بذر بادرنجبویه شرکت پاکان بذر با خلوص 98 درصد و قوه نامیه 90 درصد در فصل بهار و زمستان کشت می شود البته بهترین زمان کشت این بذر در بهار می باشد. طول عمر این بذر 4 سال است.
بادرنجبویه یا بادرنگبویه یا وارنگ بو ( به انگلیسی Lemon balm) با نام علمی Melissa officinalis گیاهی است معطر و علفی. این گیاه از راسته لب گلیها( Lamiales) و تیره نعنائیان( Lamiaceae)است. رویشگاه اصلی این گیاه قسمت وسیعی از شرق مدیترانه است. در اروپا و آسیا نیز انتشار دارد. در ایران در کنار مجاری آبها و مناطق اطراف تهران و استانهای غربی و شمالی میروید. ساقههای آن چهارگوش بوده و کمی کرک دار است و به بلندی سی تا هشتاد سانتیمتر میرسند. برگهای زرد مایل به سبز آن به شکل بیضی و یا قلب هستند و لبه آنها دندانهدندانه است. وقتی برگها له شوند، بوی لیموشیرین از آنها متصاعد میشود. میوه آن چهار فندقهای و قهوهایرنگ و طول آن ۱ تا ۵/۱ میلیمتر است . بذر آن تخممرغی شکل و رنگ آن تیره و براق (معمولاً سیاهرنگ ) است وزن هزار دانه ۶/۰ تا ۷/۰ گرم هست. میوه آن از اواسط تابستان ( اواخر مرداد ) بهتدریج میرسد. پس از رسیدن دانهها به اطراف پراکنده میشوند. این گیاه محبوب زنبورعسل است.
بادرنجبویه در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد. بذرها دردمای 10 تا 12 درجه سانتی گراد جوانه میزنند. ولی دمای مناسب برای جوانهزنی 18 تا 20 درجه سانتی گراد است. درجه حرارت مطلوب در طول رویش گیاه 20 تا 22 درجه سانتی گراد است. ریشه بادرنجبویه نسبتاً طویل است این ریشه به جذب رطوبت در اعماق زمین قادر بوده و برای مدتی خشکی را تحمل میکند. خاک باید بهطور منظم مرطوب باشد و نباید اجازه داد بین آبیاریها، خاک خشک شود. آبیاری باید در یک برنامه منظم انجام شود، ولی باید مراقب بود که خاک بیشازحد خیس نشود. بادرنجبویه در هر نوع خاکی قادر به رویش میباشد مگر اينكه خاك خيلي فقير باشد و خاکهایی با بافت متوسط و غنی از ترکیبات کلسیم و مواد و عناصر غذایی برای رویش این گیاه مناسب است بادرنجبویه قادر است خشکی را برای مدتی تحمل کند ولی کمآبی و خشکیهای طولانی سبب خشک شدن آن میشود. PH خاک برای بادرنجبویه 5/4 تا 8/7 مناسب است. این گیاه به کمبود آهن بسیار حساس است و در خاکهایی که ازلحاظ آهن فقیر هستند اضافه نمودن کودهای آهندار بسیار ضروری است.
هنگام آمادهسازی زمین فصل پائیز قبل از کاشت گیاه به میزان 25 تا 30 تن در هکتار کود حیوانی پوسیده به زمین اضافه میکنند سپس شخم مناسبی به عمق 25 تا 30 سانتیمتر زده میشود. افزودن کود شیمیایی به شرایط اقلیمی و بافت خاک بستگی دارد و میتوان 50 تا 70 کیلوگرم در هکتار ازت، 50 تا 60 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و80 تا 100 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس بهعنوان مقادیر پایه به زمین اضافه نمود. بادرنجبویه بهوسیله دانه یا تقسیم ریشه در بهار یا پاییز کشت میشود اگر در پاییز کشت شود ترجیحاً بهتر است دیرتر از مهرماه نباشد چون ممکن است از بین برود. بادرنجبویه دارای قوه رویشی کمی است. ازاینرو برای افزایش قوه رویشی، بذرها را باید به مدت ۱۶ تا ۲۰ ساعت در آب و در دمای محیط خیساند یا اینکه آنها را ۴۸ ساعت در دمای صفر درجه سانتی گراد قرار داد. تکثیر توسط بذر به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام میگیرد :
1. کشت مستقیم بادرنجبویه :
بادرنجبویه را در زمان مناسب معمولاً اواخر پاییز بهصورت ردیفی در فواصل مناسب کشت میکنند بذرهایی که اواخر پاییز کشت میشوند پس از طی دوره سرمای زمستان در اوایل بهار سبز میشوند رشد اولیه بادرنجبویه بسیار کند و بطنی است و علفهای هرز میتوانند بدون رقابت و بهسرعت توسعه یابند و رویش گیاهان موردنظر را تحت تأثیر قرار دهند از اینرو کشت مستقیم مناسب نیست و تنها کشت در سطوح کوچک توصیه میشود.
2. کشت غیرمستقیم بادرنجبویه:
بذرها را در خزانه (اعم از خزانه هوای آزاد یا خزانه زیر پلاستیک ) که بستر آن به همین منظور تهیهشده کشت میکنند. پس از کاشت بهمنظور ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک غلتک مناسبی زده میشود. آبیاری منظم و مبارزه با علفهای هرز در طول رویش گیاهان نقش عمدهای در سرعت رشد بادرنجبویه دارد. در زمان مناسب نشاءها را به زمین موردنظر باید منتقل کرد.
3. تکثیر رویشی بادرنجبویه :
تکثیر رویشی از طریق تقسیم بوته انجام میگیرد . گیاهان دو تا سهساله را باید از خاک خارج کرد. پس از تمیز کردن ریشه از علفهای هرز و جدا کردن قسمتهای پوسیده و آلوده برحسب اندازه پایه مادری آن را به سه تا چهار قطعه تقسیم میکنند. هر بوته باید شامل ریشه، ساقه و چند برگ باشد از آن جمله که تکثیر رویشی کار و هزینه زیادی را تحمیل میکند. لذا از این روش تکثیر در شرایط خاص استفاده میشود.
کاشت مستقیم بذر بافاصله ۶۰ سانتیمتر بین دو ردیف و ۵ تا ۱۰ میلیمتر عمق صورت میگیرد. در کشت غیرمستقیم (خزانه) فاصله ردیفها از یکدیگر ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر میباشد و فاصله بوتهها روی ردیفها ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر است.
رشد اولیه بادرنجبویه بسیار کند بوده و وجـــین علفهای هرز در طول رویش این گیاه ضـــروری است. بنابراین در سال اول رویش باید 3 بار اقدام به وجین علفهای هرز کرد. از سال اول رویش میتوان محصول را برداشت کرد. در سال اول یکبار ولی از سال دوم به بعد دو یا حتی سه مرتبه میتوان پیکر رویشی بادرنجبویه را برداشت کرد. زمان مناسب برای نخستین برداشت مرحله گلدهی است(اواخر تیر). دومین برداشت معمولاً اواسط شهریور انجام میگیرد. چنانچه شرایط اقلیمی مناسب باشد اواخر مهرماه نیز میتوان سومین برداشت را انجام داد. پیکر رویشی گیاهان از فاصله چهارتا پنج سانتیمتری از سطح زمین برداشت میشوند و پیکر رویشی را هنگامی باید برداشت کرد که قطرات شبنم موجود روی سطح گیاهان بر اثر تابش آفتاب خشکشده باشند. برگها پس از برداشت بهسرعت سیاه یا قهوهایرنگ میشوند از اینرو پس از برداشت بلافاصله باید آنها را خشک کرد.
از جمله آفات و بیماری های گیاه بادرنجبویه می توان به، کک نباتی شلغم که با تغذیه از برگهای گیاه میزبان آن را توری شکل میکند. زنجره و شته سبز علاوه بر تضعیف گیاه باعث انتقال بیماریهای ویروسیشده و صدمه زیادی به محصول وارد میکنند. همچنین ممکن است در طول دوره رویش به عوامل بیماریزای قارچی(بیماری لکه برگی) آلوده شود، اشاره کرد.
بادرنجبویه داروی موردعلاقه پزشک بزرگ ایرانی، ابوعلی سینا بود که جهت تقویت قلب و انبساط روح تجویز میکرده است. بادرنجبویه بهطورکلی دارای خواصی مانند، آرامبخش اعصاب، ضد بیماریهای قلب و معده و روده، مفرح و نشاطآور، خوشبوکننده دهان، بالا برنده فشارخون و درمانکننده مالیخولیا میباشد.
