با افزایش استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار و به‌خصوص سیستم آبیاری بارانی، در پی آن هستیم که در این مقاله نکاتی را پیرامون انتخاب یک آبپاش مناسب، برای سیستم آبیاری بارانی بیان نماییم. امید است که مطالبی کاربردی را بتوانیم در اختیار شما عزیزان قرار دهیم. در ابتدای این مقاله لازم است تا به این موضوع اشاره کنیم که مباحث مربوط به سیستم‌های آبیاری تحت فشار، اعم از هیدرولیک شبکه، نوع آبپاش و مسائل مدیریتی آن، مبحثی کاملا تخصصی می‌باشد و لذا بیان تمام نکات در این مقاله نخواهد گنجید. با این وجود سعی شده است که راهنمایی کاربردی، جهت انتخاب یک آبپاش را در اختیار شما قرار دهیم. پس از بررسی نکات حائز اهمیت برای انتخاب یک آبپاش زراعی، در این بخش نکات لازم توجه برای انتخاب یک آبپاش فضای سبز را بیان می‌کنیم.
انتخاب یک آبپاش برای آبیاری فضای سبز، تا حدی شبیه انتخاب آبپاش‌های زراعی و تا حدی متفاوت با آن است. انتخاب یک آبپاش برای سیستم آبیاری بارانی فضای سبز بدلیل زیاد بودن گزینه‌های انتخابی، کمی دشوارتر از انتخاب یک آبپاش زراعی است. انتخاب میان آبپاش‌های چکشی، مخفی شونده‌ها و آبپاش‌های میکرو گزینه‌های بسیار زیادی را در اختیار شما قرار میدهد.
همانند آنچه برای آبپاش‌های زراعی در بخش اول ذکر شد، مهمترین مسئله برای انتخاب آبپاش، انتخاب یک آبپاش با مشخصات هیدرویکی مناسب می‌باشد. فشار، میزان آب خروجی(دبی) و شعاع پرتاب آب مهمترین مولفه‌های انتخاب آبپاش می‌باشند. در ذیل به اختصار به بیان موارد حائز اهمیت می‌پردازیم:
۱- شعاع پاشش:
در عرصه‌های فضای سبز برخلاف زمین‌های زراعی، ابعاد زمین در انتخاب آبپاش حائز اهمیت است. عملا در عرصه‌های فضای سبز با مساحت یا عرض کم(همچون بلوارها) استفاده از آبپاش‌هایی که شعاع پاشش زیادی دارند ممکن نمی‌باشد. شعاع پاشش آبپاش تحت تاثیر فشار کاری آبپاش و نازل آن می‌باشد و لذا برای انتخاب آبپاش با شعاع پاشش مناسب، بایستی به مجموعه این عوامل دقت شود. در برخی آبپاش‌های مخفی شونده، تغییر فشار‌کاری می‌تواند تا ۳ متر شعاع پاشش و تا ۶ متر قطر پاشش آبپاش را تحت تاثیر قرار دهد.
الف) فضای سبز دارای سیستم آبیاری ثابت می‌باشد:
پیشنهاد می‌شود برای آبیاری عرصه‌های کوچک، از آبپاش‌های اسپری مخفی شونده(PS) ، با شعاع پاشش مناسب استفاده شود و برای آبیاری عرصه‌های فضای سبز با سطح بزرگتر، از آبپاش‌های مخفی‌شونده چرخشی(Rotary) بهره ببرید. استفاده از آبپاش‌های اسپری یا آبپاش‌های با شعاع پاشش کم، در فضاهای بزرگ باعث افزایش هزینه اجرا و نگهداری می‌شود.
ب) فضای سبز دارای سیستم ثابت نبوده و سیستم آبیاری متحرک(جابجایی با دست) وجود دارد:
در عرصه‌های کوچک آبپاش‌های چکشی با شعاع پاشش کم و در عرصه‌های بزرگ، آبپاش چکشی با شعاع بیشتر پیشنهاد می‌گردد.
برای آبیاری باغچه‌های کوچک و یا عرصه‌هایی که ترکیبی از درختان و گیاهان پوششی وجود دارد استفاده از میکروپاشنده ها، میکروجت‌ها و آبپاش‌های اسپری مخفی شونده(PS) پیشنهاد می‌شود. این گسیلنده‌ها علاوه بر اینکه آبیاری را انجام می‌دهند به‌شکل زیبایی آب را در فضا پخش می‌کنند که باعث زیباسازی محیط می‌شود. لذا استفاده از این گسیلنده‌ها در باغ‌ها، ویلاها و فضای سبز‌های خانگی بیشتر رواج دارد.
۲- نازل :
نازل آبپاش در سه مشخصه اصلی دبی، فشار و شعاع پاشش تاثیرگذار است بطوریکه با تعویض نازل یک آبپاش مخفی شونده، شعاع پاشش آن تا دوبرابر هم تغییر خواهد کرد.
۳- دبی و فشار:
شبکه لوله یا سیستم آبیاری بایستی توانایی تحویل آب مورد نیاز آبپاش با فشار کافی داشته باشد. در غیر این صورت آبپاش به طور مطلوب کار نخواهد کرد. هرچه دبی آبپاش بیشتر باشد، باعث می‌شود سیستم آبیاری فشار کمتری را تحویل دهد. در این مورد حتما به دبی مجاز توجه نمایید.
۴- تنظیم‌شوندگی :
در صورتیکه قصد دارید گوشه و کناره‌های زمین خود را نیز آبیاری کنید، یا عرصه فضای‌سبز شما دارای شکل غیرهندسی است، از آبپاش‌های تنظیمی استفاده کنید.
– آبپاش‌های چکشی در برخی موارد قابلیت تنظیم شوندگی دارد و در برخی موارد دارای این قابلیت نمی‌باشد.
– اکثر آبپاش‌های مخفی‌شونده قابلیت تنظیم‌شوندگی را دارا می‌باشد.
– آبپاش‌های میکرو معمولا در دو نوع تمام دور(۳۶۰ درجه) و نیم‌دور(۱۸۰ درجه) وجود دارند.
۵- الگوی پاشش:
در برخی موارد علاوه بر انجام آبیاری، ایجاد فضایی زیبا و آرامش بخش نیز مد نظر می‌باشد. در این موارد به الگوی پاشش آبپاش دقت نمایید. برخی از آبپاش‌ها به سادگی آب را در فضا پخش می‌کنند اما برخی دیگر به زیبایی آب را در فضا پخش می‌کنند که باعث زیبایی محیط می‌شود.
۶- جنس و کیفیت آبپاش:
از هرچه بگذریم، نمی‌توان بدون توجه به قیمت و کیفیت آبپاش را خریداری کرد. در مکان‌هایی که سیستم آبیاری ثابت وجود دارد، بدلیل سختی تعویض آبپاش‌ها، دشوار بودن تشخیص آبپاش معیوب و امکان آسیب‌دیدن آبپاش‌ها در اثر عوامل خارجی، پیشنهاد می‌شود حتما از آبپاش با کیفیت استفاده نمایید تا هزینه‌های نگهداری را کاهش دهید. در سیستم‌های آبیاری متحرک اهمیت این موضوع قدری کمتر است اما همچنان هزینه‌های تعمیر آبپاش را لحاظ کنید.
همچنین درمورد کارخانه تولیدکننده آبپاش نیز تحقیق کنید. مطمین شوید آبپاش با همان ویژگی‌های هیدرولیکی که کارخانه اعلام کرده است، تولید می‌شود.
