هرس به معنی حذف اندام های اضافی یک گیاه است. با توجه به نوع گیاه و هدف از هرس، اندام حذف شده می تواند شاخه، برگ، گل، میوه و ریشه باشد. حذف شاخه های اضافی خیار به بوته اجازه رشد طولی و تولید میوه هرچه نزدیک تر به ساقه اصلی را داده، به علاوه تهویه و برداشت را آسان تر می نماید.
هرس اولیه
محصولات صیفی در اوایل رشد تمایل زیادی به ایجاد شاخه های فرعی دارند. این هرس شامل قطع کلیه شاخه های فرعی که بین برگ و ساقه اصلی رشد می نماید تا ارتفاع ۴۰-۳۵ سانتی متری از محل یقه و بعدا قطع جوانه انتهایی این شاخه ها بعد از ظهور دو برگ می باشد، زیرا که میوه های تحتانی دارای کیفیت مناسب نبوده و با خاک و گل در تماس خواهند بود. این کار باعث می شود که بوته ها وادار به رشد طولی شده و بوته ها تقویت شوند.
هرس بعدی شامل قطع برگ های زرد شده ابتدایی بوته ها است که تولید را به پایان رسانده و در تغذیه گیاه اثر ندارند، ولی باید توجه داشت که هرس برگ و شاخه های فرعی نمی تواند یکباره انجام گیرد و باید به تدریج و در طول دوره رشد گیاه قسمت های اضافی را حذف نمود، در غیر اینصورت پس از چند هفته اگر یکباره ساقه و برگ های اضافی حذف شوند، به بوته شوک وارد شده و قادر به عرضه میوه مناسب نخواهد شد.
روش مرسوم هرس خیار گلخانه ای در ایران شامل قطع کلیه شاخه های فرعی و میوه ها تا ارتفاع ۳۰ تا ۵۰ سانتی متری بالای خاک و کلیه شاخه های فرعی بالاتر از این ارتفاع پس از نگهداری ۱ تا ۲ میوه می باشد.
هرس ساقه های جانبی
محصولات صیفی معمولا پس از پایان هرس اولیه، تعداد زیادی ساقه فرعی تشکیل می دهند که باید نسبت به هرس آن ها اقدام نمود، در غیر اینصورت گیاه انرژی خود را صرف رشد رویشی نموده و گل های کمتری به میوه تبدیل می شوند و گلخانه به صورت یک جنگل در می آید. برای کشت های متراکم (فاصله دو بوته کمتر از ۴۰ سانتی متر) ساقه های فرعی حذف شده و بوته به صورت تک شاخه هرس می شود. با هرس به موقع ساقه های جانبی و برگ های اضافه، مسن و پژمرده از آلوده شدن به آفات و بیماری ها تا حدودی پیشگیری می شود.
بهتر است برای انجام عمل هرس از قیچی مخصوص هرس استفاده شود. بسیاری از آفات مکنده (شته، کنه، تریپس، مگس سفید و …) ناقل بیماری های ویروسی محسوب می شوند. بنابراین در صورت مشاهده بوته های آلوده باید آن ها را از گلخانه خارج نمود. زیرا هرس مشترک بوته های آلوده با قیچی باعث انتشار بیماری می شود.
برای آشنایی با تولید انواع محصولات گلخانه ای کتاب زیر را مطالعه فرمایید:
کلمات کلیدی: هرس ، قیچی هرس ، هرس بوته های خیار ، خیار گلخانه ای ، هرس اولیه
