اکثر انواع خرما در مراحل کاملا رسیده (رطب و تمار) برداشت می شوند. میوه‌ها در این مراحل، قند بالاتر و رطوبت کمتری دارند، طعم گس آن‌ها از بین می رود و نرم تر می شوند.
زمان برداشت خرما براساس ظاهر و بافت میوه تعیین می شود که صفات مذکور متأثر از میزان رطوبت و قند میوه است. برداشت محصول در زمان مناسب می‌تواند نقش مؤثری در کاهش شدت ترک خوردگی خرما، خشکیدگی بیش از حد خرما، آلودگی به آفات و حمله میکروارگانیسم‌ها داشته باشد.پ
برخی ارقام زردرنگ خرما به صورت رشته ای یا خوشه ای به بازار عرضه می شوند. بدین منظور هنگامی که خرما کاملا زرد شد، گل خوشه برداشت و به محل بسته بندی منتقل می شود.
خرما های برداشت شده بایستی خنک شوند طوری که دمای آن‌ها به صفر درجه سانتی گراد برسد. برای خنک کردن خرما می‌توان از آب سرد استفاده نمود که مدت زمان لازم برای انجام آن بسته به دمای اولیه محصول، ۲۰-۱۰ دقیقه خواهد بود. لازم است بدین منظور از آب ضدعفونی شده استفاده شود و رطوبت مازاد قبل از بسته بندی از سطح محصول خارج گردد. البته استفاده از هوای فشرده مشکلات کمتری را در مقایسه با روش مذکور به همراه دارد و بیشتر توصیه می شود.
برای آنکه اتلاف رطوبت از سطح خرما طی حمل و نقل و بازار رسانی به حداقل برسد می توان ابتدا آن‌ها را درون پلاستیک مشبک قرار داده و سپس درون کارتن گذاشت. برای حفظ کیفیت خرما نیز لازم است حمل و نقل با استفاده از وسایل نقلیه مجهز به تجهیزات سردکننده (دمای ۲-۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۵-۹۰%) انجام شود.
چنانچه قرار است برداشت در مرحله رسیدگی کامل انجام شود، بهتر است برای جلوگیری از ریزش میوه و کاهش ضایعات محصول، خوشه‌های خرما داخل پوشش‌های توری قرار داده شوند. با افزایش رشد و بلندتر شدن نخل، کار برداشت مشکل تر می شود و به ناچار بایستی از انواع نردبان و بالابر جهت تسهیل این عملیات استفاده شود.
برداشت در مراحل رطب و تمار به صورت خوشه کامل (زمانی که اکثر میوه‌ها رسیده اند) انجام می گیرد. در این حالت خوشه‌ها را پس از جداسازی از درخت، داخل صندوق‌هایی می‌تکانند تا خرما های کاملا رسیده جدا گردد. روش دیگر آن است که خرما های رسیده به صورت تک تک از خوشه، دست چین شود.
خوشه‌های چیده شده را با استفاده از انواع ظروف و تجهیزات کمکی به سطح زمین می رسانند. از آنجا که میوه‌های ناشی از ریزش دچار آسیب دیدگی مکانیکی بیشتری می شوند و به همین دلیل احتمال آلودگی میکروبی و نفوذ ذرات خاک به عمق بافت گوشت آن‌ها در حین برخورد با زمین بیشتر است، هرگز نباید با هدف فروش و مصرف انسانی، جمع آوری و عرضه شوند.
مراحل آماده سازی خرما برای عرضه به بازار
۱- درجه بندی اولیه جهت حذف مواد خارجی و میوه‌های معیوب
۲- تمیز کردن و زدودن گرد و غبار و سایر مواد خارجی با استفاده از هوا و آب تحت فشار، سپس خشک کردن و گرفتن رطوبت مازاد از سطح میوه به کمک جریان هوا
۳- درجه بندی بر اساس کیفیت و اندازه میوه
۴- استفاده از واکس یا موادی مثل روغن نباتی، شربت خرما و … با هدف کاهش چسبندگی و بهبود کیفیت ظاهری و درخشندگی میوه
۵- در برخی موارد خرما را هسته گیری و داخلشان را با مغز انواع خشکبار پر می کنند.
۶- هدف از بسته بندی، محافظت خرما در برابر آسیب های فیزیکی و نیز ممانعت از جذب رطوبت هوا (با استفاده از مواد ضد آب) می باشد. همچنین توصیه شده بسته بندی به گونه ای انجام شود که از آلودگی مجدد میوه ها به آفات در خلال مراحل انبارداری و جابجایی جلوگیری گردد.
کلمات کلیدی: خرما ، برداشت خرما ، نگهداری خرما
