در آبیاری های معمولی نیاز آبی به مجموع تبخیر از سطح مزرعه و تعرق توسط گیاه اطلاق می شود حتی زمانی که گیاه کوچک بوده و سطح سایه اندازتاج گیاهی تنها بخش اندکی از سطح زمین را شامل می شود تبخیر از سطح مرطوب شده خاک و یا تعرق توسط گیاهانی که به صورت خودرو در مزرعه وجود دارند به حساب نیاز آبی منظور می گردد. حال آنکه در آبیاری قطره ای تلفات تبخیر از سطح خاک به حداقل تقلیل پیدا می کند و تعرق توسط گیاه تمامی آب مصرفی را شامل می شود. یعنی در آبیاری قطره ای از مقدار تبخیر تعرق بخش تبخیر آن حذف و فقط تعرق باقی می ماند. بنابراین در محاسبه نیاز آبی فرض این که تمام سطح مزرعه مرطوب باشد باید تعدیل پیدا کند.
مقدار تعرق روزانه در آبیاری قطره ای، که برابر با نیاز آبی گیاه فرض می شود تابعی از سطح سایه اندازه گیاه و تبخیر تعرقی است که به روش های مرسوم برای سایر روش های آبیاری محاسبه می شود.
فرمول زیر برای محاسبه حداکثر تعرق گیاه جهت استفاده در سیستم قطره ای می باشد
Td = Kr Kc (ETo)
در این فرمول:
Td: مقدار نیاز آبی یا تعرق روزانه در آبیاری قطره ای که فقط بخشی از زمین آبیاری می شود در دوره ای که نیاز آبی به حداکثر خود می رسد ( میلی متر در روز)
ETo: تبخیر تعرق پتانسل گیاه مرجع می باشد که توسط نرم افزار و بر اساس داده های هواشناسی بدست می آید
Kc: ضریب گیاهی است و برای هر گیاه در طول مراحل رشدش متفاوت می باشد
Kr: ضریب مربوط به سطح سایه اندازی گیاه است که به درصد پوشش گیاهی نسبت به کل سطح مزرعه بستگی داشته و به صورت زیر محاسبه می گردد:
Kr = ( 0.01 + GC) هر کدام کوچکتر بود) ۱ یا)
در این فرمول GC درصد پوشش گیاهی یا سطح سایه انداز گیاه نسبت به کل مساحت مزرعه (به صورت اعشار) می باشد.
سازمان FAO برای محاسبه تبخیر تعرق گیاه مرجع (ETo) روش پنمن-مانتیت را توصیه نموده است و برای این منظور نرم افزاری به نام Cropwat تهیه و در اختیار قرار داده است. در این نرم افزار داده های هواشناسی مورد لزوم برای محاسبه ETo در تعدادی از ایستگاه های کشورهای مختلف در پرونده اطلاعاتی (data file) آورده شده است. برای ایران نیز آمار هواشناسی شهرها و ایستگاهایی همده در این نرم افزار وجود دارد که در محاسبه ETo می تواند مورد استفاده قرار گیرد. نیاز آبی گیاهان زراعی و باغی ایران در نرم افزارهای موسوم به NETWAT و OPTIWAT برای کلیه استان ها و دشتهای کشاورزی ایران محاسبه و ارایه شده است.
برای آگاهی بیشتر در زمینه نیازهای آبی گیاهان می توانید کتاب زیر را نیز مطالعه نمایید
3 کامنت
اکبرطیبی
June 7, 2019 at 6:30 pm
با سلام و تشکر از مجموعه مطالب کاربردی مناسب
فاطمه
October 1, 2019 at 8:26 am
سلام ببخشید شما گفتین یه پوشه به اسم datafile هست که مربوط به ایستگاه های سینوپتیک شهرهای ایرانه و می تونه برای استفاده در نرم افزار cropwat بهمون کمک کنه این پوشه رو از کجا باید بیارم؟
نسرین پابدار
March 25, 2021 at 11:56 am
باسلام وتشکر میخوام خبرهای مربوطه کسب نمایم .