سویا یکی از مهمترین گیاهان برای تولید روغن (۳۶%)، پروتیین (۱۸%) و کربوهیدرات (۲۰%) در جهان بوده و تقریبا در سراسر دنیا برای مصارف انسان، دام و کارخانجات کاشته می شود.
در یک برنامه ریزی مناسب آبیاری باید به سه سوال زیر پاسخ داده شود:
۱- آیا رطوبت خاک به حدی کاهش یافته است تا نیاز به آبیاری داشته باشد؟ (تعیین زمان آبیاری)
۲- برای کفایت آبیاری چه مقدار آب مورد نیاز است؟ (تعیین مقدار آب مورد نیاز)
۳- آیا امکان افزایش راندمان آبیاری وجود دارد؟ (چگونگی آبیاری مزرعه، نوع روش آبیاری)
به طور کلی آبیاری یا باران زیاد در مراحل اولیه رشد گیاه باعث افزایش رشد اندام های رویشی گیاه شده و توقع گیاه به آب و مواد غذایی را افزایش داده و نه تنها در عملکرد افزایشی ایجاد نکرده بلکه در مواردی منجر به کاهش عملکرد می شود.
سویا بیشترین حجم آب را در دوران رشد زایشی مصرف می کند (حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد کل آب مصرفی در یک فصل)
مقدار آب مورد نیاز سویا
آب مورد نیاز سویا بسته به شرایط مختلف اقلیمی و طول دوره رشد از ۴۰۰ تا ۵۵۰ میلی متر در طی فصل متغیر است. به طور کلی گیاه سویا در دوران رشد رویشی و رسیدن به حداقل آب، نیاز دارد . در دوران گل دهی، توسعه غلاف و پر کردن دانه به ترتیب برابر ۵-۴، ۷-۵ و ۵-۴ میلی متر در روز آب نیاز دارد. به دلیل شرایط اقلیمی مختلف در کشور، آب مورد نیاز گیاه سویا در کشور نیز متفاوت خواهد بود.
روش های آبیاری سویا
روش های آبیاری سطحی و تحت فشار برای آبیاری سویا قابل استفاده است. هر روش شرایط خاصی می طلبد به طوری که نمی توان یکی را به عنوان بهترین روش برای همه شرایط انتخاب کرد.
آبیاری کرتی: در روش آبیاری کرتی نیاز است تا مزرعه به کرت هایی به ابعاد مشخص به وسیله خاکریزهایی به ارتفاع حدود ۱۲ سانتی متر تقسیم بندی شده و شیب زمین کمتر از ۱/۰ درصد باشد. از آنجا که گیاه سویا نسبت به آب ماندگی و غرقابی حساس است، روش آبیاری کرتی زمانی که سویا مراحل جوانه زنی و ارتفاع کوچکی دارد به دلیل سله بستن و غرقاب کردن محیط مناسب نیست.
آبیاری نواری: آبیاری نواری خصوصا در خاک های متوسط تا سنگین قابلیت توزیع یکنواخت آب را دارد و به سادگی برای سویا قابل استفاده است. روش آبیاری نواری تقریبا مشابه آبیاری کرتی است با این تفاوت که در نوار ها در جهت طولی دارای شیب حدود ۲/۰ تا ۶/۰ درصد و طول نوار ها نسبت به عرض آن ها به صورت قابل توجهی بیشتر است.
آبیاری بارانی: در این روش می توان مقدار آب کمتر را در فواصل کوتاهتر ، با دقت و کنترل بهتر نسبت به روش های آبیاری سطحی برای آبیاری سویا به کار برد . در این روش مقادیر کم آب و با فراوانی زیاد به سادگی قابل استفاده بوده ولی در هر آبیاری خصوصا در دوران گل دهی و غلاف دهی حداقل حدود ۳۰ میلی متر آب بایستی به کار رود . از جمله مزایای این روش امکان استفاده از زمین های شیب دار، شستشوی برگ ها و امکان افزایش فتوسنتز گیاه می باشد.
آبیاری قطره ای: آبیاری مزارع سویا به روش قطره ای یا تیپ منجر به افزایش راندمان بیش از ۹۰ درصد خواهد شد . در شرایط اقلیمی کشور که کمبود منابع آبی از دلایل عمده محدود کننده تولید سویا می باشد ، این روش به دلایل فراوان از جمله صرفه جویی در مصرف آب ، راندمان بالاتر و افزایش سطح زیر کشت نسبت به روش های سطحی در اولویت است .
