تاریخ کاشت مناسب جهت کاشت سویا چه زمانی می باشد؟ برای تولید محصول با کیفیت سویا تراکم و عمق کاشت باید چگونه باشد؟ آبیاری در سویا به چه صورت است؟
تاریخ کاشت شویا
حداقل حرارت خاک برای جوانه زدن و سبزن شدن سویا حدود ۱۵ درجه سانتی گراد و دمای مطلوب آن حدود ۳۰ درجه سانتی گراد است. اما غیر از درجه حرارت، عوامل دیگری در تعیین تاریخ کاشت مؤثر هستند که عبارتند از نوع رقم، زمان برداشت کشت قبلی (اگر سویا به عنوان محصول دوم کشت شود)، شرایط اقلیمی منطقه و فتوپریود. به طور کلی بهترین تاریخ کاشت سویا برای هر منطقه و ارقام مورد نظر باید با انجام آزمایشات مشخص گردد. زمان تقریبی کاشت سویا به عنوان محصول مستقل بهاره در نواحی معتدل تا سرد کشور از نیمه اردیبهشت تا اواسط خرداد است. چنانچه به عنوان کشت دوم در نظر گرفته شود، بسته به زمان برداشت محصول قبلی از اواسط اردیبهشت تا اواسط تیرماه به کشت سویا اقدام می گردد. تأخیر در کشت و یا کشت دیرهنگام، باعث کاهش رشد رویشی بوته می شود که برای جبران آن، فواصل بین ردیف را نزدیک به هم در نظر می گیرند.
تراکم کاشت سویا
تراکم بوته و میزان بذر مناسب سویا بستگی به نوع رقم و تاریخ کاشت آن دارد و معمولا ارقام تک شاخه با تراکم بیشتری کاشته می شوند. در کشت های دوم و دیرتر نیز بهتر است فواصل خطوط کم تر شود تا ضمن جلوگیری از تبخیر از سطح خاک با پوشاندن سریع، از رشد علف های هرز نیز جلوگیری به عمل آید. بر این اساس معمولا فواصل خطوط مناسب در کشت های بهاره ۶۰-۴۵ سانتی متر و در کشت های تابستانه و دیر ۴۵-۲۵ سانتی متر می باشد. میزان بذر مورد نیاز بر اساس وزن هزار دانه و تیپ شاخه بندی ارقام ۷۵-۶۰ کیلوگرم در هکتار در نظر گرفته می شود.
عمق کاشت سویا
عمق کاشت دانه سویا در خاک های مختلف، متفاوت و بین ۳ تا ۵ سانتی متر در نظر گرفته شده و نباید از ۷.۵ سانتی متر تجاوز نماید. واریته های دانه درشت را در مقایسه با واریته های دانه کوچک، می توان در عمق بیشتری کشت کرد. بذر سویا براساس رطوبت خاک و درجه حرارت هوا بعد از ۷-۵ روز جوانه زده و سبز می شود. خاکی که سویا در آن کشت می شود باید دارای بافت متوسط و زهکشی مناسب باشد.
بذر سویا بسیار به عمق کاشت حساس بوده، بنابراین شروع زراعت سویا باید با دقت انجام گیرد. با بررسی های انجام شده مشخص شد که فقط ۲۰% از مزارع کشت شده در عمق مطلوب قرار گرفته اند. در ۶۸% مزارع بذر به اندازه ای عمیق کشت می شود که جوانه زنی با تأخیر رخ می دهد. طبق عرف جهانی عمق کشت بذر سویا ۸-۵ سانتی متر است. با این وجود، کشت در عمق کمتر یا بیشتر تحت شرایط خاصی مجاز می باشد.
کشت در عمق کمتر با شرایط زیر امکان پذیر است:
۱- کشت زود هنگام
۲- وجود بقایای زیاد
۳- خاک مرطوب
کشت در عمق بیشتر با شرایط زیر مجاز می باشد:
۱- کشت دیر هنگام
۲- خاک هایی با بافت سنگین
۳- خاک خشک
در خاک های شنی عمق بذر سویا می تواند تا ۱۰ سانتی متر هم برسد. در خاک های غرقابی عمق بذر را ۳ سانتی متر در نظر می گیرند. زمان کشت سویا نباید با بارندگی مصادف شود زیرا باعث کم شدن عمق بذور شده و جوانه زنی زودتر از موعد مقرر رخ می دهد. در تحقیقاتی که در ایالات متحده آمریکا انجام گرفت، مشخص شد بذوری که در عمق ۸-۷ سانتی متری کشت شده بودند نسبت به بذور با عمق ۵ سانتی متر، ۱۱۴ کیلوگرم در هکتار عملکرد بیشتری دارند.
آبیاری سویا
نیاز آبی و دور آبیاری سویا به طور کلی بستگی به رقم و شرایط آب و هوایی منطقه مورد کشت دارد. اما در سه مرحله گلدهی، غلاف دهی و پرشدن دانه، آبیاری سویا اهمیت و حساسیت بیشتری داشته و در صورت بروز تنش، خسارت شدیدی به عملکرد وارد خواهد شد. ریشه سویا تا عمق ۱۵۰ سانتی متری خاک رشد کرده و در مناطقی که سفره آب بالا است می توان آن را بدون آبیاری کشت نمود.
زراعت سویای آبی به آب فراوان که در زمان مناسب در دسترس باشد احتیاج دارد. میزان نیاز آبی سویا و تعداد دفعات آن به شرایط آب و هوایی، جنس خاک، روش آبیاری، ظرفیت نگهداری آب در خاک و عمق نفوذ ریشه بستگی دارد.
چنانچه رطوبت خاک قبل از کشت در عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی متری کافی باشد لزومی به آبیاری تا مرحله قبل از گلدهی و تشکیل غلاف ها نمی باشد ولی اگر این رطوبت در خاک موجود نباشد بایستی قبل از کشت مبادرت به آبیاری نمود و حتی ممکن است بعد از کشت نیز احتیاج به یک آبیاری دیگر است.
در کشت بهاره، حتی اگر مقدار بارندگی قابل ملاحظه نباشد به دلیل وجود شخم پاییزه و یا زمستانه و همبستگی بین ذرات خاک، رطوبت از اعماق خاک به حدود بذر رسیده و سویا به طور یکنواخت سبز می شود.
برای مطالعه بیشتر در مورد این محصول می توانید کتاب زیر را مطالعه نمایید