کاشت، داشت و برداشت شاهدانه چگونه می باشد؟

کاشت شاهدانه به خاک حاصلخیز با زهکشی خوب و pH بین 6 تا 7.5 نیاز دارد. گیاه به حداقل 6 ساعت نور مستقیم خورشید و دمای 25-30 درجه سانتی‌گراد احتیاج دارد. آبیاری منظم و جلوگیری از خاک بیش از حد مرطوب ضروری است. کوددهی با نیتروژن، فسفر و پتاسیم به رشد گیاه کمک می‌کند. انتخاب بذر مناسب، کنترل آفات و بیماری‌ها، و رعایت قوانین محلی از نکات مهم است. زمان برداشت شاهدانه هم بستگی به هدف کشت دارد؛ برای الیاف در دوره گلدهی و برای رزین پس از بلوغ گل‌ها و بذرها می باشد. در ادامه این نوشتار از سایت پادیاب با شرایط کاشت، داشت و برداشت این گیاه آشنا خواهید شد.

کاشت شاهدانه

شاهدانه گیاهی است بهاره، بنابراین کاشت شاه دانه در مناطق مختلف از حدود اوایل تا اواسط بهار در صورت مساعد بودن شرایط جوی و دما بذر پاشی انجام می گیرد تا با در نظر گرفتن طول دوره رشد شاهدانه، گل دهی آن به موقع انجام و محصول نیز در شرایط مساعد رسیده و برداشت گردد. بهترین زمان کاشت با در نظر گرفتن واریته و شرایط جوی از اوایل تا اواخر اردیبهشت ماه است.

هنگام تولید جوانه شاهدانه، هرگاه درجه حرارت کاهش یافته و به یک درجه سانتی گراد برسد جوانه زدن آن متوقف می گردد. مقدار بذر مورد نیاز بستگی به واریته و نمو استفاده از گیاه دارد. در صورتی که منظور از کاشت شاهدانه تولید دانه باشد، حدود ۵۰ تا ۷۰ کیلوگرم در هکتار بذر لازم است ولی اگر برای تولید الیاف کشت گردد، حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم بذر مورد نیاز است. بنابراین برای تولید الیاف باید بذر بیشتری کشت نمود تا به علت متراکم شدن بوته ها، ساقه ها منشعب نشده و الیاف بیشتر و با کیفیت بهتری تولید گردد.

داشت گیاه شاهدانه

عمق لازم برای بذر حدود ۲ تا ۳ سانتی متر است ولی در هر حال این عمق بستگی به جنس زمین دارد. در صورتی که کشت به وسیله بذرافشان روی خطوط انجام شود، فواصل بوته ها در مورد انواعی که برای تولید دانه کاشت می شوند ۱۵ تا ۱۷ سانتی متر و فواصل خطوط ۶۰ سانتی متر و در مورد انواعی که برای تولید الیاف کاشته می شوند، فواصل گیاهان در روی خطوط ۲۰ سانتی متر و فواصل خطوط از هم ۸۰ سانتی متر باید در نظر گرفته شود و به طور کلی بایستی در هر متر مربع تعداد ۱۶۰ تا ۱۸۰ گیاه وجود داشته باشد.

پس از آنکه عملیات کاشت بذر به پایان رسید، در صورتی که شرایط مساعد باشد، حدود ۶ تا ۱۰ روز بعد از جوانه شاهدانه تولید شده و به سرعت به رشد خود ادامه خواهد داد. لیکن در ابتدای دوره زندگی شاهدانه لازم است یک یا دو مرتبه نسبت به وجین علف های هرز موجود در زمین اقدام شود. در مناطقی که بارندگی کافی وجود ندارد، به علت آن که برای هر هکتار زراعت شاهدانه به حدود ۴۵۰۰ متر مکعب آب نیاز است و لذا لازم است در این مدت ۶ تا ۸ بار آبیاری گردد ولی در مناطق با بارندگی مناسب مثل گیلان و مازندران کاشت شاهدانه به صورت دیم امکان پذیر است.

مهم ترین زمان نیاز به آب در مرحله تولید جوانه و گل می باشد که اگر در این دو مرحله آبیاری کافی صورت نگیرد یا گیاه مدتی در معرض خشکی قرار گیرد، لطمه زیادی به آن وارد می شود، بنابراین در این مرحله از رشد باید مزرعه را به اندازه کافی آبیاری کرد.

برداشت شاهدانه

پس از عملیات کاشت شاهدانه و مراقبت از گیان نوبت به مرحله برداشت می رسد. زمان برداشت شاهدانه بستگی به آب و هوا و واریته دارد، زیرا پایه های نر حدود سه هفته زودتر از پایه های ماده می رسند، به همین نسبت برداشت آن ها زودتر انجام می شود.

به طور کلی هنگامی که پایه های نر، گل و در پایه های ماده، میوه تشکیل می شود می توان برداشت را شروع کرد. البته زمان برداشت به نوع استفاده هم بستگی دارد، معمولا برای استفاده از الیاف، شاهدانه را در دوره گلدهی برداشت می‌کنند. همچنین برای استخراج رزین و سایر مواد، باید تا رسیدن گل‌ها و بذرها صبر کرد.

مقدار محصول شاهدانه از هر هکتار تحت تأثیر عوامل مختلف، متفاوت و حدود ۲ تا ۵ تن و حداکثر ۷ تن ساقه خشک می باشد که تقریبا ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلوگرم الیاف تولید می نماید. هر گاه منظور تولید دانه باشد، از هر هکتار به طور متوسط ۳۰۰ تا ۴۰۰ و حداکثر ۱۰۰۰ کیلوگرم دانه برداشت می شود. همچنین از هر هکتار می توان حدود ۵ تن خمیر کاغذ تولید نمود.

شرایط محیطی کاشت شاهدانه

آب و هوا

شاهدانه در مقابل سرما حساس بوده و در دوره رشد آن نباید سرما و یخبندان وجود داشته باشد، زیرا این دو عامل گیاه جوان شاهدانه را از بین می برد. مقدار حرارت مورد نیاز شاهدانه در صورتی که جهت تولید الیاف باشد کمتر از مواردی است که برای تولید بذر کشت می گردد. شاهدانه گیاهی است روز کوتاه و نسبت به نور بسیار حساس می باشد.

خاک

زمینی که در آن شاهدانه کاشته می شود باید از نظر مواد غذایی کاملا غنی و حاصلخیز و دارای عمق کافی بوده و تهویه در آن به خوبی انجام شود. چون ریشه شاهدانه نسبتا ضعیف و حساس می باشد، باید مواد غذایی و رطوبت کافی در اطراف آن موجود بوده و ضمنا ریشه ها باتلاقی نباشد و همچنین ذرات خاک کاملا یکنواخت و pH آن حدود ۷ باشد.

خاک های شور، خاک های خیلی سنگین و یا خیلی سبک برای کاشت شاهدانه مناسب نمی باشد. خاک های رسی لومی که غنی و حاصلخیز می باشند و یا خاک های رسی شنی برای رشد و نمو این گیاه بسیار مناسب می باشد.

نکات قانونی کشت شاهدانه

در بسیاری از کشور ها، کشت و مصرف شاهدانه به دلیل محتوای THC موجود در آن مشمول قوانین و مقررات خاصی است. قبل از شروع کشت، از قوانین محلی مربوط به شاهدانه آگاه شوید.

مراحل کاشت شاهدانه تا برداشت به صورت خلاصه

کاشت بذر: بذرها را در عمق حدود ۱ تا ۲ سانتی‌متر در خاک قرار دهید.

جوانه‌زنی: بذرها معمولاً در عرض ۳ تا ۷ روز جوانه می‌زنند.

رشد گیاه: با مراقبت از گیاه و تأمین نیازهای نوری و آبی، گیاه به سرعت رشد می‌کند.

گلدهی: بسته به نوع شاهدانه و شرایط محیطی، گیاه در حدود ۶ تا ۱۲ هفته به مرحله گلدهی می‌رسد.

برداشت: پس از رسیدن گل‌ها و بذرها به بلوغ، گیاه را برداشت کنید.

سوالات متداول در مورد کاشت شاهدانه