بهترین ابزار برای برداشت هلو و شلیل چه می باشد؟ برداشت هلو و شلیل با توجه به رقم در چه ماهی از سال صورت می گیرد؟ برای حمل و نگهداری هلو و شلیل به چه نکاتی باید توجه نمود؟
هلو و شلیل از آن دست میوه هایی هستند که می توانند مراحل رسیدن خود را پس از برداشت، کامل کنند. هلو و شلیل به طور طبیعی ۴ تا ۵ ماه بعد از گلدهی می رسند. تغییر رنگ پوست و نرم شدن گوشت میوه از علائم ظاهری رسیدگی در این میوه ها است. البته باید توجه داشت که تنها بر اساس تغییر رنگ پوست هلو و شلیل نمی توان زمان مناسب برداشت آن ها را تعیین کرد.
باید توجه نمود که برداشت هلو و شلیل قبل از رسیدن کامل میوه و با قیچی میوه چینی مناسب صورت گیرد تا کمتر آسیب به میوه وارد شود و باعث کاهش بازارپسندی میوهها نشود.
برداشت هلو و شلیل بسته به زودرس و دیررس بودن ارقام مختلف از اواخر اردیبهشتماه شروع و تا اوایل مهرماه ادامه می یابد. زمان مناسب برداشت برای ارقام مختلف هلو و شلیل به شرح زیر است:
ارقام هلوی سرخ و سفید البرتا در تاریخ ۱۱ تیرماه (۹۵ روز بعد از مرحله اتمام گلدهی)، هلو رقم سبز مشهد در تاریخ ۱۱ مردادماه (۱۲۴ روز بعد از مرحله اتمام گلدهی) و شلیل رقم کیوتا در تاریخ ۴ مردادماه (۱۲۴ روز بعد از مرحله اتمام گلدهی).
استفاده از قیچی میوه چینی مناسب، تأثیر زیادی در جلوگیری از ضایعات پس از برداشت دارد. دُم میوه باید به نحوی قیچی شود که قسمت باقی مانده روی میوه همسطح میوه باشد. باقی ماندن بخشی از دُم میوه ، سبب ایجاد زخم در پوست میوه های مجاور در داخل جعبه می شود که این زخمها منافذی برای ورود قارچهای عامل پوسیدگی هستند.
رعایت برخی نکات کلیدی در زمان برداشت هلو و شلیل، متضمن کاهش ضایعات است. در این راستا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– وجود کارگران ماهر، برداشت مناسب میوه از درخت را تضمین می کند.
– در موقع برداشت میوه ها به منظور جلوگیری از ایجاد زخم در سطح پوست میوه، کارگران باید دارای ناخن های کوتاه بوده و از دستکش استفاده کنند.
– از مخلوط کردن میوه هایی که قبل از برداشت روی خاک افتاده اند با میوه های تازه چیده شده خودداری شود. این میوه ها باید به طور جداگانه جمع آوری و مصرف شود و از ورود آنها به انبار جلوگیری شود.
آماده سازی هلو و شلیل برای نگهداری و حمل و نقل
درجه حرارت میوه های هلو و شلیل در هنگام رسیدگی و برداشت بالا است. حرارت زیاد در محصولات حساس مانند هلو و شلیل باعث فساد میوه می شود که سبب کاهش کیفیت تجاری میوه و مدت انبارداری آن می شود. بنابراین، برای حمل و یا نگهداری این میوه ها باید دما آنها را کاهش داد.
برای این منظور، روش پیش سرد کردن با آب سرد از طریق غوطه وری میوه در آب با دمای ۵ درجه سلسیوس به مدت ۵ دقیقه پیشنهاد می شود. این عمل سبب افزایش میزان سفتی بافت میوههای هلو و شلیل در طول نگهداری در سردخانه می شود و میزان کاهش وزن میوه ها را به حداقل می رساند. بعد از پیش سرد کردن، رطوبت سطحی میوه ها باید با استفاده از جریان هوای ایجاد شده به وسیله پنکه گرفته شود.
پس از برداشت هلو و شلیل، انجام عملیات زیر باعث حفظ بهتر کیفیت میوه، طی حمل و نقل و نگهداری می شود:
– باید میوههای آسیب دیده، بد شکل، نارس، لهیده و همچنین هر نوع آلودگی به مواد خارجی (شامل گل و لای و …) را از میوه های سالم جدا کرد و سپس میوه ها را از لحاظ رقم، اندازه و میزان رسیدگی درجه بندی کرد.
– میوههای هلو و شلیل، به دلیل بافت خاصی که دارند به شدت در مقابل عوامل بیماریزای قارچی حساس هستند، به طوری که بعضی از این عوامل بیماریزا حتی قبل از برداشت نیز موجب آلودگی محصول و ایجاد خسارت می شوند. بدین منظور برای جلوگیری از خسارات بایستی از محلولهای قارچ کش استفاده نمود. همچنین می توان برای کاهش خسارات از غوطه وری در آب گرم ۵۰ درجه سلسیوس به مدت ۱ دقیقه و غوطه وری در آب گرم ۴۵ درجه سلسیوس به مدت ۳ دقیقه استفاده نمود.
کلمات کلیدی: هلو ، شلیل ، برداشت ، چیدن میوه ، برداشت هلو و شلیل ، قیچی میوه چینی
هرس درختان زردآلو در سال های اول تا چهارم پس از کاشت
صرفنظر از سیستم تربیت، هر سال بایستی هر شاخه مرده و یا شکسته، پاجوش ها، شاخه های نازک قلاب شکل را از بین ببرید.
برای هرس درختان زردآلو به حداقل چهار فصل رشد نیاز می باشد:
۱) به هنگام کاشت بیشتر نهال های درختان میوه، بایستی ریشه درخت را با یک قیچی تیز، هرس کرد تا اولا سر ریشه اصلی قطع شده و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتری شود. ثانیا سر ریشه ها که بیشتر در اثر کنده شدن از خاک خزانه، زخمی و به طور نامرتب قطع شده اند دارای یک سطح صاف شوند. زیرا ریشه های زخمی و سر ناصاف سریع مورد حمله انواع قارچ ها و باکتری ها قرار می گیرند و از بین می روند. در حالی که اگر محل بریده شده صاف باشد، به راحتی ترمیم می گردد و از نفوذ عوامل بیماری زا جلوگیری می کند.
پس از کاشت نهال و نصب قیم (در صورتی که قیم استفاده شده باشد)، آن را تا ارتفاع زانوها (ارتفاع تقریبی ۱۲۰-۱۱۵ سانتی متر) سرزنی کنید. بدین ترتیب درخت را مجبور به توسعه شاخه ها از قسمت زیرین محل سرزنی می کنید. سرزنی باید در محل یک جوانه قوی انجام شود. در ختان کوچک (با قطر تنه ۹.۵ سانتی متر یا کمتر)، معمولا فاقد شاخه های جانبی با ارزش بر روی تنه خود می باشند. بنابراین تمام شاخه های کوچک موجود بر روی درختان کوچک را قطع نمایید.
درختان بزرگ تر (با قطر تنه ۱۲.۵ سانتی متر یا بیشتر) اغلب دارای شاخه های جانبی بزرگ بر روی تنه خود هستند. برخی از این شاخه ها را می توانید به طور کامل حذف کنید. اما برخی از شاخه ها که زاویه تقریبا قائم نسبت به تنه داشته و به صورت شعاعی در اطراف آن قرار گرفته اند، را حفظ نموده و سرزنی کنید. بطوریکه تنها زوائدی به طول ۲۰ سانتی متر با حضور ۳ تا ۴ جوانه از شاخه باقی بماند. این زوائد شاخه هایی تولید می کنند که به اسکلت اصلی درخت تبدیل می شوند. در صورتی که شاخه ی اصلی (که به نام پیشاهنگ شناخته می شود) و شاخه های جانبی سرزنی نشوند، شاخه زایی کمی در آینده رخ خواهد داد.
۲) در دومین زمستان، یک یا دو شاخه دیگر درختان زردآلو را برای اسکلت اصلی درخت انتخاب کنید.
۳) در زمستان سوم، انتخاب شاخه ها برای اسکلت اصلی باید تکمیل گردد.
۴) در چهارمین زمستان، درختان زردآلو فرم مناسبی را نشان می دهند.
حفظ چهار شاخه که به طور یکنواخت دور تا دور تنه پراکنده شده باشند، برای اسکلت اصلی درخت کفایت می کند. حفظ شاخه دیگر توصیه نمی شود زیرا با شاخه های انتخاب شده برای اسکلت اصلی تداخل می یابد.
هرس جوان سازی
اگر درخت زردآلو یی در مدت ۲۰-۱۵ سال هرس نشده باشد، ایجاد شرایط مناسب جهت بارور شدن برای چنین درختی وقت زیادی لازم خواهد داشت. در ابتدای امر باید کلیه شاخه های ضعیف و مریض را از بین برد. همچنین شاخه های درهم و آن هاییکه به داخل درختان مجاور فرورفته است باید قطع گردد. واضح است که نمی توان عیوب و نواقص ۲۰-۱۵ ساله را در مدت یکسال برطرف ساخت، بلکه باید این عمل را با یک هرس تدریجی در مدت ۲ سال و یا بیشتر انجام داد. در درختان بارده مسن، هرس به منظور رسیدن به اهداف زیر انجام می شود:
۱- حذف یا کاهش قسمت هایی از درخت که محصولی با کیفیت پایین تولید می کنند.
۲- حفظ فاصله کافی مابین شاخه ها جهت تسهیل نفوذ نور و پاشش مواد غذایی بر روی درخت.
۳- حفظ شکل، ارتفاع و عرض دلخواه در درخت.
در باغاتی که سن آن ها بالا بوده و به دلیل کاهش قدرت رشد و ارتفاع زیاد از حالت باردهی اقتصادی خارج شده اند، می بایست نسبت به جوان سازی درختان به شرح زیر اقدام نمود:
۱- در صورت نیاز به کاهش ارتفاع درختان، این کار می بایستی طی چند سال متوالی انجام گیرد. توصیه می شود هر ساله ۱۲۰ تا ۱۵۰ سانتی متر از ارتفاع درخت کوتاه شود. برش ها باید در محل یک شاخه جانبی که به طرف بیرون تاج قرار دارد، انجام شود.
۲- حذف نرک ها و شاخه های دارای رشد عمودی صورت گیرد.
۳- حذف شاخه های بلند قسمت های داخلی تاج درخت: بهتر است حذف اینگونه شاخه ها همگی در یک سال صورت پذیرد. در صورتی که قرار است بیش از ۴ شاخه حذف شود، بهتر است شاخه ها طی ۲ سال حذف شوند.
۴- حذف شاخه های آویزان به طرف پایین و شاخه های خشکیده، بیمار و یا شکسته انجام گیرد.
۵- سرزنی شاخه های جانبی که طول آن ها خیلی زیاد است: هرس شاخه های بالایی برای کوتاه کردن طول آن ها نسبت به شاخه های پایینی صورت گیرد.
۶- تنک کردن شاخه ها در همه ی قسمت های درخت زردآلو: ابتدا قسمت های خارجی درخت و سپس داخل درخت تنک شوند.
لازم به تذکر است که عملیات جوان سازی درختان زردآلو بهتر است با توجه به سن و جثه درخت طی ۳ الی ۵ سال انجام گیرد و در هر سال بیش از ۳۰ درصد شاخه های تاج درخت زردآلو حذف نشوند.
کلمات کلیدی: هرس ، زردآلو ، هرس زردآلو ، هرس درختان زردآلو ، قیچی هرس
یکی از مهم ترین عملیاتی که در باغ انجام می شود، هرس است. بسیاری از باغداران بدون اطلاع یا با اطلاعات اندک درباره چگونگی هرس و علل آن قسمت هایی از درخت را حذف می نمایند، بدون آن که هدف خاصی را در نظر داشته باشند. در صورتی که هدف هرس همواره مشخص است و هر برش باید منجر به بهبود میزان و کیفیت محصول و افزایش طول عمر درخت شود.
در هلو ۴ نوع هرس داریم:
۱- هرس فرم دهی: هرس فرم دهی شامل تشکیل اسکلت مناسب درخت است که معمولا از زمان کاشت تا ۳ سال بعد به طول می انجامد.
۲- هرس باردهی: این هرس به منظور بهبود کمی و کیفی محصول و تداوم تولید طی دوران بلوغ درخت، انجام می شود.
۳- هرس جوان سازی: مجموع اقداماتی است که باعث طولانی تر شدن عمر درخت و افزایش طول دوره باردهی اقتصادی هلو می شود.
۴- تنک کردن: هدف از این روش هرس، حذف بخشی از محصول به منظور بالا رفتن کیفیت محصول باقیمانده می باشد.
زمان هرس
بهترین زمان هرس درختان هلو در اواخر اسفند و اوایل بهار (قبل از باز شدن گل ها) و پس از رفع خطر سرمای زمستانه می باشد. در این زمان جوانه های گل، متورم شده و تشخیص جوانه ها برای هرس کننده راحت تر است.
هرس فرم دهی
برای داشتن یک باغ خوب که هزینه های سنگین آن را در طی سالیان آینده جبران نماید، استفاده از نهال خوب الزامی است. نهال خوب نهالی است که ارتفاع آن از محل طوقه حداقل یک متر بوده و قطر نهال در ۲۰ سانتی متری از طوقه حداقل ۱.۵ تا ۲ سانتی متر باشد و فاقد آفات و بیماری ها بوده، دارای ریشه های افشان فراوانی باشد و مهم تر از همه اطمینان از اصالت رقم مورد کاشت است. در بین سیستم های مناسب تربیت درختان، روش جامی (مرکز باز) مناسب تربیت درختان هلو است.
پس از انتخاب نهال مرغوب هلو و بلافاصله پس از کاشت یا حداکثر تا یک هفته پس از آن، نهال هلو را از ۷۵ تا ۸۰ سانتی متری سربرداری می کنیم و کلیه شاخه های جانبی نیز حذف می شوند. توجه شود که در زمان کاشت نهال هلو، جهت پیوند رو به باد قرار گیرد تا در اثر فشار باد شکسته نشود.
نخستین و مهم ترین چیزی که برای هرس فرم دهی باید در نظر داشت، این است که شاخه های اصلی را انتخاب کنیم. این شاخه ها از تنه اصلی منشعب شده و اسکلت درخت را تشکیل می دهند. اگر آن شاخه ها درست انتخاب شوند، درخت نیرومندی تشکیل می شود و در صورتی که شاخه های اصلی درست انتخاب نشومد، حتی اگر در آینده هرس خوبی انجام دهیم، درخت ضعیفی خواهیم داشت.
در سال اول، نهال کاشته شده در شرایط تغذیه مناسب و آبیاری شروع به رشد نموده و چندین شاخه جانبی تولید می نمایند. در اول فروردین سال بعد از بین این شاخه های جانبی ۳ تا ۵ شاخه که در زاویه های مناسب و به فاصله ۱۵-۱۰ سانتی متر از یکدیگر قرار دارند را انتخاب و در صورت بلند تر بودن از ۳۰ سانتی متری سربرداری می کنیم.
هرس باردهی
به منظور استمرار تولید و برداشت محصول با کیفیت بالا و جلوگیری از پیری زودرس درختان هلو انجام هرس باردهی، الزامی می باشد.
در صورت عدم هرس درختان هلو، در شاخه های میوه دهنده حقیقی جوانه های رویشی انتهایی شاخه تعدادی شاخه میوه دهنده غیر حقیقی ضعیف خواهد داد و به دلیل خود بارور بودن هلو اکثر جوانه های وسط شاخه تبدیل به میوه شده و ناهیتا ۸ تا ۱۰ میوه کوچک ریز و نامرغوب تولید می کنند و در شرایط بد تغذیه ای خشک شده و حالت لختی به درخت می دهند.
در هرس باردهی چه عملیاتی را باید انجام داد؟
۱- کلیه پاجوش ها و شاخه های خشک و آفت زده و بیمار حذف شوند.
۲- کلیه شاخه هایی که به طرف مرکز تاج درخت رشد کرده اند از ته حذف شوند.
۳- حتی الامکان ۵۰ تا ۷۰ درصد شاخه های غیر حقیقی میوه دهنده و شاخه های کوتاه از ته حذف شوند.
۴- مهم ترین نکته که در هرس باردهی باید به آن توجه داشت، این است که شاخه های میوه دهنده حقیقی بسته به قطرشان از بالای چهارمین تا ششمین جوانه سه تایی سربرداری شود، حدود یک دوم تا یک سوم شاخه میوه دهنده حقیقی حذف شود.
۵- کلیه شاخه هایی که بالاتر از شاخه اصلی هستند نیز حذف شوند به طوری که نهایتا ارتفاع درخت بیشتر از ۲ متر نشود.
تنک کردن
درخت هلو به دلیل بارور بودن در شرایط مطلوب محیطی محصول بسیار خوبی تولید می کند. تنک کردن میوه برای جلوگیری از شکسته شدن شاخه، افزایش اندازه میوه، بهبود رنگ و کیفیت میوه و تحریک تشکیل گل برای محصول سال بعد صورت می گیرد. افزایش نسبت برگ به میوه به وسیله حذف میوه ها باعث می شود که میوه های باقی مانده بزرگ تر شوند.
زمان تنک کردن
زمان تنک کردن میوه هلو اوایل و اواسط زمان سخت شدن هسته است. در هلو معمولا عملیات تنک کردن به صورت دستی و توسط کارگر انجام می شود اما می توان به صورت مکانیکی با استفاده از فشار محلول خروجی از سمپاش نیز این عمل را انجام داد. تنک کردن باید طوری انجام شود که در پایان، ۵۰ درصد از میوه های کل درخت حذف گردند.
هرس جوان سازی
معمولا پس از چند سال متوالی برداشت محصول از درختان هلو به تدریج وارد مرحله پیری شده و میزان محصول کاهش یافته و در صورت عدم جوان سازی، درخت پس از چندی از بین خواهد رفت. برای جوان سازی درختان هلو از نرک هایی که طی سالیان اولیه و میانی عمر درخت هلو به طور کامل حذف شده اند، یک یا دو نرک را نگهداری و هرس می نماییم.
کلمات کلیدی: هلو ، هرس ، هرس هلو
زغال اخته دوستدار چه نوع شرایط آب و هوایی است؟
با مقایسه مناطق عمده پراکنش زغال اخته، می توان گفت درختچه زغال اخته، دوستدار آب و هوای معتدل و کوهستانی با زمستان های ملایم و تابستان های خنک است.
همچنین اگرچه نور خورشید باعث رنگ گیری بهتر میوه و رشد درختچه می شود ولی در مناطقی که به علت سایه درختان دیگر نور کمی به آن می رسد، باز هم می تواند به رشد طبیعی خود ادامه دهد.
زغال اخته در چه محدوده ای از تغییرات درجه حرارت می تواند رشد مناسبی داشته باشد؟
درختچه زغال اخته می تواند درجه حرارت های ما بین ۳۰- تا ۴۰+ درجه سانتیگراد را تحمل نماید. نیاز سرمایی این درختچه ۱۲۰-۱۰۰ روز در درجه سرمادهی ۱۰ درجه سانتیگراد می باشد.
جوانه های گل زغال اخته تحمل دمای پایین تر از ۱۰- درجه سانتیگراد در زمستان و سرماهای بهاره را ندارند و در این شرایط امکان ریزش گل های آن وجود دارد.
رطوبت نسبی مورد نیاز درختچه های زغال اخته چه مقدار می باشد؟
زغال اخته برای رشد مناسب به رطوبت کافی نیاز دارد که وجود مه باعث بالا رفتن رطوبت نسبی هوا و رشد مطلوب تر درختچه می شود. وجود رطوبت نسبی تا حدود ۷۰-۵۰ درصد باعث رویش مناسب آن می گردد.
برای تولید زغال اخته با کیفیت مطلوب چه میزان بارندگی نیاز می باشد؟
درختچه زغال اخته گیاهی آبدوست است که در کنار جریان آب و مناطق پر آب رشد بهتری می کند و در مناطق عمده رویش این گیاه، چشمه ها و رودخانه های دائمی و فصلی جریان دارد.
می توان گفت اولین و مهم ترین فاکتور در پرورش زغال اخته آب است و در مقابل کم آبی از خود علائم تنش نشان داده و میوه آن کوچک و ریز شده و برگ های آن به رنگ زرد تغییر می یابد.
در هر منطقه، مقدار، شکل و پراکنش بارندگی برای تأمین نیاز آبی و سالم زیستن درختچه زغال اخته بسیار مهم است. بسیاری از منابع آبی این درختچه توسط رودخانه های فصلی تأمین می شود که گاهی در تابستان خشک می شوند. ولی زمان بارش بسیار مهم است، چرا که اگر بارندگی و ابری بودن هوا در فاصله زمانی تشکیل تا رسیدن میوه باشد، در این صورت خطر بروز بیماری قارچی و ریزش میوه در زمان رسیدن خواهد بود که این امر باعث کاهش تولید میوه از ۱۰۰ درصد به ۲۰ درصد می شود.
با مقایسه مناطق عمده پراکنش زغال اخته، می توان گفت در مناطقی که میانگین بارندگی سالانه بین ۴۰۰-۳۰۰ میلی متر است، به شرط وجود منابع آبی همچون رودخانه ها، درختچه زغال اخته برای رویش خود مشکلی ندارد.
خاک مناسب جهت کشت زغال اخته چه خاکی است؟
درختچه های زغال اخته در انواع خاک های شنی، لومی، رسی و در اسیدیته خاک بین ۸-۴ رشد می کند.
برای رشد بهتر بایستی در خاک های شنی-رسی، سبک، هوموس دار و غنی از مواد آلی، با زهکش مناسب پرورش یابد. ایجاد پوشش مالچ باعث رشد بهتر ریشه و استقرار بهتر درختچه می شود.
نکته حائز اهمیت در مورد جنس خاک این است که گیاه زغال اخته فوق العاده به فشردگی بیش از حد، شوری، نمک و کربنات کلسیم، خشکی و غرقابی بودن خاک، حساسیت نشان می دهد. به دلیل اینکه ریشه زغال اخته سطحی بوده و دارای رشد کمی است، این درختچه به عمق خاک زیادی نیاز ندارد، به طوری که در خاک های با عمق ۸۰-۶۰ سانتی متر کشت می شود.
می توانید اطلاعات تکمیلی در ارتباط با کشت زغال اخته را در کتاب زغال اخته کاشت، داشت، برداشت مطالعه فرمایید.
در زیر به تشریح چهار روش آبیاری عمده که در باغات آلبالو و گیلاس مورد استفاده قرار می گیرد، پرداخته می شود:
الف: روش کرتی یا غرقابی
در این روش، باغ آلبالو و گیلاس به کرت هایی دارای یک تا چند درخت تقسیم و هر کرت در هر بار آبیاری، با آب پر می شود. بازده مصرفی این نوع آبیاری به نسبت کم است. یعنی قسمت مهمی از آبی که به زمین داده می شود، بدون اینکه مورد استفاده درخت قرار گیرد، به ژرفای خاک فرو می رود و از دسترس ریشه ها خارج می گردد. از محاسن این روش عدم نیاز به تسطیح خاک و احتیاج نداشتن به وسایل مدرن آبیاری می باشد. در ایران، در باغ های جوان مرکبات، برای جلوگیری از شیوع بیماری های خاکزا، نوعی از آبیاری کرتی به نام تشتکی مورد ستفاده قرار می گیرد که خود به دو نوع زنجیری و شانه ای تقسیم می شود. خاک های سبک لومی شنی با زهکشی کامل برای کشت این درختان مناسب بوده و ریشه های آن در برابر غرقاب شدن حساس می باشند. در مورد آبیاری درختان آلبالو و گیلاس کشت شده به روش ارگانیک، لازم به توضیح است که آبیاری به روش کرت بندی نباید صورت گیرد. زیرا اولا به ریشه ها اجازه تنفس داده نمی شود و ثانیا از طریق تماس مستقیمی که طوقه با آب دارد، درخت را بیمار می کند.
ب: روش نشتی یا فارویی
در این روش، در دو سوی ردیف کشت، دو شیار به ژرفای ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر و به عرض ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر ایجاد و آب با فشار کم در آن ها به جریان انداخته می شود. مرطوب ریشه ها از طریق نشت تدریجی آب به خاک اطراف شیار و خیس ساختن محیط ریشه انجام می گردد. بازده مصرفی این روش از روش کرتی بیشتر است و برای به کار بردن آن، باید زمین به طور کامل صاف بوده و تسطیح شده باشد. برای به جریان انداختن آب از نهر اصلی به شیارها و تنظیم مقدار آن، از سیفون های آلومینیومی و یا پلاستیکی استفاده می کنند. در آبیاری نشتی، به تدریج که بر عمر و اندازه درختان افزوده می شود باید تعداد شیارها را در هر طرف درخت افزاش داد. بطوری که د ر حداکثر رشد، تمام سطح باغ از شیار های موازی هم پوشیده و آبیاری شود.
پ: روش بارانی
سیستم های آبیاری بارانی را می توان برای حفاظت از یخبندان و کنترل گرما و همچنین آبیاری به کار برد. این نوع سیستم آبیاری را که در بالای شاخ و برگ درخت قرار می گیرد، می توان برای انجام هر سه منظور طراحی و استفاده نمود.
سه نوع معمول آب پاش عبارتند از: آب پاش ثابت، لوله سوراخ دار و آب پاش دوار. آب پاش ها باید طوری طراحی شوند که آب را بطور یکنواخت و با سرعتی متعادل بپاشند که سبب هرز رفتن آب نگردیده و دارای پمپ و ظرفیت تأمین آب کافی برای اداره کردن حداکثر نیازهای آبیاری و متناسب شرایط آب و هوایی موجود و محصول باشند. فشار لازم برای بکار انداختن آب پاش ها می تواند به وسیله نیروی ثقل یا توسط پمپ تأمین گردد. در این روش، درختان آلبالو و گیلاس توسط فواره های چرخانی که به لوله های خاصی متصل هستند، آبیاری می گردند. بازده مصرفی این روش، از روش های قبل بیشتر و حدود ۸۰ درصد است و از محاسن آن می توان، عدم نیاز به تسطیح زمین، امکان کاربرد کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی همراه با آبیاری و در موارد خاص مبارزه با سرما را نام برد.
ت: روش قطره ای
در این روش آب توسط پمپ های ویژه ای، در لوله های پلاستیکی به نسبت باریک و قابل انعطافی که در طول هر ردیف روی سطح خاک قرار داده می شوند جریان می یابد و از طریق چکاننده های ویژه ای که در طول لوله ها قرار دارند، به صورت قطره هایی بیرون آمده و خاک اطراف درخت را مرطوب نگه می دارد. تعداد چکاننده ها برای نهال های جوان یک عدد است و به تدریج که گیاه بزرگ می شود به ۳ تا ۴ عدد برای هر درخت افزایش داده می شود. این روش دارای بازده مصرفی حدود ۹۵% بوده و از تسطیح خاک بی نیاز است. استفاده از این روش در خاک های شور یا برای آب های سنگین و شور، به سرعت شوری خاک را افزایش می دهد. برای جلوگیری از این امر و مسدود نشدن چکاننده ها در اثر رسوب نمک، باید اندازه چکاننده ها را بزرگتر از حد مورد نیاز گرفت تا آب، مقداری حرکت عمقی پیدا کرده و ضمن نفوذ به طبقات زیرین خاک، املاح اضافی را شسته و همراه خود از طبقات فوقانی خارج سازد. همچنین سیستم قطره ای در حداقل کردن محدودیت های فیزیکی خاک بسیار مؤثر تر از سیستم های آبیاری سطحی است. سیستم های قطره ای آب را به کقدار بسیار کم و با کنترل دقیق به کار می برند و با نفوذپذیری خاک، بهتر انطباق می یابند. هنگامی که مقدار کم آب آبیاری در دفعات زیاد طوری به کار رود که با مصرف آب گیاه انطباق یابد، نتایج بهتری در بر خواهد داشت.
می توانید اطلاعات تکمیلی در ارتباط با پرورش آلبالو و گیلاس را در کتاب کشت ارگانیک آلبالو و گیلاس مطالعه فرمایید.
مصرف سالانه آب درخت آلو چه مقدار است؟ سیستم های آبیاری سطحی و تحت فشار در آبیاری درخت آلو به چه صورت است؟
آلو در منطقه وسیعی از عرض جفرافیایی ۳۰ تا ۵۰ درجه شمالی و جنوبی رشد می کند. درخت آلو را می توان در شمال از مناطق بسیار سرد تا اقلیم های خنک به صورت دیم و همچنین در مناطق خشک و گرم مدیترانه ای تا شبه قاره ای به صورت آبی مشاهده کرد. گونه ها و ارقام آلو به یخبندان زمستانه حساس نیستند. گونه های زیادی حتی قادرند سرمای زمستانه را تا درجه حرارت ۳۰- تا ۳۵- درجه تحمل کنند. به همین ترتیب به شرایط نامناسب خاک حساسیت کمی دارند. سیستم ریشه ای درخت آلو گسترده و سخت است. در بعضی وضعیت ها ریشه درخت آلو حتی تا عمق سه تا پنج متر نفوذ می کند و خاک های نسبتا کم عمق و آب زیرزمینی بالا را نیز تحمل می کند. درخت آلو به خاطر داشتن بخش هوایی گسترده و نیاز به نور و تهویه معمولا با فاصله زیاد کشت می شوند. نیاز آبی درخت آلو با مقدار ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ میلی متر بارندگی در سال تامین می شود. در مناطقی که بارندگی کم یا توزیع بارندگی هماهنگ با مصرف آب نباشد، استفاده از سیستم آبیاری قطره ای سودمند خواهد بود. نیاز آبی درخت آلو بر حسب شرایط اقلیمی منطقه، بافت خاک، تراکم کشت، سیستم آبیاری، پایه و نوع رقم بین ۶ تا ۱۲ هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال متغیر می باشد. در آبیاری قطره ای حدود ۸-۶ هزار متر مکعب و در آبیاری سطحی ۱۲-۹ هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال مورد نیاز است.
مصرف سالانه درخت آلو را می توان بین ۱۰ تا ۲۵ متر مکعب در سال تخمین زد. مقدار حداکثر روزانه مصرف آب درختان آلو برای هر درخت ۸۰ تا ۲۰۰ لیتر در روز است. در طول ۱۲۰ تا ۱۶۰ روزی که میوه روی درخت است و حتی در طول دوره تشکیل و تولید جوانه ها آبیاری باغ حایز اهمیت است.
اولین مرحله بحرانی از نظر آب در باغ آلو زمانی است که میوه ها ریزش می کنند. اگر در این زمان تنش آبی وجود داشته باشد، مقدار ریزش میوه ها زیادتر خواهد بود، مرحله دیگر حساسیت گیاه به کم آبی، زمان انگیزش جوانه هاست. دو تا سه هفته قبل از رسیدن نیز تاثیر مهمی در مقدار تولید میوه دارد. بهترین روش برای تعیین برنامه آبیاری، اندازه گیری مقدار مصرف است. مقدار محصول بین ۲۰ تا ۶۰ تن در هکتار بسته به نوع درخت، اقلیم، مقدار تامین آب و غیره متفاوت است.
سیستم های آبیاری
-غرقابی
در این روش تمام سطح خاک زیر کاشت درخت آلو، از آب پوشیده می شود. به این منظور باید زمین صاف و هموار باشد تا آب به طور یکنواخت به همه جا برسد. باید آب فراوانی وجود داشته باشد تا بتوان تمام سطح را از یک قشر چند سانتی متری آب پوشانید. در این روش میزان تبخیر از سطح خاک زیاد است و برای باغ هایی که در شیب قرار دارند نمی توان این روش را به کار برد.
-کرتی
در سیستم کرتی سطح باغ با ایجاد خاکریزها و مرزها به قطعات مستطیل، مربع و یا دایره (سیستم طشتکی) که هر کدام چند و در بعضی موارد یک درخت را در بر می گیرد، تقسیم می شوند.
-نشتی
در این روش آب را در جویچه های متعددی که در طرفین ردیف درختان با فاصله معین کشیده شده اند، جریان می دهند. شیب جویچه ها را دو تا سه در هزار در نظر می گیرند تا آب از ابتدا تا انتهای قطعات توزیع گردد.
-بارانی
در این روش آب مثل باران روی درخت پاشیده می شود. برای باغ هایی که در شیب هستند، سیستم مفیدی به حساب می آید. هزینه سنگین برای تسطیح باغ لازم نمی باشد. در میزان مصرف آب صرفه جویی می شود. از جمله معایب این سیستم این است که هزینه اولیه آن بالا است، نیاز به آب با کیفیت بالا دارد و باعث انتشار بیماری می شود.
-آبیاری قطره ای
مزایای آبیاری قطره ای عبارت است از:
-استفاده از آب کمتر
-کاهش مشکل انتقال آفات و بیماری ها
– مناسب برای احداث باغ در مناطق شیبدار
-سازگار با تغییر نیاز آبی گیاه
-حداقل فرسایش خاک
در زیر به تشریح به چهار روش آبیاری عمده که در باغات زردآلو مورد استفاده قرار می گیرد، پرداخته می شود:
الف: روش کرتی یا غرقابی
در این روش، باغ زردآلو به کرت هایی دارای یک تا چند درخت تقسیم و هر کرت در هر بار آبیاری، با آب پر می شود. بازده مصرفی این نوع آبیاری به نسبت کم است. یعنی قسمت مهمی از آبی که به زمین داده می شود، بدون اینکه مورد استفاده درخت قرار گیرد، به ژرفای خاک فرو می رود و از دسترس ریشه ها خارج می گردد. از محاسن این روش عدم نیاز آن به تسطیح خاک و احتیاج نداشتن به وسایل مدرن آبیاری می باشد. در ایران، در باغ های جوان مرکبات، برای جلوگیری از شیوع بیماری، نوعی از آبیاری کرتی به نام تشتکی مورد استفاده قرار می گیرد. خاکا های سبک لومی شنی، با زهکشی کامل برای کشت زردآلو مناسب می باشد. در مورد آبیاری درخت زردآلو، لازم به توضیح است که آبیاری، به روش کرت بندی نباید صورت گیرد زیرا اولا به ریشه ها اجازه تنفس داده نمی شود و ثانیا از طریق تماس مستقیمی که طوقه با آب دارد، درخت را بیمار می کند.
ب: روش نشتی یا فارویی
در این روش، در دو سوی ردیف کشت، دو شیار به ژرفای ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر و به عرض ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر ایجاد و آب با فشار کم در آن ها به جریان انداخته می شود. مرطوب شدن ریشه ها از طریق نشت تدریجی آب به خاک اطراف شیار و خیس ساختن محیط ریشه انجام می گردد. بازده مصرفی این روش از روش کرتی بیشتر است و برای به کار بردن آن، باید زمین به طور کامل صاف بوده و تسطیح شده باشد. برای به جریان انداختن آب از نهر اصلی به شیارها و تنظیم مقدار آن، از سیفون های آلومینیومی و یا پلاستیکی استفاده می کنند. در آبیاری نشتی، به تدریج که بر عمر و اندازه درختان افزوده می شود باید تعداد شیارها را در هر طرف درخت افزایش داد. بطوری که در حداکثر رشد، تمام سطح باغ از شیارهای موازی هم پوشیده و آبیاری شود .
پ: روش بارانی
سیستم های آبیاری بارانی را می توان برای حفاظت از یخبندان و کنترل گرما و همچنین آبیاری به کار برد. این نوع سیستم آبیاری را که در بالای شاخ و برگ درخت قرار می گیرد، می توان برای انجام هر سه منظور طراحی و استفاده نمود.
سه نوع معمول آبپاش عبارتند از: آب پاش ثابت، لوله سوراخ دار و آب پاش دوار. آب پاش ها باید طوری طراحی شوند که آب را به طور یکنواخت و با سرعتی متعادل بپاشند که سبب هرز رفتن آب نگردیده و دارای پمپ و ظرفیت تامین آب کافی برای اداره کردن حداکثر نیازهای آبیاری و متناسب شرایط آب و هوایی موجود و محصول باشند. فشار لازم برای بکار انداختن آبپاش ها می تواند بوسیله نیروی ثقل یا توسط پمپ تامین گردد. در این روش، درختان توسط فواره های چرخانی که به لوله های خاصی متصلند، آبیاری می گردند. بازده مصرفی این روش، از روش های قبل بیشتر و حدود ۸۰ درصد است و از محاسن آن می توان، عدم نیاز به تسطیح زمین، امکان کاربرد کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی همراه با آبیاری و در موارد خاص مبارزه با سرما را نام برد.
ت: روش قطره ای
در این روش آب توسط پمپ های ویژه ای، در لوله های پلاستیکی به نسبت باریک و قابل انعطافیکه در طول هر ردیف روی سطح خاک قرار داده می شوند جریان می یابد و از طریق چکاننده های ویژه ای که در طول لوله قرار دارند، به صورت قطره هایی بیرون آمده و خاک اطراف درخت را مرطوب نگه می دارد. تعداد چکاننده ها برای نهال های جوان یک عدد است و به تدریج که گیاه بزرگ می شود به ۳ تا ۴ عدد برای هر درخت افزایش داده می شود. این روش دارای بازده مصرفی حدود ۹۵ درصد بوده و از تسطیح خاک بی نیاز است. استفاده از این روش در خاک های شور یا برای آب های سنگین و شور، به سرعت شوری خاک را افزایش می دهد. برای جلوگیری از این امر و مسدود نشدن چکاننده ها در اثر رسوب نمک، باید اندازه چکاننده ها را بزرگتر از حد مورد نیاز گرفت تا آب، مقداری حرکت عمقی پیدا کرده و ضمن نفوذ به طبقات زیرین خاک، املاح اضافی را شسته و همراه خود از طبقات فوقانی خارج سازد. همچنین سیستم قطره ای در حداقل کردن محدودیت های فیزیکی خاک بسیار موثرتر از سیستم های آبیاری سطحی هستند. سیستم های قطره ای آب را به مقدار بسیار کم و با کنترل دقیق به کار می برند و با نفوذپذیری خاک، بهتر انطباق می یابند. هنگامی که مقدار کم آب آبیاری در دفعات زیاد طوری به کار رود که با مصرف آب گیاه انطباق یابد، نتایج بهتری در بر خواهد داشت.
درخت زردآلو در سال به چه مقدار آب نیاز دارد ؟ چه زمانی باید درخت زردآلو را آبیاری نمود ؟ مدیریت آب در باغات زردآلو به چه صورت است ؟
احتیاجات آب و آبیاری درختان زردآلو
آبیاری منظم برای پرورش درخت زردآلو الزامی است . رطوبت یکنواخت خاک در حفظ قدرت رشد ، باردهی و اندازه میوه ها مهم می باشد . علاوه بر مقدار و قیمت آب ، کیفیت آن نیز اهمیت زیادی دارد . زیرا آبیاری مداوم یک خاک خوب با آب سنگین و یا شور ، به تدریج زمین را شور و نامناسب می سازد .
نیاز آبی میوه های هسته دار (در اینجا درخت زردآلو) در روش سنتی بر حسب شرایط اقلیمی منطقه و رقم ، ۷ تا ۱۰ هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد ، که در آبیاری قطره ای نیاز آبی به حدود ۵ تا ۶ هزار متر مکعب خواهد رسید . در روش های آبیاری سنتی باید به گونه ای عمل نمود که در حین آبیاری ، آب با طوقه درختان تماس نداشته باشد .
در نقاطی که بارندگی سالیانه ، کمتر از ۷۰۰ میلی متر و یا غیر متعادل باشد ، باید در روز های خشک ، آب مورد نیاز درخت را به وسیله آبیاری تامین کرد .فراهم نمودن آب کافی برای درخت طی اولین سال پس از کاشت ، به منظور کمک به توسعه سیستم ریشه ای مناسب ، از اهمیت بسزایی برخوردار است .
زمان تشخیص آبیاری
هنگامی که حدود ۵۰% آب از خاک تخلیه گردد ، باید درختان را آبیاری نمود . برای بررسی محتوای آب در خاک ، به کمک یک بیلچه ، بیل یا لوله خاکی تا عمق ۲۰ الی ۴۰ سانتی متر خاک را حفاری کنید . خاکی که در حدود ۵۰% ، آب در دسترس دارد ، به صورت های زیر احساس خواهد شد:
برای بافت خاکدانه ای درشت ، تقریبا خشک به نظر می رسد. گلوله ای که از این خاک ساخته می شود قادر به حفظ شکل خود نیست و از هم می پاشد .
برای بافت لومی : گلوله ای که از این خاک ساخته شود تقریبا شکل پذیر است ، هنگامی که بین انگشتان فشرده شود نوار ضعیفی را ایجاد خواهد کرد . رنگ آن تیره رنگ می باشد .
برای بافت رسی : به خوبی گلوله می شود ، نواری به طول یک اینچ یا بیشتر می توان از آن ایجاد کرد ، رنگ تیره دارد و کمی چسبنده است .
مدیریت آب در باغات زردآلو
آبیاری به موقع درخت زردآلو به منظور رشد و میوه دهی مناسب آن ، الزامی است . برای اطمینان از تامین رطوبت کافی ، باید خاک را پیش از پژمرگی درخت ، به طور کامل خیس نمود . برای جلوگیری از آبیاری بیش از حد ، آب اضافی باید زهکشی شود . خشک شدن و مرطوب شدن متناوب خاک ، موجب ورود اکسیژن مورد نیاز برای رشد ریشه به خاک می شود .
پس از کاشت درخت ، آن را به خوبی آبیاری نمایید . لذا آبیاری مکرر درخت تا هنگام استقرار کامل ریشه ها مورد نیاز است .
آبیاری درختان جوان مهمتر از تغذیه آن ها است . درختان جوان سیستم ریشه ای کوچکی دارند ، بنابراین می بایست به طور مرتب آبیاری شوند . به عنوان یک قاعده کلی ، در صورتی که درخت تازه کشت شده ، دو هفته بدون بارش با حداقل ۵/۲ سانتی متر باران را طی کند ، باید آن را آبیاری نمود . درختان جوان به ندرت به آبیاری در فصل پاییز نیاز دارند . به جز در موارد خشکی شدید ، بهتر است با کاهش میزان رطوبت خاک در فصل پاییز ، درخت را به خواب زودرس در فصل زمستان وادار کنیم .
آبیاری بیش از حد درختان زردآلو باعث زرد شدن برگ ها ، ریزش آن ها و پوسیدگی ریشه می شود . کمبود آب نیز باعث زرد شدن برگ ها ، ریزش آن ها و ریزش میوه های کوچک می شود . بنابراین بایستی با توجه به نیاز آبی درخت ، آبیاری متعادل را انجام داد .
برای آبیاری ، کشاورزان باید یک سیستم مناسب را انتخاب کنند که باعث سوء استفاده از منابع آبی نشده ، صدمه به خاک نزند و اثر منفی بر سلامت گیاهان نداشته باشد . یکی از روش های پیشنهادی ، سیستم آبیاری قطره ای است . در این سیستم آب مستقیما از تانکر مرکزی به طور مستقیم به لوله های نازک منفذ دار منتقل شده و از آنجا در بین تک تک گیاهان توزیع می شود . این کار به طور متناوب انجام می گیرد اما سرعت جریان آب بسیار آرام بوده بنابراین زمان کافی برای نفوذ آب در منطقه ریشه محصول وجود دارد . در این روش آب کمتری هدر می رود . همچنین اثر منفی بر خاک ندارد .
