کتاب زراعت گندم توسط مجید رخشنده رو ( محقق بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی مرکز تحقیقات و آموزش منابع طبیعی استان فارس ) و زینب بصیری ( کارشناس جهاد کشاورزی ) به رشته تحریر در آمده و نشر تاک آن را منتشر کرده است .
کتاب حاضر شامل 124 صفحه و 6 فصل است .
در مقدمه کتاب چنین آمده است :
گندم یکی از مهمترین گیاهان زراعی بوده و در بیشتر مناطق قابل کشت است . در سطح جهانی نزدیک 52 در صد از زمین های قابل کشت به گندم اختصاص داده می شود .( بیش از 700 میلیون هکتار زمین مربوط به کشت غلات یا بیش از دو سوم زمین های مربوط به کشت غلات به گندم اختصاص دارد ) . تاریخ کشت گندم به ده یا پانزده هزار قبل از میلاد مسیح بر می گردد که اجداد وحشی آن در منطقه بین النهرین خاورمیانه بوده و گندم هایی که هم اکنون مشاهده می شود از گندم وحشی مونوکوکوم ریشه گرفته اند . با وجود گونه های متعددی از گندم بیشترین سطح کشت و میزان تولید 94% مربوط به گونه ی aestivum است .
سطح زیر کشت گندم در دنیا بیش از 250 میلیون هکتار بوده و تولید کل آن در جهان بیش از 500 میلیون تن گزارش شده . متوسط عملکرد آن در جهان در هر هکتار بیشتر از 2000 کیلوگرم گزارش شده است .
کشورهای عمده تولید کننده گندم جهان دانمارک ، هلند ، فرانسه ، بلژیک و آلمان و کشورهای عمده صادر کننده آن دانمارک ، هلند ، فرانسه ، بلژیک ، آمریکا ، استرالیا ، کانادا ، آرژانتین و عربستان هستند .
متوسط مصرف سرانه گندم در جهان 130 کیلوگرم است و در ایران 220 کیلوگرم گزارش شده است . سطح زیر کشت این گیاه در ایران 5/6 میلیون هکتار است که 2/4 میلیون هکتار آن کشت دیم و 3/2 میلیون هکتار آن کشت آبی داشته است . متوسط تولید آن در ایران بیش از 2000 کیلوگرم در هکتار گزارش شده است .
در ذیل این نوشته فصل های کتاب معرفی شده اند :
فصل 1 – کلیات
در این فصل اهمیت اقتصادی گندم ، اقلیم مناسب کشت گندم ، میزان حرارت و رطوبت مورد نیاز رشد و خاک مناسب بررسی شده است .
فصل 2 – گیاه شناسی گندم
موضوعات مطرح شده در این فصل عبارتند از : طبقه بندی گندم از نظر خواص زراعی ، ریشک ، تعداد کروموزوم ، گیاه شناسی و … مراحل مختلف زندگی گندم از جوانه زدن تا پنجه زدن ، خواب زمستانه ، ساقه رفتن ، تشکیل سنبله ، گرده افشانی و دانه بستن و رسیدن دانه .
فصل 3 – کاشت
در این قسمت کتاب ، مراحل آماده سازی بستر کشت شامل : ماخار ، شخم ، دیسک زدن ، ماله کشی و تهیه بستر بذر و در ادامه ، ویژگی های بذر خوب و روش های کشت گندم مطرح شده است .
فصل 4 – داشت
موضوعاتی مانند : آبیاری ، کودهای مورد نیاز ، مصرف کودها در زراعت گندم دیم ، آفات مهم مزارع گندم و روشهای کنترل و مبارزه با آنها ، بیماری های مهم گندم و راهای کنترل و مبارزه با آنها ، علف های هرز و روشهای مدیریت آنها و مشکل خوابیدگی ( ورس ) و خسارات ناشی از آن بررسی شده است .
از جمله آفات گندم مطرح شده در کتاب : سن غلات ، پروانه برگخوار ، سوسک سیاه گندم ، شته روسی و از جمله بیماریها : زنگ های گندم ، سیاهک ها ، بیماری های سپتوریایی ، پاخوره ، موزاییک رگبرگهای گندم و نماتدها هستند .
فصل 5 – زراعت گندم دیم
در این فصل موضوعاتی مانند : خاک ورزی ، مزایای خاک ورزی حفاظتی نسبت به خاک ورزی سنتی ، گاو آهن چیزل ، تاریخ کاشت ، عمق کاشت ، داشت گندم دیم ، کنترل علف های هرز و آفات و بیماری ها مطرح شده اند .
فصل 6 – برداشت گندم
در این فصل ، زمان برداشت و انواع ضایعات گندم بررسی شده است .
