آبیاری قطره ای به دلایل مختلف نسبت به دیگر سیستم های آبیاری تحت فشار، مورد توجه است . دو جنبه مهم کاهش حجم آب مصرفی و پتانسیل بالا در مدیریت کود دهی ، روش آبیاری قطره ای را نسبت به دیگر روش های آبیاری متمایز نموده است .علی رغم این موارد ، وجود املاح و فعل و انفعالات شیمیایی موجود در آب باعث گرفتگی قطره چکان ها و در نتیجه کاهش عملکرد محصول خواهد شد .
با این وجود برای جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها چه باید کرد ؟ به نظر شما علل انسداد قطره چکان ها چیست ؟
مهم ترین عاملی که ممکن است کشاورزان را نسبت به سیستم های آبیاری قطره ای مورد تردید قرار دهد ، گرفتگی قطره چکان ها می باشد . گرفتگی قطره چکان ها ناشی از عوامل متعدد فیزیکی ، بیولوژیکی ، شیمیایی و یا ترکیبی از آن ها می باشد .
معمولا گرفتگی قطره چکان ترکیبی از دو یا چند عامل مختلف است که در صورت مهیا بودن شرایط ، گرفتگی قطره چکان اتفاق می افتد . برخی مطالعات ، علت گرفتگی قطره چکان ها را در ۵۵% موارد عوامل فیزیکی (شن ، رسوب و ذرات پلاستیک) ، ۱۱% عوامل بیولوژیکی مانند جلبک ها و باکتری ها ، ۲% عوامل رسوبات شیمیایی مانند ترکیبات کربناته کلسیم و منیزیم ، اکسید ها و سولفید های آهن و منگنز و کود های مصرفی در سیستم آبیاری و در ۱۲% موارد ترکیبی ار آن ها عنوان کردند . اما این مقادیر در شرایط و مناطق مختلف ، ممکن است تغییر کند .
عوامل گرفتگی فیزیکی قطره چکان ها
مهم ترین عوامل گرفتگی فیزیکی ، ذرات معلق می باشند این ذرات علاوه بر آب های سطحی در آب های زیر زمینی نیز موجود می باشند . غالبا برای جلوگیری از گرفتگی های فیزیکی و زیستی لازم است که از انواع صافی ها استفاده شود .
عوامل گرفتگی شیمیایی قطره چکان ها
اصولا برخی از آب ها حاوی عوامل تشکیل دهنده رسوب ، شامل کلسیم ، منیزیم و بی کربنات بوده که از ترکیب آن ها ترکیبات نامحلول کربنات کلسیم و منیزیم تشکیل می شود . این ترکیبات به مرور زمان باعث مسدود شدن مسیر قطره چکان ها شده و افزایش غلظت این املاح در آب ، سبب افزایش میزان گرفتگی قطره چکان ها می شود . بی کربنات ها در اکثر آب های طبیعی یافت می شوند و در حضور کلسیم ، بی کربنات کلسیم را تشکیل می دهند . این ترکیب معمولا به صورت محلول در آب باقی می ماند .
تزریق اسید در سیستم برای جلوگیری از گرفتگی قطره چکان ها
در صورتی که تجزیه کیفی آب بیانگر تمایل منبع آب به تشکیل رسوب کربناتی باشد (معمولا آب حاوی بیش از ۵۰ میلی گرم در لیتر کلسیم یا منیزیم و یا مجموع آن ها و اسیدیته بیش از ۷) اقدامات لازم در جهت رسوب زدایی از منبع آب ضروری است . روش معمول در این زمینه تزریق پیوسته اسید به آب آبیاری است . با این عمل اسید با بی کربنات موجود در آب واکنش نشان داده و در نتیجه غلظت بی کربنات موجود در آب واکنش نشان داده و در نتیجه غلظت بی کربنات و کربنات کاهش می یابد .
اسید کلریدریک ، اسید فسفریک و اسید سولفوریک اسید های قابل تزریق متداول در این زمینه می باشد .
نکاتی که در اسید شویی بایستی رعایت شوند :
۱- شستشوی منظم و دوره ای خطوط لوله بدون تزریق اسید نیز به تخلیه رسوبات معدنی کمک خواهد کرد .
۲- دبی تزریق اسید معمولا خیلی پایین است (میلی لتر در ساعت) گرچه پمپ های تزریق با دبی های پایین ممکن است برای تزریق اسید مناسب باشند ، ظرفیت آن ها برای تزریق کود های شیمیایی کافی نیست .
۳- استفاده از غلظت های بالای اسید ، باعث خوردگی اتصالات فلزی می شود .
۴- در صورت امکان می توان به جای اسید سولفوریک و اسید کلریدریک از اسید های دیگر مانند اسید فسفریک ۷۵% یا اسید نیتریک که دارای ارزش غذایی می باشند استفاده کرد .
۵- تزریق همزمان اسید و کود به سیستم ، احتمال خوردگی اتصالات فلزی را افزایش خواهد داد .
