نور بون سای
وجود نور برای فتوسنتز گیاهان بون سای ضروری است، بنابراین در صورتی که در محل درختان بون سای محدودیت زیادی از این نظر داشته باشیم لازم است با نصب چراغ حتی المقدور این نقیصه را برطرف نمود. به طور معمول چراغ را باید در فاصله ۳۰-۲۵ سانتی متری از رأس گیاه بن سای قرار داد. این فاصله بر اساس مقدار نور و گرمای تولید شده از چراغ می تواند تغییر نماید، اما در هر صورت نباید کمتر از ۶ سانتی متر گردد. چرا که در این حالت گرمای حاصل شده موجب صدمه به جوانه ها و سایر قسمت های حساس گیاه بن سای گردد.
از نقطه نظر معماری بهترین مکان برای نورگیری درخت بون سای پنجره هایی است که به سمت جنوب، شرق یا غرب تعبیه شده باشند. در هر صورت باید توجه نمود که مجموع طول دوره روشنایی در یک روز بیش از ۱۶ ساعت نباشد. همچنین حداکثر طول دوره تاریکی مجاز نیز معادل ۱۲ ساعت می باشد.
آبیاری بون سای
اغلب افراد تازه کار وقتی نگران گیاه خود می شوند، شروع به آبیاری بیش از حد آن می کنند. در صورتی که دادن آب بیش از اندازه نیز مانند کم آبیاری، مضر می باشد، از آنجا که بون سای در ظرف بسیار کوچکی نگهداری می شود، خاک آن نیز کم بوده و مقدار آب کمی نیز در آن باقی می ماند و لذا باید به طور منظم این کمبود جبران گردد. جهت آبیاری باید به دو پارامتر کیفیت و آب آبیاری توجه نمود.
در تابستان زمان آبیاری بون سای باید در اوایل صبح یا اواخر بعد از ظهر باشد، چرا که آبیاری بون سای در میانه روز و در هوای گرم موجب صدمه به بن سای می شود. در زمستان نیز باید مراقب بود قبل از شروع سرمای شبانه میزان آب اضافی داخل خاک از آن خارج شده باشد. به عبارت دیگر رطوبت خاک در حد ظرفیت مزرعه ای باشد تا ریشه های گیاه بن سای در اثر یخ زدگی آسیب نبیند.
مقدار آب آبیاری بر اساس نیاز گیاه، دمای هوا و میزان تبخیر آن متفاوت خواهد بود. به طور کلی باید پیش از خشک شدن کامل خاک اقدام به آبیاری نماییم. فاصله بین دو آبیاری در تابستان از سه روز یک بار تا روزانه می تواند متغیر باشد. این فاصله در زمستان بدلیل نیاز کمتر گیاه افزایش می یابد.
روش آبیاری بسته به شرایط و تعداد گلدان ها یا سطح کشت متفاوت است. بهترین روش آبیاری در باغ یا هنگامی که تعداد زیادی گلدان در گلخانه داشته باشیم، استفاده از سیستم آبیاری قطره ای است.
برای پرورش یک درخت بون سای باید شرایط را به گونه ای فراهم نمود که خاک دارای زهکش کافی باشد، زیرا درختان بون سای تحمل ماندابی و رطوبت بیش از حد را ندارند. فاکتورهایی مانند موقعیت قرار گیری درخت، دمای محیط، شرایط نوری، کیفیت خاک مورد استفاده و تغییرات فصلی تعیین کننده بوده و در مقدار آب آبیاری این گیاهان مؤثرند.
از مهم ترین معیارهایی که می توان برای تعیین فاصله دو آبیاری مورد استفاده قرار گیرد عبارتند از علائم ظاهر شده در شاخ و برگ ها در اثر خشکی، نظیر عدم شادابی برگ ها، می باشد. جهت تعیین دقیق زمان آبیاری می توان از روش توزین گلدان در فواصل مختلف زمانی از آبیاری قبلی استفاده نمود. البته اندازه گیری میزان رطوبت خاک زیرسطحی با استفاده از رطوبت سنج ها نیز بطور دقیق مشخص کننده وضعیت رطوبت خاک باشد. در این بین دقیق ترین روش استفاده از رطوبت سنج می باشد.
برای افزایش کارایی راندمان آبیاری می توان از سوپرجاذب هیدروژل گرانول نیز استفاده کرد. ذرات گرانولی با خاک گلدان بون سای به نسبت معینی مخلوط می گردد. سوپرجاذب ها قادر به نگهداری آب در ساختمان خود هستند و بتدریج این آب را در اختیار گیاه قرار می دهند.
کیفیت آب نیز از دیگر پارامترهای مهم در آبیاری درختان بون سای می باشد. در صورتی که از آبی با کیفیت نامناسب جهت آبیاری استفاده شود موجب تجمع املاح در خاک شده و به گیاه صدمه وارد می شود. لذا باید توجه داشت که حتی المقدور از آب با کیفیت خوب استفاده شود و به طور دوره ای شوری خاک را به وسیله شوری سنج کنترل نموده تا در صورت افزایش بیش از حد عملیات آبشویی انجام گردد. به عنوان یک توصیه عمومی حداکثر شوری مجاز آب آبیاری معادل ۲/۱ دسی زیمنس بر متر می باشد.
جهت اطلاعات تکمیلی در ارتباط با تکثیر و پرورش بن سای می توانید کتاب مبانی تولید و نگه داری درختان بن سای را مطالعه فرمایید.