شیلنگ های ابزار کارآمدی هستند که می توان با اعمال ایده های جدید بر روی آنها ، کاربردهای جدیدی برای آنها تعریف کرد. یکی از کاربردهای جدید که می توان روی شیلنگ های pvc پیاده سازی کرد، ایده شیلنگ ژله ای است. این شیلنگ می تواند برای آبیاری درختان، نهالها و حتی گیاهان در باغهای محدود و انبوه مورد استفاده قرار گیرد. شیلنگ ژله ای ساختاری همانند ژله دارد که امکان می دهد ریشه درختان و حتی گیاهان به درون بدنه آنها نفوذ کرده و آب مورد نیاز خود را تامین نماید.
مختصری در مورد ساختار بافت ژله
ژل یا ژله حالتی از ماده است که در طبیعت به صورت فراوان دیده نمی شود. به همین خاطر به جرئت نمی توان آنرا یکی از حالت های طبیعی مواد نامید. این حالت را می تواند در بعضی مواد فراوری شده در طبیعت مثل حالت عسل یا صمق درختان مشاهده کرد. ژله در واقع یک حالت میانجی بین مایع و جامد است. در صنعت از این حالت برای تولید برخی مواد نفتی ، همچون گریس و همین طور ژله موی سر استفاده می شود.
ساختار شیلنگ ژله ای :
شیلنگ ژله ای از لحاض ظاهری همانند شیلنگ های پی وی سی خواهد بود با این تفاوت که بدنه آن نسبت به شیلنگ های دیگر مقاومت کافی ندارد . این شیلنگ همانند دیگر شیلنگ ها یک محصول استوانه ای طولانی است که دارای سطح مقطع ، طول و ضخامت غشای مشخصی است. بدنه این شیلنگ از دو بخش کلی ساخته می شود: بخش ژله ای و شبکه محافظ بدنه .
بخش ژله ای حالت انعطاف پذیری بالایی دارد و به ریشه گیاهان و درختان امکان نفوذ به درون مجرای شیلنگ را می دهد. یعنی بدنه شیلنگ به گونه ای ساخته می شود که اجسام نوک تیز می توانند وارد آن شوند اما پس از خارج شدن آن ، بدنه شیلنگ بدون آسیب می ماند و نشتی در آن ایجاد نمی شود . بخش شبکه محافظ همانگونه که از اسم آن برمی آید، برای محافظت از بخش ژله ای در نظر گرفته می شود. چون این شیلنگ ، به خاطر ژله ای بودن مقاومت کافی ندارد ، پس در هنگام کشیده شدن یا دریافت نیروی مزاحم، پاره یا قطع می شود. پس به یک لایه محافظ احتیاج دارد که شیلنگ را از پاره شدن حفظ کند.
کاربردهای شیلنگ ژله ای
شیلنگ ژله ای که در این نوشتار تنها یک ایده ساده است، می تواند کاربرد فراوانی پیدا کند. از این کاربردهای می توان به آبیاری زیرسطحی درختان باغی ، درختان بیابانی، آبیاری نهالهای نورس، انتقال آب به گیاهان و بوته ها بیابانی، آبرسانی به بوته های باغی همچون خیار و گوجه و هندوانه ، آبرسانی به چمنزار و… اشاره کرد.
معایب و مزایای شیلنگ ژله ای
شیلنگ ژله ای با وجود کاربردهای بی شماری که می تواند در صنعت کشاورزی داشته باشد دارای چالشها و فرصتهای که به برخی از آنها اشاره می شود.
مزایا: کاهش مصرف آب در تولید گیاهان و درختچه ها ، جلوگیری از هدر رفت آب با جایگزینی آن در سیستم های آبیاری قدیمی ، جلوگیری از هدر رفتن آبی که در بافت خاک فور می رود، ممانعت از تبخیر آب و انتقال مستقیم آن به ریشه درخت، جلوگیری از رشد گیاهان هرز با حذف نفوذ آب در بافت خاک و…
معایب : استقامت کمتر بافت ژله ای آن نسبت به شیلنگ های پی وی سی، نفوذ احتمالی برخی حشرات مثل مورچه ها به درون آن و ایجاد اشکال در فرایند آبرسانی. این شیلنگ باید تا حد امکان در زیر بافت خاک مدفون شود.
کلمات کلیدی: شیلنگ ژله ای – شیلنگ آب – شیلنگ پی وی سی، انعطاف شیلنگ- استقامت شیلنگ – PVC
امروزه شیلنگ کاربری های متفاوتی به خود گرفته اند و طیف وسیعی از رنگ ها و شکل ها را پذیرفته اند. این ابزار امروزه به خاطر کاهش قیمت و رسیدن به تولید انبوه، در اکثر موارد از جنس ماده مصنوعی و پتروشیمی موسوم به pvc ساخته می شوند. pvc ماده ای است که به خاطر فراوانی ماده اولیه و انعطاف در خط تولید ، بسیار مورد توجه تولید کنندگان و صنعتگران قرار گرفته است.
شیلنگ های پی وی سی برای انتقال اکثر مایعات مثل مایعات صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند. اما کارکرد روزانه ای که بیشتر با زندگی مردم سر و کار دارد مربوط به شیلنگ آب می باشد. طبق یک تقسیم بندی می توان شیلنگ های آب را به دو بخش شینگ های شفاف و کدر تقسیم بندی کرد . در زیر به مقایسه این دو نوع شیلنگ می پردازیم.
تفاوت ها شیلنگ های شفاف و کدر:
مقاومت : در ظاهر مقاومت شیلنگ های کدر بیشتر است. اصولا شیلنگ های کدر را با ضخامت غشای بیشتر تولید می کنند. از طرفی شیلنگ های شفاف نرم تر هستند و هر چه شیلنگ نرم تر باشد مقاومت کمتر و انعطاف بیشتری از خود نشان می دهد. اما در حقیقت شفافیت یا کدر بود به خودی خود دلیل بر مقاومت شیلنگ نمی باشد.
کاربری ها : کاربرد شیلنگ های شفاف و کدر با هم متفاوت است. شیلنگ های کدر بیشتر در جاهایی به کار می رود که زیبایی ظاهری کمتر اهمیت دارد. مثل آبیاری در باغ و ساختمان نیمه ساخته. از شیلنگ های شفاف که ظاهر موجه تری دارند بیشتر در آپارتمانها استفاده می شود.
رنگ : رنگ بندی شیلنگ های کدر طیف وسیع تری دارد . تا حدی که در تولید این شیلنگ از چند رنگ استفاده می شود . اما در شلنگ های شفاف، رنگ اهمیت کمتری دارد تا حدی که شیلنگهای شفاف را بدون رنگ یا شیشه ای می گویند.
ضخامت غشا : شیلنگ های شفاف به خاطر فلسفه وجودی که دارند یعنی نمایان بودن مایع درونی، ضخامت غشا کمتر داشته که بتوان به راحتی و با کمترین ضریب شکست نور، مایع در حال جریان در درون آن را مشاهده کرد. اما در مورد شیلنگ های کدر ضخامت لایه های به کار رفته ، متناسب با رنگ بندی آنها و مقاومتی که قرار است متحمل شود قابل افزایش است. مثلا در مورد شیلنگ آتشنشانی ، ضخامت غشا باید تا حدی بالا باشد تا بتواند در مقابل فشار بالای سیال مقاومت کرده و پاره نشود.
مشخصات سطح بیرونی: شیلنگ های شفاف عموما دارای سطح صاف و صیقلی هستند تا ضریب شکست نور در آن کاهش یابد و بتوان به راحتی مایع درون آنرا مشاهده کرد. هر چه برآمدگی سطح بیرونی بیشتر باشد تصویری که از مایع به بیرون منتقل می شود مات تر خواهد بود. اما شیلنگ های کدر بسته به نوع مقاومتی که قرار است در مقابل عوامل بیرونی یا درونی داشته باشند می توانند دارای شیارها و پرزهای خاصی در سطح بیرونی خود باشند. مشخصات سطح بیرونی شیلنگ ها بیشتر به خاطر محافظت از شیلنگ در مقابل عوامل آذار دهنده بیرونی مثل اشعه خورشید یا اجسام نوک تیز یا سنگین در نظر گرفته می شود.
مشخصات سطح داخلی : مشخصات سطح داخلی هر دو نوع شیلنگ تقریبا با هم یکسان است. این سطح باید به اندازه کافی صیقلی و بدون مقاومت باشد تا در مسیر جریان آب یا مایعات دیگر ممانعت ایجاد نکند . هر چه سطح داخلی شیلنگ ناهموار تر باشد هم به فشار آب آسیب وارد می شود و هم باعث فرسایش لایه درونی شیلنگ می گردد.
و…
کلید واژه : شیلنگ پی وی سی ، PVC ، شیلنگ باغبانی ، شیلنگ خانگی ، شیلنگ گاز ، شیلنگ آبیاری، مقاومت و انعطاف شیلنگ
شیلنگ های پی وی سی از جمله ابزاری هستند که توانسته اند از میان کاربردهای بیشمار ماده پی وی سی، خود را به نحو بارزی برجسته کرده تا حدی که وقتی نام شیلنگ به گوش می رسد ، هیچ ماده دیگری به جز پی وی سی برای ساخت آن به ذهن ما نمی رسد. این ماده به گونه ای عمل می کند که هر چه تراکم مولکولی محصول ساخته شده بیشتر باشد ، انعطاف آن تا حد زیادی کاهش پیدا می کند.
مقاومت و انعطاف در انواع شیلنگ
شیلنگ ها از لحاض انعطاف و مقاومت به انواع متفاوتی تقسیم می شوند؛ به گونه ای که بسته به نیاز و نوع استفاده، گاهی انعطاف در شیلنگ اهمیت دارد و گاهی مقاومت و گاهی این دو به یک اندازه ارزش دارند. به عنوان مثال در شیلنگ های صنعتی، مقاومت شیلنگ از خاصیت نرمش پذیری آن بیشتر است. چون قرار است که ماده ای از شیلنگ عبور داده شود که خورنده بوده یا فشار و دمای نامتعارفی دارد.
اما در شیلنگ های تک لایه کولر ، انعطاف اهمیت بیشتری دارد چون این شیلنگ قرار است از مسیرهای ناهمواری عبور کند. در شیلنگ های باغبانی نیز هر دو مسئله مهم است. یعنی شیلنگ هم باید انعطاف داشته باشد تا بتواند از میان موانع طبیعی زمین عبور کند و هم مقاومت ، تا بتواند در مقابل این موانع آسیب پذیری کمتری نشان دهد.
در زیر به زمینه های کاری ای می پردازیم که مقوله مقاومت و انعطاف در آنها مفهوم پیدا می کند.
مقوله های مقاومت
مقاومت در برابر فشار آب یا سیال: عقل سلیم حکم می کند که در جریان های شدید تر از شیلنگ های مقاومت تر و با استحکام بدنی بیشتر استفاده شود. پس هر چه فشار مایع بیشتر باشد به مقاومت بیشتری نیاز است.
مقاومت در مقابل دما : دما یکی از عواملی است که درجه مقاومت یک مجرای انتقال مایع را تایین می کند. دما در علم فیزیک به صورت حرکت ذرات یک ماده تعریف می شود. یعنی هر چه ماده دارای ذرات فعالتری باشد دمای آن افزایش می یابد . بالطبع هر چه مایع دارای دمای بیشتری باشد قدرت بیشتری برای تخریب شیلنگ دارد. پس شیلنگ به مقاومت بیشتری نیاز دارد.
مقاومت در برابر فشار اجسام بیرونی: اجسام بیرونی پدیده هایی هستند که شیلنگ در ضمن انجام وظیفه اصلی خود، جبرا با آنها ملاقات می کند . این ملاقات همیشه مسالمت آمیز نیست و آنها می توانند بافت شیلنگ را دچار آسیب نمایید. پس هر چه مخاطرات محیط شیلنگ بیشتر باشد بهتر است از شیلنگ مقاومتری استفاده شود.
مقاومت در برابر فشار ناشی از کشیده شدن: شیلنگ ها برای اینکه مورد استفاده قرار گیرند ، بی شک توسط افراد یا اجسام کشیده می شوند تا در محیط مورد نیاز قرار گیرند. این کشش خود سبب وارد شدن نیرو به آنها می شود. پس بدنه آنها باید در مقابل این عامل تاب بیاورد.
مقوله های انعطاف
انعطاف در برابر تغییر حالت : اگر شیلنگ در محیطی باشد که به تغییر زاویه و حالت بیشتری نیاز است باید انعطاف بیشتری از خود نشان دهد وگرنه کارایی نخواهد داشت و موجب زحمت کاربران خود می شود.
مقاومت در برابر تا شدن و حلقه شدن : شیلنگ هایی که انعطاف بیشتری دارند همگام تا شدن کمتر آسیب می بینند . در هنگام حلقه کردن یک شیلنگ ، هر چه انعطاف آن بیشتر باشد انجام این کار ساده تر است. این مسئله وقتی که قرار است روزانه و در مدت زمانی طولانی تری از شیلنگ استفاده شود اهمیت پیدا می کند.
شیلنگ هایی که از انعطاف خوبی بر خوردارند همگام بسته شدن به شیر توسط بست ، کمتر آسیب می بینند. اما انعطاف زیادی نیز سبب شده که بست ها بیش از حد سفت شده و در هنگام باز کردن آنها، بدنه شیلنگ از بین برود.
پی وی سی در سالهای اخیر توانسته است جایگزین مواد ساختمانی سنتی مثل چوب ، سیمان و همچنین سفال در بسیاری از مکانها شود. این ماده به علت ارزان و انعطاف پذیری بودن، در سیستم های لوله کشی آب و فاضلاب کاربردهای فراوانی یافته است. این ماده پلاستیکی سخت بوده که با اضافه نمودن وران کننده ها ، نرم و انعطاف پذیر می شود و بیشترین مورد مصرف آن فتالیت است.
شکل مقطع مجرا
پی وی سی هنگامی که به عنوان مجرای انعطاف پذیر آب مورد توجه قرار می گیرد شکل مقطع آن اهمیت می یابد . این ماده را می توان به هر شکل مقطعی تولید کرد مثل مقطع مربعی شکل . اما مسئله ای که پیش می آید مسئله انعطاف پذیری و جمع و باز کردن آن است. محصول بدست آمده باید در نهایت به گونه ای طراحی شود که در کنار سادگی تولید ، به آسانی نیز قابل استفاده باشد. به همین خاطر شکل مقطع شیلنگ ها ، گرد طراحی شده است . این شکل از هر سو که به آن نگاه شود به یک حالت دیده می شود . پس هنگام استفاده و جمع و باز کردن آن مشکلی پیش نمی آید.
ساختار شیمیایی مجاری ساخته شده از پی وی سی
ساختار شیمیایی بدنه مجاری آب، باید به گونه ای در نظر گرفته شود که درون ساختار مولکولی آب تغییر ایجاد نکند . اگر این ماده پایداری شیمیایی کافی نداشته باشد ، خود به ماده ای خطرناک تبدیل می شود. چون این ماده خوراکی نیست و حتی هضم آن برای طبیعت بسیار دشوار است. پیوندهای شیمیایی پی وی سی به خودی خود سخت و شکننده هستند. به همین خاطر استفاده از روان کننده ها در درون این پیوندها برای ساخت محصولی چون شیلنگ الزامی است.
حالت پذیری پی وی سی
شیلنگ های پی وی سی دارای حالت پذیری فوق العاده ای نسبت به سایر محصولات پی وی سی هستند . این مسئله یکی از مزایای آنها محسوب می شود. این انعطاف به لطف نرم کننده و مواد میانجی ای است که در درون ساختار پی وی سی صنعتی به کار می رود.
صنعتی بودن پی وی سی
پی وی سی یکی از مواد با ارزش در میان مواد پتروشیمی است که فراوانی ماده اولیه آن ، این ماده را به یک ماده صنعتی تبدیل کرده است. اصولا اگر ماده ای فراوانی کافی نداشته باشد نمی تواند وارد فاز مواد صنعتی شود. یکی از بحث های مهم در حوزه صنعت ، تولید انبوه یک ماده توسط دستگاه های صنعتی است.
حفظ و ثبات شیمیایی
ثبات شیمیایی محصولاتی که با زندگی روزمره انسانها در ارتباط هستند به قدری حائز اهمیت است که اگر کوچکترین تغییر شیمیایی در این محصولات دیده شود ، به سرعت توسط سازمانهای بهداشتی مورد توجه و در خطر توقف تولید قرار می گیرد. در ماجرای بحث ثبات شیمیایی هم مسئله گذر زمان مطرح است و هم مسئله پایداری در مقابل عوامل عارضی همچون دما و فشار سیال .
به این معنی که ماده پی وی سی نباید در طول زمان پایداری و پیوند شیمایی خود را از دست بدهد و به تدریج وارد جریان سیال گردد . از طرف دیگر نیز بتواند در مقابل دما و فشار قابل تعریف سیال مورد نظر ، مقاومت کرده و پایدار باشد. خوشبختانه ماده پی وی سی توانسته در تمام آزمونهای انجام شده سربلند بیرون بیاید.
محصولاتی که امروزه از جنس پی وی سی ساخته می شوند هر کدام بخشی از خصوصیات و مزیتهای آنرا به ارث می برند. طبیعتا غیر ممکن است که بتوان همه خصوصیات pvc را در همه محصولات ساخته شده آن، اعمال کرد. در این میان شیلنگ و لوله های پولیکا جایگاه خاصی در زندگی روزمره دارند که می توان از این بابت مدیون این ماده با ارزش بود. این دو محصول در عمل بسیار با هم متفاوتند اما هر دو در جایگاه خود به خوبی عمل می کنند.
در زیر به مقایسه شیلنگ ها و لوله های پی وی سی می پردازیم تا ببینیم pvc در مورد هر کدام چگونه عمل می کند.
خواص لوله ها و شیلنگ های پی وی سی :
مقاومت در برابر خوردگی : هر دو محصول نارسانای جریان الکریسته هستند. اما لوله های pvc که به آنها پولیکا گفته می شود در برابر واکنش های الکتروشیمایی که از اسید ها، بازها و نمک ها ناشی می شود و حتی باعث خوردن فلزات می گردد مقاوم است. اما شینلگ های پی وی سی در این مورد به اندازه پولیکا مقاوم نیست.
مقاومت در برابر سوختن : شیلنگ های پی وی سی در برابر حرارت خشک چون آتش بسیار منفعل است و به راحتی می سوزد. اما پولیکا به سختی آتش می گیرد و اگر ماده سوختی خارجی، غیر از پولیکا در نزدیکی لوله نباشد به سوختن ادامه نمی دهد. در اثر سوختن لوله pvc نوعی گاز ناسازگار با اکسیژن تولید می شود که این موضوع سبب خاموش شدن آتش می گردد. به همین خاطر pvc را ماده خود خاموش شونده می گویند.
استحکام کششی: استحکام کششی بلند مدت در لوله های پولیکا حتی از لوله های پلی اتیلن نیز بیشتر است. به همین خاطر لوله های pvc دارای وزن کمتری نسبت به سایر لوله ها هستند . شیلنگ های pvc نیز دارای استحکام کششی مناسبی البته در حوزه کاری خود هستند . این ماده برای انتقال آب طراحی شده است. به همین خاطر توان کششی بسیار بالایی ندارد. چون این مسئله در مورد شیلنگ چندان محل اعتنا نیست. پس نمی توان این خصوصیت را در حد بالا از آن انتظار داشت.
استحکام به وزن بالا و وزن اندک: این موضوع در مورد هر دو محصول لوله و شیلنگ صدق می کند. اما استحکام به وزن لوله های پولیکا به مراتب بیشتر است. به گونه ای که سبب شده این لوله ها با ضخامت غشای کمتری تولید شوند. لوله های U-PVC دارای مزیت سبکی بالایی هستند که از لحاض ایمنی بسیار حائز اهمیت است. این موضوع هنگام حمل و نقل و نصب این لوله ها خود را بیشتر هویدا می سازد.
مقاومت شیمیایی بالا: لوله های پولیکا نسبت به شیلنگ ها در مقابل مواد خورنده و نفتی مقاومت بهتری از خود ارائه می کنند. هر چند شیلنگهایی که برای انتقال مواد صنعتی طراحی می شوند به اندازه کافی مقاومت شیمیایی دارند. اما از شیلنگ های آب انتظار نمی رود که در مقابل عوامل اسیدی یا بازی و سایر مواد شیمیایی رفتاری همچون لوله های پولیکا داشته باشند.
شیلنگ های pvc ابزار بسیار مفیدی هستند که زندگی را برای انسان آسانتر کرده اند. این ابزار در طول سال هایی که توسط بشر اختراع شده اند توانسته اند بسیاری از مخاطرات زندگی انسان را کاهش داده و از ایجاد زحمت اضافی برای انسان کاسته اند. شیلنگ های pvc را عوامل مضری تهدید می کند که برخی از آنها مربوط به عوارض طبیعی است و برخی دیگر مربوط به نوع رفتار انسان با آنهاست . پس هر چه که این عوامل را بهتر بشناسیم و در جهت اصلاح آنها قدم برداریم و با این ابزار مفید مهربان تر رفتار کنیم از آنها نیز سود بیشتری نسیب ما خواهد شد. همن طور آنها زمان بیشتری را در کنار ما و در خدمت به ما سپری خواهند نمود.
عواملی که شیلنگها را به مخاطره می اندازد طیف گسترده ای را تشکیل می دهند که در نگارش زیر به برخی از آنها می پردازیم.
عوامل طبیعی
عوامل طبیعی همچون عوارض سطح زمین مثل سنگ و کلوخ که به صورت طبیعی وجود دارند . همچنین عوامل تولید اشعه ، مثل تشعشعات خورشید و پرتوی UV و گرما و سرمای محیط عواملی هستند که به طور طبیعی ، بدنه شینلگ ها را تهدید می کنند . هر چه شیلنگ ها از این عوامل محافظت شوند به عمر آنها افزوده خواهد شد.
عوامل مصنوعی
عوامل مصنوعی عواملی هستند که به دست بشر ساخته و پرداخته شده اند مثل، اجسام نوک تیز همچون میخ و تیغ یا مسالح ساختمانی . این اجسام از توان بالقوه ای جهت آسیب زدن به شیلنگ برخوردارند. پس بهتر است هنگام استفاده از شیلنگ ، مراقب آنها باشیم که از این عوامل آسیب نبینند.
عوامل مرتبط با سیال
عواملی همچون فشار ، دما و ساختار شیمیایی سیال عواملی هستند که ممکن است متناسب با ساختار بدنه شیلنگ نباشند و به آن آسیب وارد کرده یا آنرا از بین ببرند. هر شیلنگ متناسب با سیال خاصی ساخته می شود . پس اگر فشار نا متعارفی به آن وارد شود شلینگ دوام نخواهد آورد و فشار زیاد بدنه آنرا دچار ترک خوردگی خواهد کرد. دما و سیالات شیمیایی خورنده ای که برای شیلنگ تعریف نشده اند نیز بافت آنرا تجزیه کرده و از هم خواهند پاشید.
عوامل رفتاری
رفتاری که کاربر انسانی با شیلنگ انجام می دهد نیز در عمر شیلنگ و آسیب زدن به آن تاثیر مستقیم دارد. اگر با شیلنگ با بی احتیاطی رفتار شود، شیلنگ عمر زیادی نخواهد کرد. مثلا اگر شیلنگ هنگام آبیاری در باغ به صورت نادرستی در روی زمین و در میان خار و خاشاک و سنگ ها کشیده شود مطمئنا آسیب خواهد دید. در بعضی موارد از شیلنگ جهت بالا کشیدن اجسام به آپارتمان های نیمه ساخته استفاده می شود . این کار سبب کش آمدن بافت شیلنگ شده و در مدت زمان کوتاهی سبب نازک شدن و پاره شدن آن می شود.
شیلنگ ها بسیار خوشبخت بوده اند . چون در زمانی شروع به گسترش و فزونی کاربرد خود کردند که ماده پی وی سی توسط بشر کشف و فرآوری شد و به وفور توسط شرکتهای پتروشیمی تولید گردید. شیلنگ های پی وی سی به مرور رنگ و لعاب بیشتری پیدا کردند و طرح های متعددی بر روی آنها پیاده سازی شد. دامنه کاربردهای این محصول نیز با پیشرفت کردن تکنولوژی پهن تر شد. این محصول به تدریج در زندگی مردمان جا خوش کرده و جزئی از اماکن مسکونی شد.
این محصول همانند سایر تولیدات دست بشر مزایا و معایبی دارد که میزان استفاده از آن را تعیین می کند.
مزایای شیلنگ های پی وی سی
وزن اندک: شیلنگ های پی وی سی به خاطر بافت شیمیایی خاصی که دارد وزن اندکی به خود گرفته است. مقوله وزن یک محصول ، بیشتر مربوط به تراکم مولکولی ماده سازنده آن می باشد. به این معنی که هر چه تعداد مولکولهای به کار رفته در یک ساختار شیمیای بیشتر باشد وزن آن افزایش می یابد.
مقاومت و انعطاف کافی : شیلنگ های پی وی سی نسبت به سایر محصولاتی که از مواد طبیعی به دست می آیند دارای مقاومت و انعطاف بهتری هستند. به تعبیر بهتر مقاومت بدنه آنها به گونه ای است که در مقابل بسیاری از عوامل مضر پایداری کرده و با این حال شکل پذیری آنها نیز به اندازه کافی تامین شده است.
قیمت : به خاطر صنعتی بودن و فراوانی ماده اولیه پی وی سی و ترکیب ساده ای که در ساختن شیلنگ های پی وی سی وجود دارد، قیمت این محصول نیز به نسبت پایین است و افراد مختلف می توانند با قیمت مطلوبی ، نیاز خود را از این محصول برآورده کننده و متحمل هزینه زیادی نشوند.
معایب- معایب این شیلنگ ها را می توان در موارد زیر جستجو کرد:
حساسیت در مقابل فشار اجسام بیرونی : بدنه شینلگ های پی وی سی اصولا برای تحمل فشار ناشی از سیال و تشعشعات طراحی شده است. به همین خاطر این محصولات در مقابل عوامل مزاحم دیگر همچون اجسام نوک تیز ، اجسام سنگین مثل مصالح ساختمانی و مواردی از این قبیل حساس بوده و نمی تواند به مدت زیادی در مقابل آنها دوام داشته باشند.
ظعف بدنه شیلنگ نسبت به حرارت خشک : حرارت خشک مثل اجسام داغ و آتش از جمله عوامل مهلک شیلنگ های پی وی سی هستند و به راحتی توسط آنها سوخته یا سوراخ می شوند. ماده پی وی سی هنگام دریافت حرارت خشک جمع شده و از ریخت و شکل می افتد. بهتر است که شیلنگ ها را از این گونه عوامل ناراحت کننده دور نگه داشت.
حساسیت نسبت به اشعه خورشید و یخ زدگی: شیلنگ ها پی وی سی نسبت به تغییر دما تا حدی حساس هستند. این محصول هنگام دریافت اشعه خورشید و UV آن هم به مدت طولانی ، نرم شده و شروع به بد شکل شدن می کنند . از طرفی کاهش دما تا دمای یخ زدن آب نیز برای شیلنگ مناسب نیست . به همین خاطر توصیه می شود که بعد از استفاده از شیلنگ ، آن را درون یک مکان محفوظ مثل زیر زمین قرار دهید.
شیلنگ ها امروزه اکثرا از جنس pvc نرم ساخته می شوند و صحبت از شیلنگ هایی غیر از pvc بی معنی به نظر می رسد. شیلنگ ها به طور ذاتی دارای لایه هایی هستند که این لایه ها اساس کار آنها محسوب می شود. چون خود آنها از به هم پیوستن این لایه ها بوجود آمده اند. هر کدام از این لایه ها خصوصیاتی دارند که آنچه از شیلنگ انتظار می رود را تامین می کنند.
در نوشتار زیر به ابعاد مختلف لایه های شیلنگ های pvc می پردازیم و اینکه این لایه ها چه نقشی را در بدنه شیلنگ ایفا می کنند.
مقاومت و انعطاف شیلنگ: در مورد شیلنگ مهمترین مباحثی که می توان مطرح کرد مقوله مقاومت و انعطاف شیلنگ است. این دو مسئله از طریق خصوصیات لایه هایی که شیلنگ را می سازند برآورده می شود. بسته به نوع استفاده ای که از یک شیلنگ می شود ( مثل انتقال آب ، مواد صنعتی یا باد) لایه های ویژه ای برای ساخت آن به کار می رود. هر کدام از این دو مقوله می توانند در جایی اهمیت داشته و در جای دیگر کم استفاده باشند. مثلا در مورد شیلنگ کولر انعطاف شیلنگ بیشتر از شیلنگ آتشنشانی اهمیت دارد.
تعداد لایه ها : شیلنگ های امروزی مخصوصا شیلنگ های آب، دارای ساختار لایه بندی ، یک ، دو و سه لایه هستند. هر کدام از این لایه ها کار خاصی را انجام می دهند. شیلنگ های تک لایه می توانند شفاف یا یا کدر باشند. ضخامت آنها بسته به مورد استفاده آنها دارد. شینلگ های دو لایه از دو لایه به هم چسبیده ساخته شده اند . این دو لایه از یک جنس اما با ساختار متفاوت تهیه می شوند. شیلنگ های سه لایه ، دارای دو لایه از جنس pvc در قسمت بیرون و داخل شیلنگ و یک لایه از جنس نخ پلی استر در وسط این لایه ها بدست می آیند. البته انواع محدودی از شیلنگ ها هستند که از سه جنس pvc با ترکیب متفاوتی از این ماده ساخته می شوند. ترکیب و نوع pvc به کار رفته در هر لایه ، بسته به کارکرد شیلنگ دارد.
به طور کلی لایه داخلی بیشتر صیقلی بوده و قرار است در مقابل تب های جریان آب مقاومت کند. لایه بیرونی، از شیلنگ در مقابل عوامل مزاحم خارجی محافظت می کند. لایه میانی ، یک لایه میانجی است و کار استحکام بخشی به شیلنگ را بر عهده دارد.
جنس لایه ها
لایه های شیلنگ های pvc به خصوص شیلنگ های آب از ماده pvc نرم ساخته شده اند. از آنجا که ماده اولیه پی وی سی یک ماده سخت و شکننده است برای، منعطف کردن آن از مواد افزودنی نرم کننده استفاده می شود . این pvc ها در بازار تجاری به نوع S و E شناخته می شوند. نوع S آن از طریق فرآیندی تحت عنوان پلمریزاسیون سوسپانسیونی و نوع E آن از طریق پلیمریزاسیون امولسیونی تولید می شوند.
لایه درونی برخی از شیلنگ ها از نخ پلی استر که یک نخ صنعتی است تشکیل می شود . این نخ درون دولایه درون و بیرونی محفوظ می شود.
ضخامت غشای هر لایه
ضخامت هر لایه بسته به مورد مصرف شیلنگ دارد. در جایی که فشار سیال بالا است لایه داخلی ضخمتر است . جایی موانع بیروی آذار بیشتری وارد می کنند لایه بیرونی ضخیمتر یا جنس آن سخت تر می شود.
لایه نخ پلی استر
نخ پلی استر رشته هایی از یک ماده مصنوعی صنعتی است که مقاومت کششی بسیار خوبی دارند. یعنی در مقابل افزایش طول مقاومت بالایی از خود نشان می دهند. این خصوصیت وقتی با لایه های پی وی سی ادغام می شود به شیلنگ مقاومت بالایی می دهد تا این محصول بتواند در مقابل فشارهای درونی و بیرونی که سعی می کنند آن را کش بیاورند استقامت کرده و پاره نشود.
شیلنگ های آبیاری ابزار پر کاربردی هستند که با گذر زمان میزان استفاده از آنها فزونی پیدا می کند. یکی از مسائلی که هنگام خرید این محصول باید به آن توجه ویژه داشت نوع بسته بندی این محصول است. این مسئله حتی هنگام خرده فروشی و فروش محدود نیز اهمیت دارد. اصطلاح ، «عقل مردم در چشمان آنهاست» کاملا در زندگی روزمره مصداق دارد. چون انسان هر چیزی را که در نظر او موجه باشد می پسندد.
نوع بسته بندی شیلنگ
شیلنگ ها مخصوصا شیلنگ های آب انواع متعددی دارند که هر کدام بسته به رنگ و شکل و شمایلشان نیاز به نوع خاصی از بسته بندی دارند. این انواع می تواند به رنگ ماده بسته بندی مربوط باشد یا شکل ظاهری آن یا به هر مقوله دیگر. مثلا بسته بندی شیلنگ در پوشش مشمایی نوع خاصی از بسته بندی است که امکان دیدن مشخصات ظاهری محصول را به مشتری می دهد. هر چه نوع بسته بندی پویا تر بوده و به مشتری امکان انتخاب بیشتری بدهد ، مورد استقبال بیشتر توسط آنها قرار خواهد گرفت.
جنس بسته بندی شیلنگ
بسته بندی شیلنگ ها می تواند توسط ابزاری متعددی صورت گیرد. مثل نوارهای پلاستیکی کم عرض، پوشش مشمایی، نوارهای پهن که تمام محصول را پوشش می دهند و … . جنس این بسته بندی ها می توان از چند دلیل منطقی طبعیت کند. مثل قیمت تمام شده آن یا ، حالت پذیری یا کابری آسان. از منظر مشتری زیبایی ظاهری بسیار اهمیت دارد. جنس بسته بندی باید به گونه ای انتخاب شود که چشم نواز و زیبنده باشد تا مشتری را به خود جلب کند.
طراحی در بسته بندی شیلنگ
هر چه طرح بسته بندی به از لحاظ شکل و کاربری به خود محصول نزدیکتر باشد ، می تواند در جذب مشتری موفق تر باشد. بسته بندی باید به صورتی طراحی شود که یک شیء زائد و دور انداختی تلقی نشود. بلکه جزئی از آن به حساب بیاید. در طراحی باید هم شکل هندسی و رنگ و هم زیبایی بسته بندی در نظر گرفته شود. طرح های بسته بندی شفاف می تواند بهتر پسندیده شود تا بسته بندی های کدر که محصول درون خود را مخفی نگه می دارد.
تبلیغات روی بسته بندی
تبلیغات محصول امروزه یکی از مسائل کلیدی در تولید و فورش محصولات به حساب می آید. هر محصولی که تبلیغات مناسبی نداشته باشد یا اصلا تبلیغی برای آن صورت نگیرد به مرور محکوم به فنا خواهد شد. تبلیغاتی که بر روی بسته های شیلنگ زده می شود باید اطلاعات کلیدی و مختصر گنجانده شود تا مشتری بتواند در اندک زمانی، آنچه را به دنبال آن هست را از محصول دریافت کند. شکل طراحی تبلیغات باید زیبا و معقول باشد. در شکل ظاهری و محتوای تبلیغ باید تعادل رعایت شود. به این معنی که نه اغراق شود و نه کم کاری.
شیلنگ های آب دارای قطر و طول مشخصی هستند . این موارد نمی تواند در ابعاد بسیار کم و کوتاه یا خیلی زیاد و بلند در نظر گرفته شود. چون این محصول قرار است در زندگی روزمره و توسط انسان های عادی استفاده شود نه در لوله کشی های شهری یا برون شهری. مقطع برش هر شیلنگ ، معیاری برای آشنا شدن با لایه های و بدنه زیرین شیلنگ است که می تواند ما را در انتخاب بهتر یک شیلنگ مناسب یاری رساند.
زاویه برش مقطع شیلنگ
هنگامی که قرار است یک شیلنگ بریده شود تا در جای مشخصی استاده شود، باید به زاویه برش آن توجه شود. معقول ترین روش برش این است که صفحه برش بر طول شیلنگ عمود باشد. یعنی مقطع برش باید در تمام نقاط آن یک حالت باشد. اگر دهانه شیلنگ زاویه دار باشد هنگام استفاده از آن به مشکل بر می خوریم. این مسئله همگامی که قرار از آنرا به شیر آب ببندیم خود را بیشتر نشان می دهد. از طرفی هر چه سطح قابل لمس از مقطع برش بیشتر باشد ، آسیب پذیر تر می شود.
رفتار بست با شیلنگ
بست های شینلگ ابزاری هستند که برای محکم کردن شیلنگ به شیر آب استفاده می شوند. این ابزار وقتی که قرار است از فشار آب بیشتری بهره بگیریم کاملا ضروری خواهند بود. این بستها اصولا فلزی هستند. پس جنس آنها سخت تر از بدنه شیلنگ است پس اگر به درستی آنها را به کار نبریم به دهانه شیلنگ آسیب وارد کرده و خود نیز سفت می شوند. هنگام بستن بست به شیلنگ و شیر آب ، بهتر است بست از نوک شیلنگ کمی فاصله داشته باشد. این موضوع هم مقاوم تر کردن اتصال کمک می کند هم به دهانه آن صدمه کمتری وارد می کند.
اتصال شیلنگ به دهانه شیر
هنگامی که قرار است شیلنگ را به سر یک شیر آب ببندیم ، بهتر است بخشی از سر شیلنگ را برش دهیم. برش باید کاملا عمود باشد. ابزار برشی که به کار می رود تا جایی که ممکن است باید تیز باشد که سر شیلنگ را ریش ریش نکند. قطر دهانه شیر نباید به میزان زیادی از دهانه شیلنگ بزرگتر باشد. هنگام اتصال شیلنگ به شیر از گرم کردن آن خود داری کنید. چون این کار دهانه شیلنگ را سست کرده و در کوتاه مدت شیلنگ شروع به ترک برداشتن و چکه کردن می کند.
نوع شیلنگ و ارتباط آن با بست
استفاده از بست در همه جا نیاز نیست مخصوصا زمانی که قرار است شیلنگ بعد از استفاده جدا شود. هر چه شیلنگ کدرتر و مقاوم تر باشد به بست کم عرضی نیاز دارد. شیلنگ های مقاوم در مقابل نیروی بست مقاومت بیشتری نشان می هند. پس لازم نیست که بست آنها را زیاد سفت کنید. از طرفی شیلنگ های نرم تر به بست پهن تری نیاز دارند . این مسئله به خاطر این است که هر چه شیلنگ نرم تر باشد بست باید بیشتر بسته شود . این موضوع سبب از بین رفتن شیلنگ خواهد شد. اما اگر سطح بست پهنتر باشد نیروی اصطکاک بیشتری تولید می کند و نیاز نیست که بست زیاد فشرده شود.
انواع بست شیلنگ
بست های شیلنگ انواع متعددی دارند که بیشتر تفاوت آنها در شکل ظاهری آنهاست. اما تقریبا همه آنها کار مشخصی انجام داده و نحوه عمل آنها نیز به هم شباهت دارد. شاید بتوان تفاوت آنها را نوع جمع و باز شدن یا عرض آنها جستجو کرد.
