قصد داریم در زمینی به ابعاد ۸۳ × ۱۲۰ (در حدود یک هکتار) هندوانه بکاریم و آن را به صورت قطره ای آبیاری نماییم. هندوانه کاشت شده در فواصل ردیف های ۲.۲ متر و فاصله روی ردیف ۰.۵ متر می باشد. زمین به دو بخش تقسیم شده است که هر بخش دارای ۵۴ ردیف به طول ۴۰.۵ متر است. ۸۱ گیاه در هر ردیف وجود دارد. لذا ۴۳۷۴ گیاه در هر بخش، یعنی ۸۷۴۸ گیاه در کل زمین با ۱۰۸ ردیف خواهیم داشت.

خاک دارای بافت سنگین با نفوذپذیری کم (تقریبا ۶ میلی متر در ساعت) و ظرفیت نگه داری آب بالا است. منبع آب، آب سطحی با کیفیت خوب اما دارای ناخالصی های زیاد مواد آلی (جلبک) است. فصل رشد از اواسط فروردین تا اواخر خرداد و حداکثر قرائت متوسط تشت تبخیر، ۳.۲ میلی متر در روز در ماه فروردین و ۶.۱۳ میلی متر در روز در ماه خرداد است.

حداکثر نیاز آبی هندوانه در مرحله میانی رشد و تشکیل محصول در اواسط خردادماه است که در این زمان مقدار Kc، یک است. متوسط قرائت تشت برای ۲ ماه ۵.۳۸ میلی متر در روز است که با ضرب کردن آن در ضریب تصحیح تشت (۰.۶۶)، مقدار تبخیر و تعرق ۳.۳۵ میلی متر در روز به دست می آید. از آن جا که مقدار Kc برابر یک است لذا تبخیر و تعرق پتانسیل برابر است با ETc=3.55 mm/day. راندمان کاربرد سیستم ۹۰ درصد است.

بنابراین نیاز آبی ناخالص روزانه در اوج مصرف برابر است با:

۳.۵۵ × ۰.۹ ÷ ۱۰۰ = ۳.۹۴ mm/d

3.94 × ۱۰ ×۱ ha = 39.4 m^3/d

زمان بندی آبیاری در اردیبهشت بر اساس کاهش رطوبت در دسترس خاک نیست و به صورت فواصل ثابت یک روزه تنظیم می شود. بنابراین آبیاری هر روزه انجام می شود و مقدار آن ۳۹.۵ متر مکعب است. در مراحل ابتدایی فصل رشد، فواصل آبیاری ۲ تا ۴ روز است.

سیستم شامل تجهیزات کنترل فشار با فیلتر شنی و صافی، تزریق کننده ی کود و شیرهای تنظیم کننده ی فشار است. لوله ی اصلی پلی اتیلن به قطر ۶۳ میلی متر در وسط زمین به صورت سطحی قرار دارد. خطوط لترال پلی اتیلن به قطر ۱۶ میلی متر در دو طرف خط اصلی قرار گرفته و برای هر ردیف گیاهی یک لترال در نظر گرفته می شود. قطره چکان ها در فواصل ۰.۵ متر و برای هر گیاه یک عدد بر روی لترال قرار گرفته اند.

مشخصات قطره چکان ها

– قطره چکان های روی خط با دبی ۴ لیتر در ساعت در فشار کارکرد ۱ بار

– تصفیه ی مورد نیاز، فیلتر توری با مش ۱۶۰

مشخصات لترال ها

لوله پلی اتیلن نرم به قطر ۱۶ میلی متر، فشار کارکرد ۴ بار، طول ۴۱ متر

تعداد قطره چکان ها در هر خط ۸۱ عدد

دبی ۳۲۴ لیتر در ساعت

تعداد کل لترال ها ۱۰۸ عدد

تعداد کل قطره چکان ها ۸۷۴۷ عدد

دبی و کارکرد سیستم

برای بهره برداری همزمان تمام لترال ها، دبی مورد نیاز، ۳۵ متر مکعب در ساعت است. اگر آبیاری در سه شیفت انجام شود، دبی سیستم ۱۲ متر مکعب در ساعت خواهد شد. مدت زمان آبیاری هر شیفت در اوج مصرف برای مقدار آبیاری ۳۹.۵ متر مکعب، ۱ ساعت و ۲ دقیقه است. لذا مدت زمان مورد نیاز برای آبیاری کامل ۳ ساعت و ۶ دقیقه می باشد.

کلمات کلیدی: آبیاری قطره ای ، کاشت هندوانه ، آبیاری قطره ای هندوانه

برداشت هندوانه

برداشت هندوانه باید زمانی صورت گیرد که رسیده بودن میوه مشخص و محرز باشد. برداشت میوه هنگامی است که گوشت میوه رسیده و میزان قند آن حداکثر باشد. تشخیص هندوانه رسیده از نارس احتیاج به تجربه دارد. بهترین روش برای اینکه مشخص شود هندوانه رسیده است یا نه، نوع صدای ضربه ای است که با انگشت شست به میوه وارد می آید. اگر هندوانه نارس باشد، این صدا زنگ دار فلزی است ولی در میوه های رسیده صدا خفه و گرفته است.

خشک شدن پیچک انتهای هندوانه نیز می تواند راهنمای خوبی برای رسیدن میوه باشد. البته شاید این موضوع در بعضی موارد صحیح نباشد. شاید تغییر رنگ پوست میوه بتواند ما را در تشخیص میوه رسیده از نارس کمک کند. چنانچه رنگ پوست میوه روشن باشد دلیل بر رسیدن میوه است. برجسته شدن خطوط روی پوست میوه نیز می تواند راهنمای خوبی برای این مسئله باشد.

برداشت خربزه و طالبی

زمان برداشت خربزه و طالبی به عوامل گوناگونی بستگی دارد. به عنوان مثال خربزه و طالبی دارای ارقام زود ‌رس، میان رس و دیر ‌رس می باشند، لذا موقع برداشت آن ها بایستی به رقم آن ها توجه نمود.

از دیگر نکاتی که در موقع برداشت خربزه و طالبی باید توجه نمود، عبارتست از فاصله محل تولید تا بازار مصرف. چنانچه این فاصله کوتاه باشد، بهتر است میوه کاملا رسیده و شیرین باشد؛ ولی اگر فاصله طولانی باشد، توصیه می شود میوه نرسیده باشد، چون میوه های رسیده شدیدا آسیب می بیند و بازار پسندی خود را از دست می دهد.

میزان قند طالبی پس از برداشت افزایش نمی یابد، ولی امکان دارد عطر و طعم آن بهتر شود. تعیین زمان برداشت طالبی ساده تر از هندوانه است. علامت رسیدن آن عبارت است از روشن شدن رنگ پوست میوه (سبز روشن و یا زرد روشن)، نرم شدن نوک میوه و از همه مهم تر، راحت تر جدا شدن دمگل از میوه است. به تدریج که میوه شیرین می شود، شکاف هایی در اطراف دمگل، در محل اتصال دم میوه به میوه ایجاد می شود. این شکاف با رسیدن میوه عمیق تر گشته و زمانی که میوه کاملا می رسد، به آسانی دم میوه از میوه جدا می شود. این حالت را “فول اسلیپ” می گویند و آن زمانی است که میزان قند، مواد معدنی و ویتامین های آن به حداکثر می رسند.

برای مطالعه بیشتر در مورد کشت و پروش انواع سبزیجات می توانید کتاب پرورش سبزی را مطالعه فرمایید

کلمات کلیدی: برداشت هندوانه ، برداشت خربزه و طالبی ، برداشت خربزه ، برداشت طالبی

آبیاری

شروع مرحله داشت پایان مرحله کاشت و دادن خاک آب است. در برخی از مناطق کشور بلافاصله بعد از اولین آبیاری خربزه مدت ۲۰ تا ۳۰ روز به گیاه خشکی داده و هیچ گونه آبیاری در این مرحله انجام نمی گیرد. وارد آمدن تنش خشکی به خربزه دو مزیت دارد:

۱- ریشه های خربزه در جستجوی آب مورد نیاز به اعماق خاک نفوذ می کنند و شبکه وسیعی از ریشه ها را تشکیل می دهند. در این حالت خربزه از حداکثر ذخیره آب طبقات مختلف خاک استفاده کرده و راندمان مصرف آب بالا می رود.

۲- مزیت دیگر از نظر تداخل آبیاری گندم و خربزه می باشد. گندم آخرین آب های خود را در اردیبهشت و خرداد دریافت می کند که با دریافت اولین آب های زراعت های سبز برگ تداخل دارد. کشت خربزه این مزیت را داراست که در ابتدا فقط یک آبیاری احتیاج داشته و آب به راحتی می تواند صرف کشت غلات شود بدون اینکه مشکلاتی در بر داشته باشد.

بعد از مرحله تنش خربزه، کشاورزان اقدام به آبیاری می نمایند که بسته به شرایط آب و هوایی و نوع خاک، دور آبیاری بین ۶ تا ۱۰ روز متغیر است.

در زیر به دو روش آبیاری نشتی و قطره ای به تشریح پرداخته می شود:

آبیاری نشتی

معمولا خربزه به روش جوی و پشته ای کشت می شود. در کشت سنتی خربزه در مناطق گرم و خشک با بافت خاک سنگین، آبیاری معمولا در اوایل رشد هر ۱۰ تا ۱۲ روز صورت می گیرد. در زمان رسیدن میوه ها فاصله آبیاری طولانی تر می شود. باید دقت شود که شاخ و برگ ها خیس نشوند. زیرا احتمال آلودگی گیاه به بیماری های قارچی بیشتر می شود.

در بعضی از مناطق اعمال تنش خشکی به بوته های خربزه مرسوم است. یعنی در مرحله قبل از تشکیل میوه یک یا دوبار آبیاری را حذف کرده و به گیاه تنش خشکی می دهند.

در صورت موجود بودن آب کافی، دور آبیاری در مرحله درشت شدن میوه و قبل از برداشت به ۶ تا ۸ روز یک بار کاهش داده و دور آبیاری مطابق با نیاز واقعی گیاه تنظیم گردد. در هر صورت نباید در آبیاری خربزه زیاده روی کرد، زیرا آبیاری زیاد باعث کاهش کیفیت محصول می شود.

آبیاری نشتی برای خاک هایی که مقدار نفوذ آب به خاک در حدود کم تا متوسط باشد و جایی که خاک سطحی عمیق و یکنواخت است و خاک زیرین مشکل زهکشی ندارد، سازگار است. توپوگرافی زمین باید دارای شیب ملایم و یکنواخت برای توزیع مناسب آب باشد.

آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای در زاعت خربزه می تواند بدون استفاده از خاکپوش و یا با خاکپوش به کار رود. یکی از فواید آبیاری قطره ای در صورتی که به طور صحیح مورد استفاده قرار گیرد، بالا بودن کارایی مصرف آب می باشد.تحقیقات نشان می دهد که در مقایسه با آبیاری بارانی، آبیاری قطره ای ۴۰ درصد آب کمتری برای آبیاری انواع سبزیجات لازم دارد.

به طور کلی در این سیستم برای هر ردیف کاشت یک خط لوله آبیاری قطره ای در نظر گرفته می شود. در زراعت خربزه لوله هایی با قطر دیواره کمتر از ۱۰ میلی متر را می توان سالی یک بار استفاده کرد. لوله هایی با قطر دیواره بیشتر از ۱۰ میلی متر را می توان برای سالیان متعدد در صورت نگهداری صحیح استفاده کرد.

با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای می توان در هر زمان مقدار آب مورد نیاز را در اختیار گیاه قرار داد. لذا سبب توزیع یکنواخت آب آبیاری در مزرعه، صرفه جویی در مصرف آب و نهایتا افزایش کارایی مصرف آب می گردد. معمولا نوارهای آبده با فاصله روزنه های ۲۰ و یا ۳۰ سانتی متر مناسب می باشند که آب آبدهی آن ها در طول یک متر در فشار ۶/۰ تا ۷/۰ بار حدود ۴ لیتر در ساعت می باشد. این لوله ها معمولا برای استفاده در یک فصل کاشت ساخته می شوند. استفاده از آبیاری قطره ای برای زراعت خربزه می تواند راهکاری برای مصرف آب کمتر جهت دستیابی به محصول بهتر و بازارپسندی بیشتر باشد.

بر اساس نتایج تحقیقات توسط آبیاری قطره ای در زراعت خربزه می توان با مصرف آب به میزان ۲۵ درصد کمتر از مقدار آب مورد نیاز خربزه به عملکرد قابل قبول و خربزه هایی با کیفیت دست یافت.

کاشت خربزه

در بسیاری از مناطق، خربزه کاران اقدام به پیش رس کردن خربزه می کنند. بدین ترتیب که خربزه را در اواخر اسفند کاشته و برای اینکه سرمای زمستانه و دیررس بهاره آسیبی به جوانه ها نزند، بلافاصله بعد از قرار دادن بذر خربزه در خاک یک سطل پلاستیکی از جنس مواد شفاف و یا پلاستیک به عنوان پوشش محافظ بر روی محل گویچه ها (کپه ها) قرار می دهند.

نوع دیگر پیش رس کردن، کاشت خربزه در زیر تونل های لاستیکی است. در نوع اول کاشت بذر به صورت دستی و در زمین های بزرگ همراه با صرف وقت و هزینه بالا می باشد. در اکثر موارد از پلاستیک استفاده می کنند که پس از رفع خطر سرما پلاستیک ها برداشته می شوند.

کاشت بذرها می تواند از خاک خشک انجام گیرد و سپس آبیاری انجام شود. ولی بهتر است مشابه روش کشاورزان در آبیاری سنتی، عملیات کاشت بصورت هیرم کاری انجام گردد. یعنی ابتدا سیستم آبیاری قطره ای شروع به کار کرده و بعد از حدود ۲۴ ساعت آبیاری به وسیله نوارها، آبیاری هر واحد آبیاری را قطع کرده و پس از حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت که خاک به رطوبت مناسب برای عملیات زراعی رسید، کاشت بذر به وسیله دست به فاصله ۶۰ تا ۷۵ سانتی متر (بسته به تیپ رشد رقم) انجام می شود.

تا زمانی که بذرها سبز نشده اند، آبیاری خربزه انجام نخواهد شد مگر اینکه رطوبت خاک برای سبز کردن بذر کافی نباشد، که در این صورت در حدی آبیاری انجام می شود که رطوبت به محل بذر برسد، زیرا آبیاری زیاد در این مرحله باعث پوسیدن بذرها خواهد شد.

بعد از سبز شدن بذرها با توجه به شرایط رطوبتی فصل، نیازی به آبیاری سریع نمی باشد و بهتر است اجازه داده شود، تا مقداری ریشه بوته های خربزه عمیق شوند. این عمل باعث می شود در فصل تابستان که نیاز آبی گیاه افزایش می یابد، ریشه های گیاه قادر به جذب آب و موادغذایی از حجم بیشتری از خاک گردند و در مقابل توقف های احتمالی سیستم آبیاری و در نتیجه تنش آبی مقاومت بیشتری از خود نشان دهد. در صورتی که مزرعه بزرگ بوده و امکان هماهنگی برای عملیات کاشت هم زمان وجود ندارد و یا دور آبیاری زیاد باشد، معمولا کاشت به صورت خشکه انجام شده و سپس قطعات به نوبت آبیاری می شوند.

روش های کاشت خربزه

کشت خربزه به صورت دستی توسط کارگرها یا ماشینی توسط دستگاه بذرکار انجام می شود. در کشت سنتی کارگران با بیل چاله ها را کنده و چند بذر را می ریزند و سپس چاله را با خاک سبک پر می کنند. البته بهتر است بذر خربزه را ۲۴ ساعت قبل از کاشت خیس کرد.

در کشت با دستگاه بذرکار که راحت تر و سریع تر می باشد، میزان مصرف بذر به نصف کاهش می یابد. کشت ممکن است به صورت بذرکاری یا نشاء کاری انجام شود.

همچنین خربزه  به دو صورت آبی و دیم کشت می شود که در ذیل به آن ها اشاره می گردد.

کشت آبی

در کشت آبی ابتدا جوی و پشته ایجاد شده و سپس بذرها به تعداد ۳ تا ۴ عدد درون چاله ای به عمق ۳ تا ۵ سانتی متر قرار می گیرند. در کشت آبی، خربزه را بسته به نوع خاک و شرایط اقلیمی منطقه به دو طریق به شرح زیر کشت می نمایند:

الف- کاشت به روش سنتی

این روش کاشت در مناطق گرم و خشک با بافت خاک سنگین بیشتر استفاده می شود. در این روش زمین را در پاییز و یا اواخر اسفندماه شخم عمیق زده و کود حیوانی را با خاک مخلوط می کنند و سپس به وسیله نهر کن و در سطح کوچک به وسیله بیل نهرهایی به عمق ۵۰ سانتی متر و عرض ۷۵ سانتی متر به موازات شیب زراعی زمین حفر می نمایند. فاصله نهرها از وسط یک نهر تا وسط نهر دیگر حدود ۴ متر می باشد.

ب- کاشت به روش جدید

این روش کشت در مناطق معتدله با بافت خاک سبک بیشتر استفاده می شود. در این روش به جای ایجاد نهرهای عمیق از شیارهای کم عمق جهت آبیاری استفاده می شود. با توجه به عمق و عرض کم جوی ها (۲۵-۱۵ سانتی متر) و حجم آب کمی که وارد آن ها می شود، آب به کندی در جوی ها حرکت حرکت و به عمق و اطراف نفوذ می کند و قسمتی از پشته را جهت کاشت بذر مرطوب می سازد.

کشت دیم

برای کاشت خربزه به صورت دیم زمین مورد نظر را قبلا با مرزهای بلند کرت بندی و در اواخر زمستان و اوایل بهار آب را به مدت طولانی در این کرت ها هدایت می کنند تا زمین سیراب شود. در بهار زمین را شخم زده و با دیسک و ماله خاک را نرم و صاف می کنند و سپس بذر خیس خورده را به فاصله یک متر از یکدیگر روی خطوط موازی و به فاصله ۳ متر از یکدیگر کشت می نمایند.

استفاده از سیستم های آبیاری قطره ای که دارای سه قسمت اصلی ایستگاه پمپاژ و مرکز فیلتراسیون ، لوله های اصلی و نیمه اصلی و همچنین لوله های فرعی (مانیفولد ها)  یا لوله های آبده می باشند ، در صورتی با موفقیت همراه است که موارد زیر به دقت رعایت شده باشد :

– انجام مطالعات و طراحی صحیح سیستم

– استفاده از لوازم و تجهیزات استاندارد و مناسب

– ارزیابی سیستم پس از اجرا و رفع مشکلات احتمالی

– مدیریت صحیح بهره برداری

سیستم آبیاری قطره ای این امکان را فراهم می آورد که هر زمان بتوان مقدار آب مورد نیاز گیاه را نزدیک ریشه در اختیار گیاه قرار داد .این مزیت بزرگ باعث توزیع یکنواخت آب آبیاری در مزرعه ، صرفه جویی در مصرف آب و نهایتا افزایش کارایی مصرف آب می شود .

در مناطقی که امکان صدمه دیدن نوار های آبده قطره ای توسط پرندگان یا جوندگان وجود دارد ، می توان نوار ها را در عمق ۵ تا ۱۰ سانتی متری خاک نصب نمود . در صورتی که لوله ها در زیر خاک نصب گردند ، هنگام وجین و یا مبارزه مکانیکی با علف های هرز باید دقت لازم برای جلوگیری از آسیب و صدمه رسیدن به آن ها به عمل آید . نوار های آبده تیپ معمولا برای یک بار مصرف و برای یک فصل رشد مورد استفاده قرار می گیرند . معمولا نوار های آبده با فاصله روزنه ای ۲۰ و یا ۳۰ سانتی متر مناسب می باشند که آبدهی آن ها در طول یک متر در فشار ۶/۰ تا ۷/۰ بار حدود ۴ لیتر در ساعت می باشد . این نوار ها معمولا برای استفاده در یک فصل کاشت تولید می شوند .

برای صرفه جویی بیشتر در آب ، جلوگیری از افزایش هزینه نگهداری ، دقت عمل بیشتر و امکان پهن کردن مکانیزه توصیه می شود از لوله های ارزانتر که فقط برای یک بار کار ساخته شده و به بازار عرضه شده اند استفاده شود . زیرا در صورت استفاده از لوله های مستعمل برای آبیاری ،  امکان استفاده از ماشین برای پهن کردن لوله ها کاهش یافته و در طول دوران داشت امکان گرفتگی ، پاره و یا سوراخ شدن لوله ها وجود دارد که علاوه بر اتلاف آب و کاهش یکنواختی توزیع آب در سطح مزرعه ، هزینه کارگری و وقت زیادی را تلف می کند .

مدیریت آبیاری  

در روش آبیاری قطره ای به طور متوسط حدود یک سوم آبیاری سطحی آب مصرف می شود . اگر آبیاری بر اساس استفاده از روش های برآورد نیاز آبی و یا منابع موجود اجرا شود ، بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده در روش آبیاری قطره ای می توان ۲۵ درصد از حداکثر آب مورد نیاز برآورد شده خربزه و هندوانه کاهش داد و بدون اینکه تفاوت فاحش و معنی داری در عملکرد محصول پدید آید ، خربزه و هندوانه هایی با کیفیت و بازارپسند تولید نمود .

مقدار آب آبیاری با دور ۲ و یا حداکثر ۳ روز می توان اعمال کرد . نتایج آزمایش ها نشان داده است که دور آبیاری دو روز نتیجه بهتری خواهد داشت . طولانی کردن دور آبیاری که باعث طولانی شدن زمان هر آبیاری می شود ، در زمانی که بوته به رشد نهایی خود رسیده و حداکثر نیاز آبی را دارد ، می تواند باعث رواناب و یا افزایش رطوبت خاک زیر بوته ها و میوه ها و رشد بیماری های قارچی شود . عدم رعایت نظم در دور آبیاری علاوه بر کاهش عملکرد ، باعث کاهش بازار پسندی و گاهی ترک خوردن میوه هندوانه نیز می شود.

کود آبیاری

کود های فسفر ، پتاس ، ازت ، نیتروژن و گوگرد قبل از کاشت همزمان با شخم به خاک داده می شود . از اضافه کردن این کود ها با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای باید جلوگیری کرد . زیرا باعث گرفتگی خروجی های نوار آبده می شوند . کود سرک را می توان همزمان با آبیاری با استفاده از تانک کود و یا پمپ تزریق با استفاده از سیستم آبیاری قطره ای به زمین داد .

توصیه می شود انجام کود آبیاری یک ساعت پس از شروع آبیاری آغاز و ۲ ساعت قبل از خاتمه آبیاری قطع شود تا فرصت کافی برای شسته شدن لوله ها و نوار های آبده وجود داشته باشد .

تقاضای روزافزون بازار برای صیفی جات ، مخصوصا خربزه و هندوانه با توجه به محدود بودن کشت آن ها در نقاطی از کشور و نیز بالا بودن درآمد حاصل از این کشت نسبت به سایر محصولات تابستانه ، باعث شده است عده ای از کشاورزان این محصولات را به عنوان محور کاشت خود قرار دهند . از نظر تولید هندوانه ایران در رتبه سیزدهم دنیا قرار دارد . برای کشت آبی صیفی جاتی مانند هندوانه به صورت سنتی ، بالغ بر ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب در هکتار مصرف می شود .

با توجه به مطالب فوق بهترین روش آبیاری برای افزایش راندمان آبیاری صیفی جات چه می تواند باشد ؟

استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار قطره ای در زراعت های ردیفی ، زمانی با موفقیت همراه است که به نکات و اصول بهره برداری خاص این روش آبیاری توجه خاص شود .

آماده سازی زمین و کاشت بذر

ابتدا مطابق روش معمول عملیات آماده سازی زمین شامل شخم ، دیسک و لولر در زمان و شرایط رطوبتی مناسب خاک انجام شود . کود های مورد نیاز شامل فسفر ، پتاس و ازت به خاک داده شود . سپس برای مشخص نمودن مسیر خطوط کاشت و یا محل استقرار نوار های آبیاری ، شیار های کم عمقی با فاصله حدود ۳ متر از یکدیگر احداث گردد . بدیهی است برای ارقامی که حجم بوته آن ها کوچکتر است فاصله شیار ها کمتر خواهد شد .

پس از پهن کردن نوار های تیپ در مسیر ردیف های کاشت و آماده نمودن سیستم آبیاری قطره ای ، عملیات آبیاری شروع می شود . کاشت بذر ها می تواند در خاک خشک انجام گیرد و سپس آبیاری انجام شود . بهتر است ابتدا سیستم آبیاری قطره ای شروع به کار کرده و بعد از حدود ۲۴ ساعت آبیاری به وسیله نوار ها ، آبیاری هر واحد آبیاری را قطع کرده و پس از حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت که خاک به رطوبت متناسب برای عملیات زراعی رسید ، کاشت بذر به وسیله ی دست به فاصله ۶۰ – ۵۰ سانتی متر و در عمق ۷ – ۵ سانتی متری اجرا شود و تا زمانی که بذر ها سبز نشده اند ، آبیاری اجرا نخواهد شد ، مگر اینکه رطوبت خاک برای سبز کردن بذر کفایت نکند . در این صورت در حدی آبیاری اجرا می شود که رطوبت به محل بذر برسد زیرا آبیاری زیاد در این مرحله باعث پوسیدن بذر ها خواهد شد . لازم به ذکر است که امکان کاشت بذر و پهن کردن نوار های آبیاری به طور همزمان و توسط ماشین نیز امکان پذیر می باشد که معمولا در مزارع بزرگ عملی تر و بهتر می باشد .

بعد از سبز شدن بذر ها با توجه به شرایط رطوبتی فصل ، نیازی به آبیاری سریع نمی باشد و بهتر است اجازه داده شود ، تا مقداری ریشه بوته ها عمیق شوند . این عمل باعث می شود که ریشه های گیاه در فصل تابستان که نیاز آبی گیاه افزلیش می یابد ، قادر به جذب آب و مواد غذایی از حجم بیشتری از خاک شوند و گیاه در مقابل توقف های احتمالی سیستم آبیاری و در نتیجه تنش آبی مقاومت بیشتری از خود نشان دهد .

آرایش کاشت

فاصله ردیف های کاشت حدود ۳ متر و فاصله کاشت روی ردیف ها حدود ۵۰ تا ۷۵ سانتی متر می باشد . در مناطقی که سرعت باد ناچیز است و احتمال جابجا شدن بوته ها وجود ندارد ، می توان بذر ها را در دو طرف نوار های آبیاری کشت کرد و اجازه داد بوته ها در دو طرف و عمود بر مسیر نوار آبیاری رشد کنند که در این حالت فاصله نوارهای آبیاری از هم بیشتر خواهند شد . ولی در مناطق باد خیز که امکان جابجایی بوته ها به وسیله ی نیروی باد وجود دارد ، بهتر است بذر ها فقط در یک طرف نوار ها و یا به عبارتی در پایین دست آن ها کاشته شوند . اجرای این روش کاشت به این علت است که همواره سعی شود نوار مرطوب ایجاد شده در یک طرف بوته ها قرار گیرد تا خربزه ها و هندوانه های تشکیل شده در روی خاک مرطوب قرار نگیرند . زیرا اگر برای مدت طولانی خاک زیر بوته ها و یا میوه ها مرطوب باشد ، محیط برای رشد قارچ ها مهیا شده و پوسیدگی میوه ها را به دنبال خواهد داشت و باعث از بین رفتن مقدار زیادی از محصول می شود .

هندوانه یک گیاه فصل گرم می باشد و نسبت به گرما بیشتر از گیاهان تیره کدوییان مقاوم است. هندوانه مخصوص مناطقی است که دارای تابستان طولانی و گرم هستند از این رو تابستان های خشک یا نسبتا مرطوب برای آن مناسب می باشد. شیوع بیماری هایی که به برگ حمله می کنند در نواحی مرطوب بیشتر از نواحی خشک است در مناطقی که طول دوره گرما کمتر از ۱۲۰ روز است باید از مدل هایی استفاده کرد که زود رس باشند در غیر این صورت میوه نارس باقی می ماند و شیرین نمی شود.

خاک

هندوانه خاکهای شنی و سبک را که از نظر مواد آلی غنی باشد و از زهکشی خوبی برخوردار باشند می پسندد. در خاکهای رسی هم محصول خوبی می دهد به شرط آنکه آب تحت الارض در پایین نگه داشته شود. در خاکهای حاصلخیز و زهکشی شده شنی رسی و لومی شنی، بهترین خاک برای رشد هندوانه است. خاکهای کمی اسیدی تا PH خنثی مناسب کشت هندوانه می باشد. PH بین ۶ تا ۷ برای کشت هندوانه بسیار مناسب است.

مقدار بذر

میزان موثر بذر برای هر هکتار ۳ تا ۴ کیلوگرم می باشد. بذر هندوانه را موقعی می کارند، که دمای محیط به ۲۰ درجه سانتیگراد رسیده باشد.

نظر به اینکه هندوانه به سرما حساس است تا برطرف نشدن کامل سرما باید از کاشت بذر در هوای آزاد خودداری کرد و در دمای بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتیگراد جوانه زده و سبز می شود.

در کلیه روش های کشت در اراضی شور می بایست از مقدار بیشتری بذر نسبت به اراضی شیرین در هنگام بذر پاشی استفاده نمود تا از سطح سبز بیشتری برخوردار شد

در صورت تکرار کشت در سال بعد هنگام شخم می بایست ابتدا شوره های حاصله روی سطح خاک را جمع آوری نمود و سپس اقدام به شخم زدن کرد.

آماده سازی زمین

برای کاشت هندوانه زمین را در پاییز سال قبل شخم زده و آنرا به حال خود می گذارند. کلوخ های حاصله از شخم در فصل زمستان توسط سرما و یخبندان پوک شده و در بهار قبل از کاشت زمین را یک الی دو بار دیسک می زنند تا خاک کاملا نرم شود و سپس اقدام به کشت می کنند و می توان با کود سبز یا کود حیوانی خاکهای نامناسب را اصلاح نمود.

کاشت

معمولا بذر پاشی هندوانه در زمین اصلی انجام می گیرد بدین منظور ۱ یا ۲ روز قبل از آن بذر را در پارچه مرطوب تحت دمای حدود ۲۵ درجه سانتیگراد نگه می دارند و بدین ترتیب عمل جوانه زنی و سبز شدن تسریع می شود.

زراعت هندوانه معمولا به صورت کپه ای انجام می گیرد بدین صورت که در محل های تعیین شده گودال هایی به عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر و به فاصله ۷۵ تا ۸۰ سانتیمتر از همدیگر حفر کرده و کودهای توصیه شده را در کف گودال ریخته و روی آن را با کود حیوانی پوسیده پوشانده (بهتر است مقداری کود پوسیده دامی را با خاک مخلوط کرده تا علاوه بر تقویت مواد غذایی خاک گرمای زمین را نیز تا حدودی حفظ کند). سپس مقداری خاک الک شده بر روی آن ریخته و به منظور کاشت تعداد ۳ الی ۴ بذر جوانه زده سالم و ضدعفونی شده را روی بستر تهیه شده به نحوی قرار می دهند که ریشه ها به طرف پایین قرار گیرد. آن وقت روی بذر را با یک لایه نازک خاک نرم می پوشانند و بلافاصله با آبپاش آبیاری می کنند در این روش فاصله ردیف ها را ۱/۵ الی ۲ متر در نظر می گیرندکاشت مکانیزه هندوانه نیز در بعضی کشورها رایج است. نوع کشت ردیفی است و پس از نمو کافی، بوته های اضافی را به فواصل معین تنک می کنند.

هندوانه گیاهی است که بومی مناطق گرم آفریقا می باشد و در قرن شانزدهم وارد قاره اروپا شد

این گیاه یک ساله و علفی است، سیستم ریشه ای این گیاه قوی و کامل است و از ریشه های فرعی و تارهای کشنده تشکیل شده است. قطر ریشه اصلی در قطور ترین قسمت آن ۱ تا ۵/۱ سانتیمتر است. ریشه هندوانه به صورت عمقی رشد می کند و در بعضی خاکها تا عمق ۱ متر هم پیش می رود. سیستم ریشه ای این بوته ۷ تا ۱۰ مترمکعب حجم خاک را فرا می گیرد.

ساقه هندوانه خزنده (طول شاخه های خزنده آن شاید به ۴ تا ۵ متر برسند) نازک و طویل با مقطع پنج ضلعی مدور و کرک دار است. همچنین از ساقه های اصلی نیز ساقه های فرعی منشعب می شود.

برگهای هندوانه قلبی شکل با بریدگی های عمیق و به رنگ سبز خاکستری با دمبرگهای طویل و بدون گشوارک است.

انواع هندوانه های ایرانی:

هندوانه قرق

هندوانه خانمی

هندوانه شریف آباد

هندوانه محبوبی

هندوانه پوست سفید همدان

انواع هندوانه های خارجی

ارقام هندوانه های خارجی که کشت بعضی هم در ایران نتایج خوبی داده است بیشتر از نوع آمریکایی می باشد و به شرح زیر هستند:

چارلستون گری Charleston Gray

دوره رشد ۱۳۰ تا ۱۴۰ روزه در ایران معروف به هندوانه مهندسی است که برای حمل و نقل مناسب می باشد. میوه ها بزرگ و کشیده می باشند رنگ پوست آنها سبز پسته ای روشن، پوست میوه کلفت و محکم، رنگ گوشت قرمز روشن بسیار مرغوب، ترد و شیرین می باشد. برای مناطق گرمسیری مناسبتر است اما در سایر مناطق نیز نتیجه خوبی داده.

دیکیس کوئین Dixie Queen

دوره رشد ۱۳۰ تا ۱۴۰ روزه و برای حمل و نقل به بازارهای نزدیک و کشت در مزارع اطراف شهرها مناسب است. این هندوانه نسبتا زودرس پوست میوه سبز کم رنگ با نوارهای نازک و نیمه سخت، گوشت قرمز، روشن، ترد، توپر و شیرین است. شکل میوه گرد کمی کشیده است. این هندوانه به پژمردی مقاوم است.

فرفاکس Fairfax

دور رشد ۱۳۰ تا ۱۴۰ روزه، بیضی کشیده درشت با پوست سبز روشن راه راه و به دلیل ضخامت پوست برای حمل و نقل به نقاط دور دست مناسب می باشد. گوشت آن قرمز شیرین، پر آب، توپر، بدون الیاف می باشد. تنها عیب آن درشتی خیلی زیاد آن است که بعضی میوه ها ۱۵ تا ۲۰ کیلوگرم می رسد. برای فروش در بازار شهرهای بزرگ مناسب است.

چیلیان بلاک Chilian Black

دوره رشد ۱۳۰ تا ۱۴۰ روزه است. این هندوانه کروی متوسط، پوست سبز روشن با نوارهای سبز تیره و نازک به همین دلیل قابل حمل و نقل به نقاط دور دست نمی باشد و برای بازارهای نزدیک شهرها توزیع می شود چون زیاد بزرگ نمی شود فروش آن آسان است