نخود علوفه ای گیاهی است خود گشن، یک ساله، دارای ساقه های باریک و بالارونده، که ارتفاع آن بسته به شرایط کشت (آبی و دیم) و نوع گونه و واریته از ۲۰۰-۵۰ سانتی متر متفاوت است. ساقه های نازک و ترد نخود علوفه ای برای بالا رفتن نیاز به قیم دارد.
طول دوره ی گل دهی نخود علوفه ای ۳۵-۳۰ روز می باشد. طول دوره ی رویشی نخود علوفه ای با هدف تولید علوفه ۶۵-۵۵ روز و با هدف تولید دانه از ۱۲۰-۱۱۰ روز با توجه به شرایط آب و هوایی متفاوت می باشد.
زمان کاشت
نخود علوفه ای را می توان در همه فصول کشت کرد. عواملی در تعیین زمان کشت مؤثر بوده که کشاورزان با توجه به شرایط و هدف از کشت (دانه-علوفه) نسبت به آن عمل می کنند. کشت بهاره نخود علوفه ای در شرایط آبی و کم آبیاری مناطق سرد کشور، با اهداف تولید دانه، علوفه و کود سبز انجام می گیرد.
برای استفاده بهتر از بارندگی های مؤثر در بهار، ضروری است کشت بهاره در این مناطق در اولین فرصت ممکن به محض گاورو شدن زمین در نیمه اول فروردین ماه صورت گیرد.
کشت پاییزه نخود علوفه ای در مناطق معتدل سرد همزمان با کشت گندم و جو، در نیمه اول لغایت نیمه دوم آبان ماه انجام می گیرد. در صورت کشت پاییزه می توان این گیاه را به صورت کود سبز، علوفه و دانه برداشت نموده و مورد استفاده قرار داد. در حال حاضر کشت پاییزه نخود علوفه ای در منطقه الموت استان قزوین با هدف تولید علوفه و کود سبز در تناوب با برنج، مورد استفاده کشاورزان قرار گرفته است.
کوتاه بودن طول مدت رشد و نمو نخود علوفه ای تا مرحله ۵۰ درصد گلدهی (۷۰-۶۰ روز) یکی از ویژگی هایی است که این گیاه را قادر می سازد به عنوان کشت دوم بعد از برداشت گیاهانی نظیر گندم، جو و کلزا در مناطق شمال غرب کشور و استان های مرکزی مورد استفاده قرار داد.
در صورت کشت تابستانی نخود علوفه ای در مناطق سرد به دلیل محدودیت شرایط اقلیمی، امکان تولید دانه مقدور نبوده و علوفه حاصل از زراعت این گیاه در مرحله ۵۰ درصد گلدهی (اواخر مهر ماه) به صورت چرای مستقیم دام، علوفه تر، علوفه خشک و یا به عنوان کود سبز مورد استفاده قرار می گیرد.
میزان بذر در واحد سطح، عمق کاشت و نحوه کاشت
بذور نخود علوفه ای را می توان به روش دست پاش و یا با استفاده از بذر افشان سانتریفیوژ، ردیف کار گندم آبی و دیم و ردیف کار لوبیا کشت نمود. نخود علوفه ای را می توان بدون انجام شخم و عملیات خاک ورزی با استفاده از عمیق کار گندم دیم، ردیف کار گندم آبی و یا ردیف لوبیا در داخل بقایای کلش گندم و جو کشت نمود. عمق کاشت با توجه به اندازه بذر و بافت خاک از ۳ تا ۵ سانتی متر متفاوت می باشد. میزان بذر با توجه به بستر خاک تهیه شده، کشت به موقع، کشت دیر هنگام و وزن صد دانه، از ۱۲۵ تا ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار متفاوت است. تراکم بوته در واحد سطح بسته به اهداف تولید از ۱۵۰ تا ۲۰۰ دانه در متر مربع متغیر است. چنانچه هدف از زراعت این گیاه، تولید علوفه باشد میزان تراکم ۲۰۰ دانه در متر مربع و با هدف تولید دانه، تراکم ۱۵۰ دانه در متر مربع مناسب می باشد.
آبیاری نخود علوفه ای
نخود علوفه ای متحمل به خشکی بوده و نیاز آبی کمتری دارد. میزان آب مورد نیاز نخود علوفه ای در زراعت آبی، بسته به شرایط آب و هوایی، زمان کشت، بافت خاک و به ویژه هدف از کشت (علوفه-دانه) متفاوت است. تعداد دفعات آبیاری در زراعت بهاره ی نخود علوفه ای با هدف تولید دانه دو نوبت بیشتر از تولید علوفه می باشد. تعداد دفعات آبیاری این گیاه در شرایط کشت بهاره و تابستانی و با هدف تولید علوفه از ۳ تا ۵ نوبت و با توجه به شرایط آب و هوایی متغیر است.
فواصل آبیاری، بسته به بافت خاک از ۱۰ تا ۲۰ روز متفاوت می باشد. زراعت این گیاه در اراضی کم آب و مناطقی که از آب مطمئن برخوردار نیستند، با یک یا دو نوبت آبیاری در افزایش عملکرد علوفه تر و ماده خشک این گیاه بسیار مؤثر می باشد.
در شرایط کشت پاییزه نخود علوفه ای در مناطق معتدل که همزمان با کشت گندم و جو صورت می گیرد، انجام یک نوبت آبیاری برای استقرار مطلوب این گیاه ضروری است. در این مناطق به دلیل نزولات جوی در پاییز و اوایل بهار سال بعد، نیازی به آبیاری نبوده و پس از توقف بارندگی های بهار، با دو نوبت آبیاری، ۱۵ تا ۲۰ تن علوفه تر از این گیاه حاصل می شود.
