گونه های مختلف کرم خاکی نیازهای زیست محیطی متفاوتی دارند که برای تکثیر و سلامتی مداوم آنها جهت تولید ورمی کمپوست ضروری می باشد. این نیازها هستند که بطور اجتناب ناپذیری تعیین می کنند که آیا یک خانواده خاص از کرمها برای کشت در هر شرایطی مناسب می باشند یا خیر؟
برای نمونه اگرچه ممکن است بسیاری از مردم علاقه مند به پرورش کرم خزنده شب یا کرم شبنم در خانه خود به عنوان منبع طعمه ماهیگیری باشند اما اگر بدانیم که این نوع خاص از کرم ، دماهای بین پنج تا ده درجه سانتی گراد را برای زندگی ترجیح می دهد ، دیگر این کار ، امر قابل قبولی نخواهد بود. در طول ساعات گرم روز این عضو بزرگ از خانواده کرمهای خاکی به عمق سوراخهای زیر زمینی خود بر می گردد و تنها هنگام عصر یا صبح زود یعنی خنگ ترین ساعات ممکن در طول روز است که می توانند بیرون بیایند. ( این سوراخها تا عمق بیش از3.5 متر ایجاد شده اند بنابراین اگر ما خواستار کشت و پرورش این حیوان در خانه های خود هستیم باید بتوانیم دست کم دمای بخشی از فضای موجود را پائین بیاوریم. با وجود این حتی در این صورت نیز ملاحظات دیگری که باید در این زمینه انجام گیرد مردم را متقاعد خواهد کرد که این خزندگان شب باید بیشتر برداشت شوند تا اینکه کشت گردند.
از سویی دیگر، دو نوع کرم به نامهای Eisenia fotida و Lumbricus rubellus که بیشترین مورد استفاده را در تولید ورمی کمپوست دارند رایج ترین نوع کرم می باشند و این به دلیل سهولت در تکثیر و شرایط زیست محیطی لازم است که برای زندگی ترجیح می دهند. کشت این حیوانات که برای یک فضای داخلی نیز کاملا مناسب می باشد، هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند تنها به کمی سعی و تلاش نیاز دارد هم چنین برای ما که با کرم ها در یک جا زندگی می کنیم نیز هیچ مشکلی بوجود نمی آورد. واقعیت این است که این کرمها در غیاب خطرات طبیعی که در فضاهای خارجی با آن مواجه اند می توانند در یک فضای داخلی سریعتر رشد کنند ، سالمتر باقی بمانند، بیشتر عمر کنند و با سرعتی بیشتر تکثیر شوند.
بنابر این فضای داخلی برای کرمها محیطی بسیار مطلوب است و همچنین سود بزرگی را نیز عابد صاحبخانه می نماید ، زیرا روش جدید و خوبی برای تبدیل زباله های آلی به یک غذای خوب برای گیاهان ، چمن ها و باغ ها می باشد. این نیازها به سه گروه اصلی تقسیم می شوند که هر یک از آنها را در بندهای بعدی مورد بررسی قرار خواهیم داد. (فرض بر این است که کرمها در یک بستر مناسب با مقدار غذای کافی قرار دارند).
١- هوا ( تهویه )
میکروبهایی که زباله های آشپزخانه مزرعه و باغ را به کمپوست تبدیل می کنند میکروبهای هوازی می باشند یعنی برای زنده ماندن و انجام فعالیت خود که همان تولید ورمی کمپوست است، به هوا نیاز دارند. تل های کمپوست باید به گونه ای باشند که هوای زیادی را به درون خود راه بدهند، که این کار معمولا با استفاده از محتویاتی حجیم مانند ساقه ها و علفهای هرز انجام می شود.
کرمها علاقه ای به باکتریهای بی هوازی ندارند و اگر تحت چنین شرایطی قرار گیرند محلی را که باعث آزارشان می شود ترک می نمایند و اگر قادر به این کار نباشند خواهند مرد.
کرمها نیز درست مانند بیشتر جانوران به تنفس نیاز دارند. فرایند اسمزی، کرمها را از انسانها که دارای ریه هستیم متمایز می کند اما به هر حال نتیجه مشابه است. کم کم ، اکسیژن موجود مصرف شده و با دی اکسید کربن و دیگر گازهای زباله ای جایگزین می شود.
بر خلاف انسانها که بر روی زمین زندگی می کنیم کرمها در زیر خاک یا بستر خود و در مجاورت نزدیک با گازهای سمی می باشند. علاوه بر این کاهش اکسیژن می تواند منجر به افزایش گرما شده و این گرما نیز به نوبه خود نیاز کرم را به اکسیژن افزایش می دهد. خوشبختانه ، این وضعیت تنها با کمی توجه قابل کنترل است.
لازم است که تقریبا هر دو یا سه هفته یک بار چند اینچ از لایه های بالایی خاک بستر را به آرامی مخلوط نمود تا گازهای ایجاد شده ، خارج شوند. این کار همچنین از فشردگی بستر جلوگیری می نماید. خاکهای موجود در سطوح پایین تر را نیز می توان به میزانی بسیار کمتر از لایه های بالایی بهم زد. اگر عادت دارید غذای کرمها را در دل خاک مدفون کنید این کار خود باعث بهم خوردن خاک می شود. و تنها چیزی که نیاز خواهید داشت اشباع ” گاه و بیگاه خاک از رطوبت است. اگر در حال ایجاد سیستمی جدید هستید به خاطر داشته باشید که وجود سطحی وسیع تر، مفیدتر خواهد بود البته فعالیت کرم های کمپوست در زمینهای بایر با اندکی توجه از نظر تهویه، معمولا محدودیتی ایجاد نمی کند.
۲- میزان رطوبت
محتویات محفظه کرمها باید مرطوب نگه داشته شوند البته نباید خیلی خیس شوند. اجازه ندهید که بارش باران به داخل محفظه نفوذ کند زیرا این کار ممکن است باعث غرق شدن کرمها شود. در اماکن رو باز نیز ممکن است به پوششی از برگها نیاز باشد تا بتوان محفظه را از خشک شدن در هوای گرم تابستان نیز حفظ کرد.
اگر این نکته را در نظر بگیریم که کرم خاکی بر خلاف آنچه از نامش پیداست در واقع یک موجود آبی می باشد، در اینصورت دیگر پذیرش این مطلب که رطوبت مورد نیاز و ضروری آنها برای ادامه حیات تا چه اندازه لازم می باشد آسان است. اما بیشترین مشکلی که در بستر کرمها بوجود می آید، وجود رطوبت بسیار زیاد است نه کاهش رطوبت. در این مورد نیز مانند بیشتر مسائل زندگی، لازم است که برای ایجاد عملکرد بهینه به تعادلی مناسب دست بیابیم و باید بخاطر داشته باشیم که گاهی ممکن است این تعادل برای سازگاری با نیازهای خاص، تغییر داده شود.
ابتدا نگاهی به پایین ترین میزان رطوبت خواهیم داشت.
تحت شرایط طبیعی بیشترین میزان فراوانی کرمهای خاکی در خاکهایی مشاهده می شود که میانگین رطوبت در آنها بین ۱۲ تا ۳۰ درصد است. اگر میزان رطوبت بسیار کمتر از این احد شود ، کرم شروع به آزاد سازی آب داخل بدن خود می کند و اتفاقاتی بیولوژیکی روی می دهد در صورت عدم بررسی های لازم ، میتواند سرانجام منجر به مرگ کرم شود. در مراحل پایانی این شرایط و با از دست دادن آب بیشتر ، کرم با از جان گذشتگی حتی اقدام به دفع كاليميکا از درون خود می کند تا بتواند بدن خود را مرطوب نگه دارد. در این هنگام ، ممکن است فرو رفتن کامل در آب ، تنها راه پیشگیری از مرگ کرم باشد.
همچنین هنگامیکه یک نگهدارنده یا پرورش دهنده کرم تازه کار ، تلاش می کند تا بستر کرمها را بطور یکنواخت و پیوسته مرطوب نگه دارد ، این کار نیز می تواند منجر به ایجاد رطوبت بیش از حد گردد. وقتی فرد مشاهده می کند که لایه بالایی ماده ، خشک تر از آن چیزی است که باید باشد بنابراین آب بیشتری به بستر می افزاید. فعالیت میکروبی نیاز به رطوبت کافی دارد و یک تل خشک کمپوست ، عمل تجزیه را بطور مؤثر انجام نخواهد داد.
اگر میزان بارش باران کم باشد ، در اینصورت لازم است که برای حفظ سرعت ثابت تجزیه مواد ، تل به طور دوره ای آبیاری شود . برای مرطوب نمودن تل باید آب کافی به آن افزوده شود، اما از آبیاری بیش از حد نیز باید پرهیز کرد زیرا آب بیش از اندازه می تواند منجر به شرایط بی هوازی گردد. کافی است تل ، مرطوب شود اما نباید آن را بیش از اندازه خیس نمود. اگر با فشردن یک مشت ورمی کمپوست به اندازه چند قطره از آن بچکد ، در این صورت میزان رطوبت آن مناسب می باشد. اگر هیچ آبی به بیرون تراوش نکند ، در اینصورت کمپوست بسیار خشک و اگر هم آب از آن جاری شود ، پس تل ورمی کمپوست بیش از حد خیس است.
کنترل رطوبت با کمک شکل پشته
هنگامی که برای اولین بار کرمها را در خانه جدیدشان قرار می دهیم، بستر آنها از مواد تازه ای ساخته شده است، که این مواد با گذشت زمان به مواد تجزیه شده تری تبدیل می شود. سپس با افزودن خوراک به بستر، کرمها کار معمول خود را آغاز نموده یعنی شروع به خوردن هر چیز بیشتر از بقایای آلی می نمایند .
در همین حال ، مواد خورده شده همانطور که از بدن بسیار کوچک آنها عبور می کند دچار تغییر و تحولات شده و در پایان نیز کرمها مواد خورده شده را در درون بستر دفع می کنند. این مواد دفع شده نیز جمع آوری گشته و به عنوان کود آلی برای گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. اگر کرم مجبور به زندگی در میان زباله هایی باشد که خود تولید نموده، در اینصورت نمی تواند به حیات سالم خود ادامه دهد. بنابراین باید بستر را بطور مرتب عوض کرده و اجازه ندهیم که مدفوع کرم به ماده ای سمی برای کرم های درون محفظه تبدیل شود ، اما آبیاری بیش از حد، به فرآیند سرعت بخشیده و باعث پراکندگی مدفوع کرمی می شود .(ماده ای که در نهایت کرم ها را خواهد کشت، همان ماده ای است که ما خواستار تولید آن برای گیاهان هستیم و مقدار زیادی از این ماده می تواند در آب زیاد از بین برود).
٣- دما
دمای مورد نیاز برای رسیدن به نتیجه مطلوب بین ۲۰ تا ۳۰ درجه سانتی گراد می باشد. اما کرمهای خاکی حتی در دماهای پایین تر و نیز دماهای بالاتر تا ۶۸ درجه سانتی گراد نیز زنده می مانند. همچنین می توان با ایجاد سایه بان دمای تل ورمی کمپوست را بطور آشکاری کاهش داد. تجزیه فعال در دمای میانگین تابستان و در فضای خارجی انجام می شود. با وجود اینکه دمای بالاتر در درون تل ، سرعت تجزیه را افزایش می دهد اما این تفکر درستی نیست که باید برای انجام تجزیه سریعتر تل ورمی کمپوست را گرم نگه داشت.
کرمها قادر به تحمل تغییرات کمی در آب و هوای اطرافشان می باشند. یعنی این تغییرات باید به آرامی و در طول یک دوره زمانی اتفاق بیفتد. اگر محفظه کرم را از درون خانه با دمای ۲۰ درجه سانتی گراد به فضای بیرون و دمای حدود ۱- درجه سانتی گراد در زمستان ببریم حتی اگر این کار در مسافت کوتاه خانه تا اتومبیل باشد ، قطعا باعث از بین رفتن کرمها می شود. عکس این اتفاق نیز صادق است یعنی اگر بطور مثال ، کرمها را در بالکن خانه نگه می دارید و بخاطر ترس از سرما و یخ زدگی زود هنگام ، آنها را از دمای ۵ درجه سانتی گراد به اتاق گرم می برید ، این کار نیز تعداد زیادی از کرمها را از بین خواهد برد.
برای کرم های ایزینیا فتیدا و لامبريکوس رابیلوس، مناسب ترین محدوده دما بین ۱۳ تا ۲۲ درجه سانتی گراد می باشد، در عین حال این دما برای آن دسته از ما انسانها که با کرمها زندگی می کنیم نیز مناسب می باشد. دمای هوای خارج از این محدوده می تواند کرمها را به روشهای گوناگونی تحت تاثیر قرار دهد که البته همه آنها منجر به مرگ کرم نمی شوند.
هنگامی که دمای هوا به کمتر از ده درجه سانتی گراد می رسد در اینصورت مقدار غذای کرمها نیز کاهش می یابد زیرا فعالیت کرمها کمتر شده و آنها به نقاط پایین تر بستر می روند. مگر اینکه کف بستر سرد باشد و باعث ایجاد مشکل شود که در اینصورت کرم خود را به سطح بستر نزدیکتر می کند در دمای 4 تا 5 درجه سانتی گراد ، ممکن است کرمهای بالغ تولید کوکون را متوقف نموده و سرعت رشد کرمهای جوانتر نیز پایین آید.
کرمهای قرمز قادرند که در طیف وسیعی از دما ، زنده بمانند (15.5 تا 26.5 درجه سانتی گراد) اما آنها تنها می توانند در دمای بستری مطلوب که بین 10 تا 21 درجه سانتی گراد است ، زباله های غذایی را بازیافت نمایند. کرمها هرگز نباید یخ بزنند. ممکن است لازم باشد که در فصل زمستان ، محفظه هایی را که در فضای خارجی نگهداری می شوند ، با شاخ و برگها عایق بندی نمود. تا در مقابل یخ زدگی محافظت گردند. می توان در فصل زمستان ، محفظه های قابل حمل را در فضای گاراژ به وسیله آبگرمکن گرم نگه داشت.
توجه به این نکته مهم است که در صورت وجود رطوبت کافی در درون محفظه ، دمای میانگین بستر در همه جای آن بین ۵ تا ۱۰ درجه پایین تر از هوای محیط اطراف آن خواهد بود که در پاره ای اوقات باید بسیار به این مسئله توجه شود.