روی یک شاسی قرار دارند و دستگاه با تراکتور کشیده می شود.
اسکنه ها یا گاو آهن قلمی
اسکنه یا قلم، پایه ای از جنس فولاد است که نوک تیز و پاشنه ای شکلی دارد. ابعاد این قلم ها بسیار متفاوت است اما می توان آنها را به سه اندازه بزرگ ، متوسط و کوچک تقسیم بندی کرد. نوع بزرگ آن برای نفوذ پذیر ساختن و شکستن لایه های فشرده شده خاک زیرین به کار می روند. این قطعات از یک تا سه پاشنه بزرگ و قوی تشکیل شده که می توانند خاک را در عمق ۴۵ تا ۷۵ سانت باز کنند. گروهی از اسکنه های متوسط را که روی شاسی سوار شده و در راس آنها پاشنه های کم عرض و طویلی نصل شده اند، گاو آهن قلمی نامیده می شوند.
گاو آهن ایرانی :
این نوع گاه آهن تقریبا منسوخ شده و به تاریخ پیوسته است و به ندرت در نواحی دور افتاده کشور به کار می رود. گاو آهن ایرانی شامل قطعات چوبی بزرگ استوانه ای شکلی است که کُنده خوانده می شد. در جلوی کنده، نوکِ تیز و شیب داری وجود دارد که به آن خیش می گویند.
کلمات کلیدی : گاو آهن، خیش ، گاو آهن سوکی ، گاو آهن دیسکی ، گاو آهن بشقابی، سوک ، کُنده ، آماده سازی بستر زمین ، اسکنه ، گاو آهن قلمی ، پاشنه اسکنه.