یکی از کتاب های مفید در زمینه پرورش بادام ، کتاب کشت و پرورش بادام ( کاشت ، داشت و برداشت ) توسط مهندس ایوبعلی قاسمی ، مهندس ایزدی نجف آبادی و مهندس ویدا معصومی فر به رشته تحریر در آمده و نشر ” تاک ” آن را منتشر کرده است .
در پیشگفتار کتاب چنین می خوانیم :
کشور ایران به علت موقعیت جغرافیایی مناسب و ویژگی های خاص اقلیمی دارای قابلیت ها و پتانسیل فراوانی برای تولید محصولات کشاورزی به ویژه محصولات باغی می باشد .بررسی های انجام شده نشان می دهد که ایران از لحاظ تولید محصولات باغبانی همواره جزء ده کشور اول جهان محسوب می شود . از طرف دیگر محصولات باغی ایران به علت برخورداری از شرایط اقلیمی بسیار مساعد از کیفیت بسیار بالایی برخوردار برخوردار بوده و مصرف کنندگان زیادی در بازارهای داخلی و خارجی خواهان محصولات باغی ایران می باشند . بادام یکی از محصولات اصلی باغی کشور ایران است که به دلیل ارزش غذایی بالای آن و غنی بودن از انواع مواد معدنی ، پروتئین و مصارف گوناگون از زمانهای بسیار قدیم مورد توجه باغداران بوده است و به دلیل سازگاری اقلیمی و خاکی بسیار خوب این محصول ، کم توقعی و مقاومت به خشکی و کم آبی درختان بادام ، در بسیاری از نقاط کشور بادام کشت و کار می شود .این محصول از نظر صادرات مواد غیر نفتی و ارز آوری نیز نقش کلیدی دارد .امروزه برای تولید محصول اقتصادی سالم با کیفیت بالا و هزینه کم باید از شیوه های نوین باغداری مبتنی بر اصول علمی استفاده شود . بدون شک زمانی این خواسته تحقق خواهد یافت که سطح فرهنگ علمی کشاورزی بهره برداران افزایش یابد . این امر از طریق انتقال تجربیات متخصصین علوم باغبانی به روش چاپ کتاب و نشریات و کلاس های ترویجی میسر خواهد شد . کتاب حاضر حاصل تجربیات و اندوخته های علمی نگارندگان بوده که در تدوین آن از بسیاری از منابع داخلی و خارجی استفاده شده است .
فصل های کتاب در ذیل این نوشته ، معرفی شده اند :
فصل اول – تاریخچه ، اهمیت و ارزش غذایی بادام
در این فصل تاریخچه ، مرکز پیدایش و انتشار بادام در ایران و جهان ، اهمیت اقتصادی بادام ، ترکیبات شیمیایی ، ارزش غذایی و مصارف بادام بیان شده است .
فصل دوم – گیاه شناسی و مورفولوژی بادام
گیاه شناسی ، مورفولوژی و گونه های وحشی بادام عناوین مطرح شده در این فصل هستند .
فصل سوم – فیزیولوژی و مراحل فنولوژی درخت بادام
در این قسمت از کتاب ، چرخه کلی زندگی درخت بادام ، چرخه سالانه زندگی درخت بادام ( مرحله تورم جوانه ها ، گلدهی یا شکوفه کردن ، ظهور برگ ، گرده افشانی ، تشکیل و تکامل میوه ، تشکیل جوانه های گل ، مرحله رسیدن بادام ، برداشت ، خزان طبیعی درخت و مرحله خواب یا استراحت زمستانه درخت بادام ) و سال آوری و تناوب باردهی درختان بادام بررسی شده است .
فصل چهارم – ریزش جوانه ، گل و میوه در بادام
در این فصل ، علل و عوامل موثر در ریزش جوانه ها ، گل و میوه بادام مطرح شده است . عواملی مانند : تغذیه درخت ، سرمای بهاره ، زنبور مغز خوار بادام و عوامل فیزیولوژیک و پاتوژنیک .
فصل پنجم – شرایط اقلیمی مناسب کشت و پرورش بادام ( اکولوژی بادام )
شرایط آب و هوایی ، دما ، نور ، ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی ، خاک ، آب ، انتخاب منطقه و محل احداث باغ بادام شرایط اقلیمی هستند که این فصل کتاب به بررسی آنها اختصاص دارد .
فصل ششم – تکثیر درختان بادام
در این فصل کتاب ، روش های مختلف تکثیر بادام شامل روش جنسی یا کاشت بذر و روش غیر جنسی معرفی شده و در ادامه ، انواع پایه های مورد استفاده برای ازدیاد بادام ، تهیه خزانه و تولید نهال بادام بررسی شده است .
فصل هفتم – عملیات و مراحل اجرائی احداث باغ بادام
این فصل از کتاب ، دو روش کلی احداث باغ بادام را بررسی می کند : ۱ – احداث باغ بادام آبی ( شامل مراحل : مکان یابی ، آمده کردن زمین ، تهیه نقشه کاشت ، تعیین محل درختان ، انتخاب رقم بادام مناسب ، کاشت نهال ، قیم گذاری و آبیاری ) و ۲ – احداث باغ بادام دیم
فصل هشتم – تربیت و هرس درختان بادام
موضوعاتی مانند : فوائد هرس ، وسایل مورد نیاز ، اصول و قواعد و انواع هرس ، هرس فرم دهی و بار دهی و باز سازی درختان بادام ، زمان و شدت هرس در این فصل بررسی شده است .
فصل نهم – عملیات داشت ، نگهداری و مدیریت باغ بادام
آبیاری درختان بادام ، تغذیه و کود دهی ، مدیریت علف های هرز ، کنترل آفات و بیماری ها ، تنک کردن ، رفع کمبودهای عناصر غذایی درختان بادام در فصل رویش ، شخم و مراقبت از درختان بادام در برابر عوامل جوی موضوعات مطرح شده در این فصل کتاب است .
فصل دهم – به نژادی بادام
در این فصل کتاب ، تاریخچه اصلاح بادام در دنیا و ایران ، اهداف به نژادی ، روشهای اصلاح ژنتیکی ، روش دو رگ گیری بین ارقام بادام ، نحوه توارث پذیری صفات ، مشخصات ارقام بادام اصلاح شده در ایران و ارقام بادام خود سازگار ( خود بارور ) مورد بررسی قرار گرفته اند .
فصل یازدهم – سرمای دیر رس بهاره و مسائل آن
موضوعات طرح شده در این فصل عبارتند از : انواع یخبندان ، چگونگی آسیب دیدگی بافت های گیاهان در اثر سرما زدگی بهاره ، عوامل موثر در شدت خسارت سرما زدگی ، سرمای بهاره و ارتباط آن با مسائل بیولوژی درختان میوه ، مقاومت ارقام مختلف به سرما ، علل سرما زدگی و علائم آن و روشهای مختلف حفاظت درختان در برابر سرمای دیررس بهاره .
فصل دوازدهم – برداشت ، بسته بندی و انبار داری بادام
موضوعات مطرح شده در این فصل عبارتند از : نوع برداشت یا مصرف میوه بادام ، تعیین زمان مناسب برداشت میوه بادام ، روش های برداشت ، پوست گیری ، خشک کردن ، شکستن هسته بادام ، انبارداری ، فرآیند درجه بندی بادام از نظر اندازه و درصد مغز ، درجه بندی بادام در تجارت بین المللی ، استاندارد مغز بادام ، ضد عفونی بادام برای صادرات ، موارد مصرف بادام و میزان تولید و صادرات بادام و …
فصل سیزدهم – آفات مهم درختان بادام
آفات مهمی مانند : زنبور مغز خوار بادام ، شته سبز ، شته آرد آلود ، شته خالدار هلو ، سپردار سفید آسیایی ، شپشک نخودی ، سوسک پوست خوار بادام ، کرم طوقه و ریشه بادام ، سوسک شاخک بلند رزاسه ، کرم سفید ریشه و …در این فصل از کتاب معرفی شده اند .
فصل چهاردهم – بیماری های مهم درختان بادام
در این فصل از کتاب چهار دسته از بیماریهای مهم درختان بادام بررسی شده اند که عبارتند از :
الف – بیماری های قارچی بادام مانند بیماری سفیدک سطحی و بیماری لکه آجری بادام و ..
ب – بیماریهای باکتریایی بادام مانند بیماری شانکر باکتری و بیماری گال طوقه و …
ج – بیماریهای ویروسی بادام مانند بیماری موزاییک زردی جوانه
د – گیاهان انگل گلدار از قبیل : دارواش یا داردوست ، گل جالیز و سس درختان میوه