آبیاری
شروع مرحله داشت پایان مرحله کاشت و دادن خاک آب است. در برخی از مناطق کشور بلافاصله بعد از اولین آبیاری خربزه مدت ۲۰ تا ۳۰ روز به گیاه خشکی داده و هیچ گونه آبیاری در این مرحله انجام نمی گیرد. وارد آمدن تنش خشکی به خربزه دو مزیت دارد:
۱- ریشه های خربزه در جستجوی آب مورد نیاز به اعماق خاک نفوذ می کنند و شبکه وسیعی از ریشه ها را تشکیل می دهند. در این حالت خربزه از حداکثر ذخیره آب طبقات مختلف خاک استفاده کرده و راندمان مصرف آب بالا می رود.
۲- مزیت دیگر از نظر تداخل آبیاری گندم و خربزه می باشد. گندم آخرین آب های خود را در اردیبهشت و خرداد دریافت می کند که با دریافت اولین آب های زراعت های سبز برگ تداخل دارد. کشت خربزه این مزیت را داراست که در ابتدا فقط یک آبیاری احتیاج داشته و آب به راحتی می تواند صرف کشت غلات شود بدون اینکه مشکلاتی در بر داشته باشد.
بعد از مرحله تنش خربزه، کشاورزان اقدام به آبیاری می نمایند که بسته به شرایط آب و هوایی و نوع خاک، دور آبیاری بین ۶ تا ۱۰ روز متغیر است.
در زیر به دو روش آبیاری نشتی و قطره ای به تشریح پرداخته می شود:
آبیاری نشتی
معمولا خربزه به روش جوی و پشته ای کشت می شود. در کشت سنتی خربزه در مناطق گرم و خشک با بافت خاک سنگین، آبیاری معمولا در اوایل رشد هر ۱۰ تا ۱۲ روز صورت می گیرد. در زمان رسیدن میوه ها فاصله آبیاری طولانی تر می شود. باید دقت شود که شاخ و برگ ها خیس نشوند. زیرا احتمال آلودگی گیاه به بیماری های قارچی بیشتر می شود.
در بعضی از مناطق اعمال تنش خشکی به بوته های خربزه مرسوم است. یعنی در مرحله قبل از تشکیل میوه یک یا دوبار آبیاری را حذف کرده و به گیاه تنش خشکی می دهند.
در صورت موجود بودن آب کافی، دور آبیاری در مرحله درشت شدن میوه و قبل از برداشت به ۶ تا ۸ روز یک بار کاهش داده و دور آبیاری مطابق با نیاز واقعی گیاه تنظیم گردد. در هر صورت نباید در آبیاری خربزه زیاده روی کرد، زیرا آبیاری زیاد باعث کاهش کیفیت محصول می شود.
آبیاری نشتی برای خاک هایی که مقدار نفوذ آب به خاک در حدود کم تا متوسط باشد و جایی که خاک سطحی عمیق و یکنواخت است و خاک زیرین مشکل زهکشی ندارد، سازگار است. توپوگرافی زمین باید دارای شیب ملایم و یکنواخت برای توزیع مناسب آب باشد.
آبیاری قطره ای در زاعت خربزه می تواند بدون استفاده از خاکپوش و یا با خاکپوش به کار رود. یکی از فواید آبیاری قطره ای در صورتی که به طور صحیح مورد استفاده قرار گیرد، بالا بودن کارایی مصرف آب می باشد.تحقیقات نشان می دهد که در مقایسه با آبیاری بارانی، آبیاری قطره ای ۴۰ درصد آب کمتری برای آبیاری انواع سبزیجات لازم دارد.
به طور کلی در این سیستم برای هر ردیف کاشت یک خط لوله آبیاری قطره ای در نظر گرفته می شود. در زراعت خربزه لوله هایی با قطر دیواره کمتر از ۱۰ میلی متر را می توان سالی یک بار استفاده کرد. لوله هایی با قطر دیواره بیشتر از ۱۰ میلی متر را می توان برای سالیان متعدد در صورت نگهداری صحیح استفاده کرد.
با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای می توان در هر زمان مقدار آب مورد نیاز را در اختیار گیاه قرار داد. لذا سبب توزیع یکنواخت آب آبیاری در مزرعه، صرفه جویی در مصرف آب و نهایتا افزایش کارایی مصرف آب می گردد. معمولا نوارهای آبده با فاصله روزنه های ۲۰ و یا ۳۰ سانتی متر مناسب می باشند که آب آبدهی آن ها در طول یک متر در فشار ۶/۰ تا ۷/۰ بار حدود ۴ لیتر در ساعت می باشد. این لوله ها معمولا برای استفاده در یک فصل کاشت ساخته می شوند. استفاده از آبیاری قطره ای برای زراعت خربزه می تواند راهکاری برای مصرف آب کمتر جهت دستیابی به محصول بهتر و بازارپسندی بیشتر باشد.
بر اساس نتایج تحقیقات توسط آبیاری قطره ای در زراعت خربزه می توان با مصرف آب به میزان ۲۵ درصد کمتر از مقدار آب مورد نیاز خربزه به عملکرد قابل قبول و خربزه هایی با کیفیت دست یافت.
