مدیریت آبیاری در مزارع گندم

در ایران بیش از ۹۰ درصد مصرف آب در بخش کشاورزی انجام می شود و محصول گندم به علت مصرف بالای نان در کشور از نظر سطح زیر کشت در رتبه ی اول قرار دارد.

با این وجود روش آبیاری گندم بسیار حایز اهمیت است .

به نظر شما بهترین شیوه برای آبیاری گندم چیست ؟ با توجه به کمبود منابع آبی کشور آیا آبیاری سطحی می تواند پاسخگوی این حجم از تولید محصول باشد ؟ یا بایستی از روش های تحت فشار استفاده نمود ؟

مراحل نیاز آبیاری گندم

– خاک آب (قبل از کاشت و جوانه زنی)

– پنجاب (از زمان سبز شدن تا تکمیل پنجه زنی)

-مرحله ساقاب (ساقه رفتن)

– مرحله سنبله رفتن (خوشاب)

-گل آب (مرحله گلدهی و خوشه دهی یا آبیاری قبل از گلدهی)

آبیاری نواری

در آبیاری نواری گندم ، نوارهایی به شکل مستطیل به طول ۱۰۰ تا ۴۰۰ متر و عرض ۳ تا ۳۰ متر ایجاد می شود که وجه مشخص این نوار ها ، طولانی و باریک بودن آن هاست. در این روش ، آب در ابتدای نوار جریان یافته و در حین پیشروی در طول نوار به خاک نفوذ می کند . مقدار جریان باید طوری باشد تا زمان لازم برای جذب آب مورد نیاز گیاه در انتهای نوار را تامین کند و سپس آب ورودی نوار قطع شود . برای جلوگیری از جاری شدن آب و افزایش راندمان ، می توان انتهای نوار را بست یا رواناب را به ابتدای مزرعه پمپاژ کرد .

به طور کلی موارد زیر از عوامل اصلی کاهش راندمان آبیاری نواری به شمار می روند :

۱- عدم رعایت نیاز گیاهی و زمان آبیاری

۲- به کارگیری مقدار جریان نامناسب

۳- آماده سازی ناقص زمین

۴- یکدست نبودن نوع خاک نوار

۵- عدم رعایت شیب

آبیاری کرتی

یکی از روش های آبیاری گندم در ایران با توجه به کوچک بودن قطعات ، آبیاری کرتی است . سطح اراضی به تسطیح زمین بستگی داشته و معمولا تا یک هکتار در نظر می گیرند . ولی برای سطح بزرگ تر ، باید تسطیح دقیق باشد . این روش آبیاری برای خاک های با شدت نفوذ پذیری کم تا متوسط و با شیب یکنواخت و کم مناسب است .

آبیاری قطره ای (تیپ)

یکی از بهترین طرح ها برای افزایش راندمان تولید گندم که در مراکز تحقیقاتی هم تایید شده ، آبیاری قطره ای تیپ است . این روش هر چند از نظر هزینه کمی بالاتر است اما با انتخاب ۷۰ سانتی متر فاصله نوار ها ، ۹۰ متر طول لترال ها  و ۲۰ سانتی متر فاصله سوراخ های آبده بالاترین راندمان را خواهیم داشت .

آبیاری بارانی

در مناطق گرم و خشک با تبخیر تعرق بالا و بادخیز با سرعت بیش از ۴ متر در ثانیه ، به دلیل تلفات تبخیر و باد بردگی زیاد ، روش های آبیاری بارانی کاربرد ندارد . ولی اگر تبخیر تعرق متوسط یا پایین و باد هم کم باشد ، بهترین روش آبیاری بارانی است . اما اگر هدف ، افزایش راندمان باشد بهترین حالت آبیاری ، تیپ می باشد.