انواع روش های آبیاری گوجه فرنگی

آبیاری گوجه فرنگی

آبیاری گوجه فرنگی یکی از مهمترین فاکتورهایی است که هر پرورش دهنده گوجه چه در سطح خانگی و چه در سطح تجاری باید به آن اهمیت دهد. در این نوشتار سعی شده که انواع روش ها و نکات مهم آبیاری گوجه فرنگی بررسی و بحث شود. این نوشتار گزیده ای از کتاب گوجه فرنگی نوشته بهنامیان و همکاران است.

پرورش گوجه فرنگی در فصل خشک یا در مناطقی با دوره های به نسبت درازمدت بدون بارندگی در فصل رشد ممکن است محدودیتی را برای رشد منظم گیاه و نمو میوه ایجاد نماید. بنابراین، استفاده از آبیاری تکمیلی برای دستیابی به بیشینه عملکرد ضروری است. با وجود این، به شرطی که در فصل بارندگی رطوبت کافی در خاک جمع شده و دست کم تا عمق cm ۱۵۰ خاک مرطوب شود و خاک قابلیت نگهداری بالای آب داشته باشد می توان گوجه فرنگی را حتی بدون انجام آبیاری تکمیلی پرورش داد. در چنین شرایطی عملکرد میوه پایین ولی کیفیت میوه بالا خواهد بود. فصل رشد باید طوری گزینش شود که در یک دوره به نسبت خشک با دماهای بهینه برای رسیدن و برداشت میوه به پایان برسد.

آماده سازی خاک و کولتیواتورکشی در طی فصل رشد

آماده سازی خاک و کولتیواتورکشی در طی فصل رشد

باید طوری صورت گیرد که بیشینه رطوبت خاک حفظ شده و از ترک خوردن خاک جلوگیری گردد و کمترین آسیب به سیستم ریشه برسد. سه نوع آبیاری به طور معمول مورد استفاده قرار میگیرد که شامل آبیاری جوی پشته ، آبیاری پاششی و آبیاری قطره ای است.

آبیاری جوی پشته قدیمی ترین نوع آبیاری است و در بسیاری از نقاط جهان به خاطر هزینه اولیه پایین در مقایسه با دیگر روش های آبیاری، مورد استفاده قرار گرفته است. میزان آب مصرفی به حجم آب در حال جریان در جویچه ها، طول مدت جریان آب و شیب جویچه ها بستگی دارد. آبیاری جوی پشته می تواند در خاک های متوسط و سنگین که توزیع افقی به نسبت خوب آب را دارند مورد استفاده قرار گیرد. در خاک های سبک که توزیع عمودی آب بیشتر است بازده آبیاری جوی پشته پایین خواهد بود ولی اگر جوی ها به اندازه کافی نزدیک به گیاهان باشند در خاک های سبک نیز می توان از این روش آبیاری استفاده کرد. آرایش کشتزار باید طوری باشد که توزیع بهینه آب بتواند در جویهایی با طول مناسب انجام شود. این روش می تواند به طور مؤثر در زمین های به طور کامل مسطح به کار رود ولی در شرایط ناهموار استفاده از این روش با نارسایی های زیادی همراه خواهد بود.

آبیاری سنتی گوجه فرنگی

آبیاری بارانی نیز در مناطق زیادی مورد استفاده قرار گرفته است و برتری آن، آرایش به نسبت ساده سامانه است. آب پاشها ممکن است در فواصل مناسب به صورت ثابت نصب شوند و یا می توان آنها را در کشتزار در طول ردیف ها حرکت داد یا خطوط آبیاری ممکن است از یک طرف حرکت داده شوند. در صورت حرکت دادن خطوط در طول ردیف ها، کل خط (در صورت نصب شدن روی چرخها) را می توان به وسیله تراکتور از محلی به محل دیگر کشید. در صورت حرکت دادن از یک طرف، آنها را باید جدا کرد و هر لوله را (به معمول با ۱۲m یا m ۲۴ طول) باید در عرض کشتزار به طرف دیگر حمل کرد. آبیاری با این روش تنها در شرایطی دارای بازده بالا خواهد بود که منبع آب در کشتزار دارای فشار ثابتی بوده و وزش باد قوی در کشتزار وجود نداشته باشد.

آبیاری قطره ای بازده بسیار بالایی دارد. این سامانه آبیاری مستقل از شرایط باد است و جریان آب می تواند به آسانی با تنظیم کننده های فشار تنظیم شود. نفوذ آب به درون خاک نیز می تواند به آسانی در عمق و رطوبت بهینه کنترل شود. آبیاری می تواند در هر زمانی از روز نزدیک با بازده ۱۰۰ درصد انجام شود. کود سرک، قارچکشها و آفت کش های نفوذی (سیستمیک) نیز می توانند با این سامانه آبیاری توزیع شود.

نوع سامانه آبیاری، گسترش بیماری های قارچی، باکتریایی و برخی از انواع کنه ها را به طور محسوس تحت تأثیر قرار می دهد. آبیاری بارانی میزان رطوبت آزاد را در جو افزایش می دهد که این امر محیط مناسبی را برای شیوع بیماری هایی مانند بلايت زودرس و دیررس ، لکه برگ خاکستری و غیره فراهم می سازد. آبیاری جوی پشته ای و قطره ای در مقایسه با سامانه پاششی شیوع بیماریهای فعال در شرایط مرطوب را کاهش می دهند ولی ممکن است برای بیماریها و آفات فعال در شرایط خشک مانند سفیدک پودری و کنه های تارتن قرمز و زرد مناسب باشند. با وجود این، بیشترین آسیب وارد شده به محصول در بیشتر نواحی تولید، ناشی از شرایط رطوبی آزاد بالا است. ویژگی خاک و عمل آبیاری رشد و گسترش ریشه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. در خاک های عمیق متوسط و سنگین، ریشه های گوجه فرنگی می توانند تا عمق cm ۱۵۰ (به طور غالب در عمق cm ۸۰) رشد و گسترش یابند ولی در خاک های سبک شنی تنها تا عمق cm ۶۰-۸۰ خاک رشد می کنند. خاک های کم عمق با لایه های غیرقابل نفود، سیستم ریشه را بیشتر محدود می سازند. گسترش خوب سیستم ریشه، تنش های ناشی از افزایش ناگهانی دما یا بادهای خشک را کاهش می دهد. گسترش ریشه ها در خاک و حجم خاک اشغال شده توسط ریشه ها می تواند راهنمای خوبی برای تصمیم گیری در مورد فواصل آبیاری و میزان آب مصرفی در هر آبیاری باشد. در خاک هایی که حجم بیشتری توسط ریشه ها اشغال شده است فاصله بین دو آبیاری می تواند ۱۴-۱۰ روز درنظر گرفته شود ولی در صورت سطحی بودن سیستم ریشه، فاصله بین دو آبیاری ۵-۱ روز خواهد بود. برنامه ریزی بسیار دقیق می تواند براساس میزان تبخیر و تعرق و با تانسیومتر صورت گیرد. در صورت گسترش خوب سیستم ریشه و بالا بودن قابلیت نگهداری آب توسط خاک، آبیاری می تواند در فواصل زمانی بیشتر بدون آسیب دیدن گیاه انجام شود. درصد مواد کل جامد محلول که اهمیت زیادی در محصول فرآیندی دارد با تنش رطوبتی در طی دوره های رشد و رسیدن میوه افزایش خواهد یافت ولی اگر گیاه سیستم ریشه ای سطحی داشته باشد این امر می تواند تنها با سامانه آبیاری قطره ای صورت گیرد.

پیش از کاشت بذر یا انتقال نشاء باید خاک را تا عمقی که انتظار می رود ریشه ها تا آن عمق رشد کنند، مرطوب نمود. چون مصرف مقادیر بالای آب پس از کاشت بذر یا نشاکاری ممکن است به گیاهان آسیب رساند. پس از استقرار کامل گیاهان، آبیاری ممکن است به مدت ۳-۱ هفته متوقف شود. در این شرایط با تبخیر آب موجود در لایه های بالایی خاک، ریشه ها وادار به رشد و نفوذ به لایه های عمیق تر خاک می شوند. پس از سپری شدن این مدت، آبیاری را می توان بسته به شرایط آب و هوایی در فواصل زمانی ۱۰-۵ روز در آبیاری جوی پشته ای، ۱۴-۱۰ روز در آبیاری بارانی و ۵-۲ روز در آبیاری قطره ای انجام داد.

در آبیاری قطره ای، فاصله بین دو آبیاری در دوره های بدون بارندگی می تواند ثابت بوده و یا بر پایه خواندن تانسیومتر تصمیم گیری شود. در خاک های متوسط و سنگین در صورت رشد و گسترش خوب سیستم ریشه مراجعه به تانسیومتر در عمق cm ۶۰ پس از نخستین میوه نشینی یک راهنمای مناسب برای تصمیم گیری در مورد انجام آبیاری خواهد بود ولی در مراحل اولیه رشد قرار دادن تانسیومترها در عمق cm ۳۰ خاک ارزیابی بهتری از وضعیت رطوبتی خاک به دست میدهد. در خاک های سبک و کم عمق، تانسیومترها در عمقcm ،۲۰ cm ۴۰ و cm ۶۰ نصب می شوند و به طور معمول تانسیومتر راهنما پس از نخستین میوه نشینی در عمق cm ۴۰ و تانسیومتر شاهد در عمق C° ۶۰ خاک قرار داده می شود.

سامانه آبیاری قطره ای گوجه فرنگی

تولید در شرایط شور

در صورت پرورش گوجه فرنگی در خاک های شور، خاک باید پیش از کاشت شستشو داده شود. برای این منظور 2000 تا 5000 متر مکعب آب در هکتار موردنیاز است. اگر گیاهان گوجه فرنگی با آبی با شوری بالاتر از dS/m ۱٫۵ آبیاری می شوند، آبیاری زیاد و با آبی بیش از میزان تبخیر برای نگهداشتن شوری خاک در حد پایین و شستشوی نمکهای تجمع یافته، سودمند است. برای این امر، آبیاری هر روز یا حتی دو بار در روز صورت می گیرد. در چنین شرایطی، عملکرد طبیعی تنها زمانی می تواند به دست آید که خاک، شنی و قابلیت نفوذ خوبی به آب داشته باشد و یا از آبیاری قطره ای استفاده شود. در خاک های سبک و شنی با ظرفیت نگهداری پایین آب، کوددهی به طور پیوسته با آب آبیاری و در تناسب با آب مورد استفاده صورت می گیرد. این تناسب برپایه مرحله رشد گیاه، دما، شرایط نوری و آزمون های خاک و آب تغییر خواهد کرد.

در خاک های متوسط و سنگین، فسفر و پتاسیم و بیشتر نیتروژن به عنوان کودهای پایه هنگام آماده سازی زمین به خاک افزوده می شوند و بقیه نیتروژن به صورت سرک مورد استفاده قرار خواهد گرفت. پخش کود می تواند در کل سطح کشتزار یا روی بستر کاشت به صورت سطحی صورت گیرد. کودهای مخلوط نیز ممکن است به صورت نواری، cm ۳-۵ در زیر و پیرامون بذور قرار داده شوند. در صورت پرورش گوجه فرنگی با کاشت نشاء، کود به صورت نواری، cm ۷-۱۰ در زیر و ۵cm در کنار ردیف ها تعبیه می شود تا از غلظت بالای نمک در مجاورت ریشه های جوان جلوگیری شود. اغلب، كل ميزان کود ضروری به صورت کود پایه به روش نواری در کشتزار پخش می شود. در صورت استفاده از آبیاری قطره ای یا جوی پشته ای، سیستم ریشه تنها به ناحیه خیس شده محدود می شود. بنابراین، پخش نواری یا توزیع کود در بسترها به پخش سطحی کود در کشتزار ترجیح داده می شود. در بسیاری از نواحی تولید گوجه فرنگی، یک کود آغازگر کامل در زیر بذور یا نشاها به کار برده می شود و این عمل در شرایطی صورت می گیرد که بیشتر کود در کشتزار یا بستر کاشت پخش شده است.

نیاز آب گیاه

نیاز آبی گوجه فرنگی

میزان آب موردنیاز گیاه به مرحله رشد آن، دماهای غالب، میزان تبخیر، نوع خاک و کیفیت آب بستگی دارد. در صورت پرورش گوجه فرنگی در خاکهای شور، جذب آب توسط گیاهان کمتر از شرایط طبیعی خواهد بود. میزان آب مصرفی به میزان بارندگی و درصد رطوبت موجود در خاک بستگی دارد. در کل، در صورت نبود بارندگی در طول زمان کاشت، 2000 تا 6000 متر مکعب آب در هکتار و در شرایط بسیار گرم 8000 تا 10000 متر مکعب آب در هکتار باید اضافه شود. پایان آبیاری در گوجه فرنگی های فرآیندی بر پایه اثر آن در کیفیت میوه به ویژه مواد كل جامد محلول و آسیب احتمالی پوسیدگی میوه در آبیاری پاششی تصمیم گیری می شود. در صورت برداشت مکانیکی، سطح خاک باید به اندازه کافی خشک باشد تا اختلالی در کار ماشین برداشت ایجاد نکند. در خاک های متوسط و سنگین، فاصله بین آخرین آبیاری پاششی و برداشت محصول، ۳۰-۲۵ روز خواهد بود ولی در نواحی بسیار گرم، آبیاری تا ۱۲-۱۰ روز پیش از برداشت میوه ادامه می یابد.

تاثیرات انواع خاکپوش در گوجه فرنگی

تاثیرات انواع خاکپوش در گوجه فرنگی

در پرورش گوجه فرنگی در کشتزار یا در تونل های پلاستیک پوشاندن خاک ( خاکپوش ) با ورقه پلی اتیلن می تواند بسیار سودمند باشد. این پوشش بر پایه نوع هدف می تواند شفاف، سیاه یا زردرنگ باشد. هر یک از این پوشش ها اثر متفاوتی در خاک و گیاه خواهند داشت. برای مثال، توزیع رطوبت در لایه بالایی خاک در مقایسه با خاک های بدون خاک پوش بسیار یکنواخت است. در نتیجه، ریشه های بیشتری در لایه بالایی خاک توسعه می یابد که این لایه به طور معمول از لحاظ عناصر غذایی و ریزموجودات؟ سودمند، غنی تر است. دمای خاک نیز توسط خاک پوش تحت تأثیر قرار می گیرد. پلی اتیلن شفاف تا هنگامی که در معرض آفتاب قرار گیرد و توسط تاج گیاه پوشانده نشود دمای خاک را نسبت به خاکهای بدون خاک پوش افزایش می دهد. پلاستیک سیاه دمای خاک را کاهش می دهد ولی هنگامی که دمای هوا نزدیک به صفر است دما در زیر پوشش در مقایسه با دیگر خاک پوش ها اندکی بالاتر خواهد بود که این امر به خاطر جلوگیری از خروج پرتوهای گرمایی از خاک به هوا می باشد. در خاک های شور آبیاری شده یا هنگام استفاده از آب شور برای آبیاری، غلظت نمک در قسمت های دارای خاک پوش کاهش خواهد یافت، چون تبخیر کمتری در این قسمت صورت می گیرد

حرکت نمک در بسترهای خاکپوش شده با روش آبیاری قطره ای

حرکت نمک در بسترهای خاکپوش شده

پلاستیک شفاف رشد علفهای هرز را افزایش می دهد ولی اگر پوشش پلاستیکی به طور کامل در پیرامون بستر و نزدیک به گیاه زراعی با خاک پوشانده شود این نارسایی برطرف خواهد شد چون در اثر افزایش دما در زیر خاک پوش، علف های هرز در حال رویش از بین خواهند رفت. پوشاندن اطراف خاک پوش باید با لایه نازکی از خاک صورت گیرد. علف های هرز تنها در اثر تابش مستقیم آفتاب از بین خواهند رفت و در شرایط آب و هوایی ابری حتی به رشد خود ادامه خواهند داد. علفهای هرز را نمی توان به طور بهینه با خاک پوش پلاستیکی از بین برد و کاربرد یک علف کش پیش از کشیدن ورقه های پلاستیکی در کشتزار ضروری است.

ویروس پیچیدگی زرد برگ با مگس سفید انتقال می یابد. جمعیت مگس سفید و آلودگی گیاه می تواند به طور قابل توجه هنگام به کارگیری خاک پوش های پلاستیکی زرد کاهش داده شود. تا هنگامی که گیاهان، جوان بوده و پوشش پلاستیکی توسط گیاه پوشانده نشده است مگس ها بیشتر به پلاستیک زرد جذب می شوند و گرمای پلاستیک زرد مگس ها را از بین خواهد برد. این اثر می تواند در طول ۲۰-۱۰ روز پس از نشاکاری و تا ۳۰ روز پس از کاشت مستقیم بذر تداوم یابد. استفاده از حشره کش های مناسب نیز ضروری است ولی کارایی آنها در صورت استفاده از پلاستیک زرد بسیار بیشتر خواهد بود.

پلاستیک سیاه در خاکپوش گوجه فرنگی

کیفیت میوه در گوجه فرنگی های فرآیندی پرورش یافته در مناطق خشک می تواند در اثر استفاده از خاک پوش های پلاستیکی شفاف بهبود داده شود و عملکرد میوه، مواد جامد كل محلول، غلظت افشره و اسیدیته ميوه افزایش یابد. در گوجه فرنگی های آبیاری شده نیز عملکرد محصول به طور قابل توجهی افزایش می یابد و شیوع بیماری های خاکزی و آسیب فیزیکی کاهش می یابد. ضخامت پیشنهاد شده برای پوشش های پلی اتیلنی شفاف و سیاه، mm۰/۰۳ و برای پوشش های زرد، 0.04 تا 0.05 میلی متر  است. پوشش پلاستیکی زرد نازک تر، رنگ زرد مناسبی ندارد. پوشش ها cm ۱۲۰ پهنا دارند. میزان پوشش پلی اتیلنی موردنیاز در حدود kg۱۷۰-۲۰۰ در هکتار برای پوشش های شفاف یا سیاه و kg ۲۴۰-۳۰۰ در هکتار برای پلاستیک زرد است. در صورت کاشت گیاهان گوجه فرنگی در طول فصل خنک و وجود قابلیت کنترل مناسب علف های هرز، پوشش پلاستیکی شفاف ترجیح داده می شود ولی در طول فصل گرم از پلاستیک سیاه استفاده می شود چون در غیر این صورت، دمای زیر پوشش ممکن است به میزان زیادی افزایش یافته و گیاهان از بین بروند. از سوی دیگر، پوشش پلاستیکی سیاه گرمای زیادی را به گیاهان جوان پس می دهد و موجب آسیب دیدن آنها می شود. بنابراین، از پوشش های پلاستیکی که در قسمت بیرونی سفید رنگ و در قسمت داخلی سیاه رنگ هستند می توان استفاده نمود و یا می توان پس از کشیدن پلاستیک سیاه روی بستر کاشت، قسمت بیرونی آن را با رنگ پلاستیکی سفید، رنگ کرد. پیش از کشیدن پوشش پلاستیکی در کشتزار، بسترها باید با یک خاک ورزی مناسب، صاف و مسطح شوند و همه ی کود پایه و کود دامی به خاک اضافه شود. در صورت استفاده از سامانه آبیاری قطره ای، لوله ها را باید پیش از کشیدن پوشش پلاستیکی، در حاشیه مرکز بستر قرار داد. پوشش پلاستیکی به وسیله تراکتور که جوی های کوچکی را در هر دو طرف بستر ایجاد می کند و حاشیه پوشش را درون آن قرار می دهد و به صورت نواری cm ۱۵-۲۰ از پوشش را در هر دو طرف با خاک می پوشاند، در کشتزار کشیده می شود. پس از کشیدن پوشش پلاستیکی، سوراخهایی به قطر cm ۷-۸ برای کاشت ایجاد می شود در شرایط بسیار گرم، سوراخ ها باید دارای cm ۱۰-۱۲ قطر باشند و دست کم یک روز پیش از کاشت باز شوند تا دمای زیر پوشش کاهش یابد.

اندازه سوراخ ها در خاکپوش

در سیستم های کاشت مستقیم بذر در اوایل بهار می توان از پوشش های شفاف استفاده کرد. در صورت استفاده از پوشش های پلاستیکی بدون سوراخ باید آنها را بی درنگ پس از رویش گیاهان از خاک سوراخ نمود، چون تأخیر در این کار ممکن است باعث مرگ گیاهان شود. سوراخها باید با چاقو ایجاد شوند که برای گوجه فرنگی های فرآیندی با جمعیت ۶۰۰۰۰ گیاه، در حدود ۱۰ کارگر در هر روز برای هر هکتار لازم است. در صورت نیاز به تنک کردن، این عمل با دست انجام خواهد شد که کاری بسیار پرزحمت خواهد بود.

کشیدن پوشش پلاستیکی روی سطح خاک با تراکتور

کشیدن پوشش پلاستیکی روی سطح خاک با تراکتور

مواد معدنی موثر در رشد گوجه فرنگی

مواد معدنی موثر در رشد گوجه فرنگی

 نیتروژن

 برای تولید یک تن گوجه فرنگی (تاج و میوه گیاه) در حدود kg ۱٫۸ نیتروژن خالص توسط گیاه مورد نیاز است. با توجه به اینکه بازده (راندمان جذب نیتروژن در حدود ۷۵ درصد است، میزان نیتروژن قابل دسترس در خاک باید در حدود kg ۲٫۵ برای هر تن میوه باشد. در صورت پرورش گوجه فرنگی در شرایط دمایی پایین خاک یا در خاک های شنی، نسبت آمونیوم به نیترات باید 1:1 باشد چون آمونيوم بالاتر می تواند برای رشد ریشه زیانبار باشد. نیتروژن آمونیومی بسیار زیاد، محتوای کلسیم را کاهش داده و ممکن است رشد گیاه را کاهش دهد که این کاهش کلسیم می تواند منجر به بروز پوسیدگی گلگاه گردد. نیتروژن آمونیومی در اوایل فصل هنگامی که تبدیل نیتروژن آمونیومی به نیتروژن نیتراتی آهسته است، زیانبار می باشد. تا ۱۰ درصد نیاز نیتروژن می تواند به صورت آمونیوم تأمین شود ولی کاربرد بیش از ۲۰ درصد منجر به بروز پوسیدگی گلگاه در سیستم های کشت بدون خاک می شود.

کود محلول برای گوجه فرنگی

در شرایط دمایی بالای خاک نیز کاربرد نیتروژن به صورت اوره مناسب خواهد بود. در خاک های خنثی و قلیایی کاربرد نیتروژن به عنوان کود پایه می تواند به صورت سولفات آمونیوم به شکل مایع یا جامد باشد. در خاک های اسیدی، نیترات کلسیم – آمونیوم، نیترات پتاسیم یا کودهای همانند با pH بالا، ترجیح داده می شود. در طول دوره رشد، کوددهی سرک می تواند با محلول آمونیوم یا کودهای مایع کامل صورت گیرد. در صورت پایین بودن دما، نیترات آمونیوم ترجیح داده می شود ولی در شرایط گرم، اوره و سولفات آمونیوم مناسب خواهند بود. میزان نیتروژن به عنوان کود پایه نباید در خاک های متوسط و سنگین بیش از kg ۱۵۰ نیتروژن خالص در هکتار باشد، در غیر این صورت لایه بالایی خاک ممکن است برای رشد گیاه بسیار شور باشد. در صورت نیاز، کوددهی سرک می تواند پس از نخستین میوه نشینی انجام شود. در صورت نبود شرایط آب و هوایی مناسب برای میوه نشینی، میزان نیتروژن محاسبه شده به طور معمول پس از نخستین میوه نشینی به تدریج با آب آبیاری به میزان ۱ – ۲ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار در هر روز در طول دوره رشد میوه به کار خواهد رفت. اگر آزمون خاک نشان دهد که کل نیتروژن موردنیاز در خاک وجود دارد باز هم کاربرد kg ۶۰ نیتروژن خالص در هکتار پیش از کاشت ضروری است. این کار یک منبع نیتروژن کافی را در لایه بالایی خاک برای جایگزین ساختن نیتروژن شستشو یافته در بین زمان آزمون و کاشت فراهم می سازد. در خاک های شنی و سبک، توزیع پیوسته نیتروژن با سامانه آبیاری ترجیح داده می شود. برحسب مرحله رشد گیاه، آزمونهای خاک و میزان تبخیر باید kg ۱۰ نیتروژن خالص به صورت کود پایه با افزودن ۵۰-۲۵۰میلی گرم در لیتر به آب آبیاری به کار برده شود. در صورت پایین بودن میزان تبخیر، غلظت بالاتر نیتروژن ترجیح داده می شود تا در بلندمدت، شوری آب به سطح سمی افزایش نیابد. محتوای نیترات آب خاک باید پس از کاشت در حدود ۲۰۰-۲۵۰ میلی گرم در لیتر باشد و در طول دوره رشد اصلی و نمو میوه به تدریج به  ۵۰۰-۶۰۰ میلی گرم در لیتر افزایش یابد.

فسفر

میزان فسفر قابل دسترس در لایه بالایی خاک به طور معمول ۳۵ میلی گرم در لیتر است. در خاک هایی با دمای پایین، جذب فسفر کند بوده و غلظت به نسبت بالای فسفر در مجاورت ریشه ها می تواند یک منبع کافی برای گیاه فراهم سازد. بنابراین، با این شرایط کاربرد محلول آغازگر نیتروژن، فسفر، پتاسیم با نسبت 0:24:8 در حدود ۱۰ سانتی متر مکعب در هر متر از ردیف کشت توصیه می شود. این کود می تواند به طور مستقیم روی بذور پیش از پوشاندن آنها با خاک پخش شود. در خاک های متوسط و سنگین در حدود ۴۰-۵۰ درصد از کود فسفر در عمق cm ۳۰-۴۰ خاک قرار داده می شود و بقیه در عمق cm ۱۰-۱۵ خاک همراه با کودهای نیتروژن و پتاسیم به کار برده می شود. در خاک های شنی بسیار سبک، کود پایه در عمق cm ۱۰-۲۰ خاک قرار داده می شود. در صورت استفاده از آبیاری قطره ای، اسید فسفریک به میزان  ۳۰-۱۰۰ سانتی متر مکعب در هر متر مکعب آب در طول فصل رشد برحسب اندازه گیاه و مرحله رشد آن اضافه می شود ولی در صورت استفاده از آبیاری پاششی همه کود فسفر پیش از کاشت به صورت پایه یا بخشی از آن به صورت سرک (به صورت مونوآمونیوم فسفات ) مصرف می شود. این نوع کود فسفره در مقایسه با سوپرفسفات تحرک بیشتری در خاک داشته و بیشتر در دسترس گیاهان قرار میگیرد.

پتاسیم

برای افزایش سطح پتاسیم در بیشتر خاکها مصرف kg ۵۰۰-۱۰۰۰ سولفات پتاسیم ضروری است. در خاک های سبک و شنی باید دست کم ۱۰۰۰kg از این کود پتاسه را پیش از کاشت در عمق cm ۱۰-۲۰ خاک قرار داد. در صورت به کارگیری روش آبیاری قطره ای، پتاسیم می تواند همراه با نیتروژن به نسبت ۱:۱ به کار رود ولی برای تولید میوه ای سفت با کیفیت بالا نسبت ۲:۳ یا حتی ۱:۳ از پتاسیم به نیتروژن توصیه می شود. با وجود این، میزان بالای پتاسیم ممکن است عملکرد کل را کاهش داده و باعث تشکیل میوه های به نسبت کوچک شود. در صورت توزیع پتاسیم با آب آبیاری، استفاده از نیترات پتاسیم رایج بوده و گاهی به ویژه در شرایط دمایی پایین خاک ترجیح داده می شود.

کلسیم

اگر میزان pH خاک کمتر از ۵.۶ باشد ممکن است ۳-۱ تن در هکتار آهک موردنیاز باشد، آهک در عمق cm ۳۰ خاک دست کم دو ماه پیش از کاشت مصرف می شود. در صورت نداشتن بارندگی، در حدود mm ۱۵۰ آبیاری مدت کوتاهی پس از افزودن آهک به خاک به کار خواهد رفت.

عناصر کم مصرف یا ریزمغذی ها

کمبود عناصر کم مصرف ممکن است به ویژه در شرایط pH پایین یا بسیار بالا در پیت یا خاک های شنی رخ دهد. اضافه کردن مخلوط تجاری عناصر کم مصرف به آب آبیاری برحسب توصیه های کارخانه سازنده عملی رایج است. در حدود 50 سانتی متر مکعب مخلوط تجاری عناصر کم مصرف به هر مترمکعب آب اضافه می شود. شماری از این کودها را می توان با محلول پاشی گیاهان نیز به کار برد.

محلول پاشی روی شاخه و برگ گیاهان

از محلول پاشی گیاهان به دلیل احتمال آسیب دیدن شاخ و برگ در آب و هوای بسیار گرم یا روشن و همچنین جذب نشدن عناصر غذایی توسط برگها باید پرهیز کرد، ولی در شرایط اضطراری می توان از محلول پاشی استفاده کرد. محلول پاشی اوره حل شده در آب به میزان ۲٫۵ گرم در لیتر می تواند برای اصلاح کمبود شدید نیتروژن به کار رود. برای کمبود فسفر، محلول پاشی گیاه با فسفات پتاسیم یا آمونيوم امکان پذیر است ولی به دلیل احتمال آسیب دیدن جدی برگ، توصیه نمی شود. برای کمبود پتاسیم، گیاه ممکن است با محلول سولفات پتاسیم به میزان 20 گرم در لیتر محلول پاشی شود. برای رفع هرچه زودتر کمبود کلسیم، گیاهان را می توان با محلول نیترات کلسیم به میزان ۲-۷ گرم در لیتر یا محلول کلرید کلسیم ۰٫۳ درصد محلول پاشی کرد. چنین محلول پاشی هایی بسیار کم در اصلاح ناهنجاری پوسیدگی گلگاه سودمند و مؤثر است، چون کلسیم جذب شده از برگ ها نمی تواند به سوی میوه حرکت کند. بنابراین، تنها کلسیمی که در سطح میوه می نشیند توسط میوه جذب می شود. کمبودهای منیزیم نیز می تواند با محلول پاشی نمک های ایپسوم اصلاح شود.

نمودار نیاز گیاه گوجه فرنگی به مواد معدنی در طور دوره رشد

نمودار نیاز گیاه گوجه فرنگی به مواد معدنی در طور دوره رشد

شرایط اولیه در تولید گوجه فرنگی

کشت گوجه فرنگی

نیازهای محیطی برای زمان بندی تولید 

گوجه فرنگی گیاهی روز خنثی و محصول فصل گرم است که به ۱۲۰-۹۰ روز شرایط بدون یخبندان با میانگین دمای بالای ۱۶°C نیاز دارد. رشد رویشی این گیاه در دمای ۱۲°C محدود شده و تداوم دوره های دمایی سرد منجر به بروز آسیب سرمایی می شود. برای رشد رویشی، گلدهی و گسترش رنگ میوه، دماهای روزانه ۲۵- ۳۰°C و شبانه ۱۶ – ۲۰°C بهینه می باشد. در شرایط بهینه بسته به عادت رشد، نخستین خوشه گل ۲۸ روز پس از کاشت بذر و ۱۴ روز پس از نشاکاری در ارقام دارای عادت رشد محدود و یا ۴۹ روز پس از کاشت بذر و ۲۱ روز پس از نشاکاری در ارقام دارای عادت رشد نامحدود رشد میکند. در گوجه فرنگی های تازه خوری، دوره میوه نشینی ممکن است به مدت ۶۰ روز به طول انجامد در حالی که در گوجه فرنگی های فرآیندی، دوره میوه نشینی در حدود ۳۰ روز به طول می انجامد.

نمودار دما و رشد گوجه فرنگی

آماده سازی خاک

 گوجه فرنگی در طیف گسترده ای از خاکها و با انواع سیستم های تولید پرورش می یابد. نوع ماشین ها و ادوات مورد استفاده و ترتیب عملیات در آماده سازی خاک به شرایط محلی و اعمال زراعی بستگی دارد. هدف، آماده سازی محلی است که زهکش خوبی داشته و خاکی بدون آفت با عمق کافی را برای رشد ریشه فراهم ساخته و انجام عملیات زراعی لازم را در طول فصل رشد امکان پذیر سازد. pH بهینه خاک برای گوجه فرنگی بین ۶٫۵-۶ است و در صورت بالا بودن یا پایین بودن pH باید ۳-۲ ماه پیش از کشت به ترتیب با افزودن گوگرد یا آهک و گچ اقدام به تنظیم pH نمود.

مسطح کردن زمین، امکان توزیع یکنواخت آب حاصل از بارندگی یا آبیاری را فراهم ساخته و خطر اشباع شدن خاک را کاهش می دهد. در صورت نیاز به تسطیح بیشتر زمین این عمل می تواند پیش از عمل شخم و پنجه زنی خاک انجام گیرد. کولتیواتورزنی زمین تا عمق cm۳۵ – ۴۰ می تواند با شخم زنی یا پنجه زنی خاک یا هر دو روش صورت گیرد. گزینش روش کولیتواتورزنی به ساختمان خاک، گیاه زراعی کشت شده پیشین در زمین، بقایای گیاهی، علف های هرز و هزینه بستگی دارد.

آماده سازی خاک برای گوجه فرنگی

در هر مورد، تهیه زمین باید طوری انجام شود تا در نفوذ آب و رشد و گسترش ریشه شتاب شود. خاک ورزی مناسب خاک لایه بالایی بستر کاشت برای جوانه زنی یکنواخت بذور و نیز نشاکاری ضروری است. این امر می تواند با دیسک زدن خاک حاصل شود. پرورش گوجه فرنگی در هر نوع خاکی باید در بستر مرتفع صورت پذیرد. این عمل برای بهبود زهکشی و کاهش آسیب وارده به گیاه و میوه در اثر رفت وآمد کارگران در بین ردیف ها صورت می گیرد ولی در صورت نیاز به قیم یا پرورش روسیمی، از بسترهای مرتفع استفاده نمی شود تا کارگر بتواند به آسانی به همه قسمت های گیاه دسترسی داشته باشد.

آبیاری، کوددهی و تیمارهای شیمیایی پیش از کاشت 

آبیاری در گوجه فرنگی

کودهای پایه و کود دامی باید پیش از کاشت به خاک اضافه شوند. در خاک های متوسط و سنگین بخشی از کود فسفر (در حدود ۵۰ درصد) و کود دامی مورد نیاز به طورمعمول همراه با شخم در خاک آمیخته می شود. بقیه فسفر مورد نیاز و نیز پتاسیم و نیتروژن نیز با دیسک زنی یا کولتیواتورکشی در لایه بالایی خاک، با خاک آمیخته می شود. در خاک های سبک می توان کل کود دامی و کودهای کانی را پیش از کاشت بذر یا نشاکاری به طور یکنواخت در عمق cm۱۰ – ۱۵ در مرکز بستر کاشت یا در لایه بالایی کل بستر توزیع کرد. سپس کل بستر را می توان تا عمق cm۲۰–۱۵ دیسک و سپس غلتک زد. تدخين خاک با مواد شیمیایی یا ضدعفونی آن با بخار یا گرمای خورشید پس از دیسک زنی و آمیختن کود دامی در کل کشتزار یا در بسترهای کاشت صورت میگیرد. وجود رطوبت مناسب خاک برای افزایش کارایی این تیمارها ضروری است. در صورتی که قرار است خاک تنها تا بسترهای کاشت تدخين شود این عمل می تواند پس از کشیدن پوشش پلاستیکی، توسط سامانه آبیاری قطره ای صورت پذیرد. علف کش های پیش رویشی بر پایه توصیه کارخانه سازنده با سامانه آبیاری پاششی یا خاک ورزی سطحی با خاک آمیخته می شوند.

رطوبت خاک پیش از کاشت بذر یا نشاء باید به آسانی در عمق دست کم cm۱۲۰ خاک در خاکهای متوسط و سنگین و در عمق cm۶۰ خاک های شنی سبک قابل ردیابی باشد. در صورت خشک بودن خاک در این عمل باید آبیاری پیش از کاشت صورت گیرد.

در کاشت مستقیم بذر در مناطقی که امکان کنترل علفهای هرز به طور معقول وجود دارد سامانه آبیاری قطره ای باید بی درنگ پس از کاشت، نصب و راه اندازی شود. امکان جوانه زنی یکنواخت در سیستم کشت مستقیم بذر به فاصله نازل ها و توزیع افقی آب در خاک بستگی دارد. در صورت نبود تضمین کافی برای جوانه زنی یکنواخت، سامانه آبیاری قطره ای را باید پس از رویش ولی پیش ازظهور ششمین یا هفتمین برگ حقیقی نصب کرد در غیر این صورت، قرار دادن لوله ها در ردیف دشواری همراه خواهد بود و ممکن است گیاهان آسیب ببینند.

شرایط بستر بذر

یک بستر بذر مناسب، بستری است که تماس مناسبی را بین بذر و خاک فراهم سازد و با وجود داشتن قابلیت نگهداری مناسب آب، تبادل مطلوب هوا را نیز امکان پذیر نماید. این محیط تنها مقاومت ناچیزی را در برابر رشد شاخه و نفوذ ریشه در خاک ایجاد میکند و فرسایش خاک در اثر بارندگی کاهش می یابد. خاک ورزی باید طوری صورت گیرد که دانه هایی در اندازه های مختلف (کوچکتر از mm ۳ – ۴) تشکیل شوند و دانه های درشت تر در سطح بذر توزیع شوند تا فشار ناشی از قطره های باران را کاهش دهند. غالب بودن دانه های کوچک خاک می تواند باعث فرو نشستن سطح خاک به دنبال بارندگی شود. در خاک های سنگین این امر می تواند موجب رویش ضعیف دانهال به دلیل شرایط غیر هوازی ایجاد شده توسط آب موجود در سطح خاک شود. در چنین خاکهایی استفاده از بسترهای کاشت مرتفع که در پاییز تهیه شده اند منجر به افزایش چشمگیر عملکرد می شود. این اثر به دلیل بهبود زهکشی است. چون خاک بسیار تردی در اثر انجماد و ذوب شدن پی در پی تشکیل شده و فشردگی خاک کاهش می یابد. ریختن ورمیکولایت روی بذور نیز می تواند نارسایی های مربوط به فشردگی خاک را کاهش دهد و به رویش دانهال کمک کند.

پیش از کاشت مستقیم بذر، فشردن ملایم لایه بالایی خاک برای تماس بهینه بین بذر و خاک و فراهم ساختن محیطی مناسب برای رویش یکنواخت بذور کاشته شده ضروری است که برای این منظور از یک غلتک سبک استفاده می شود. این عمل باید هنگامی صورت گیرد که لایه بالایی خاک به اندازه کافی خشک است و خاک به غلتک نمی چسبد چون در غیر این صورت می تواند باعث فشردگی بیش از اندازه خاک شود.

شرایط بذر گوجه فرنگی

دما

وجود ارقام فراوان، تولیدکنندگان را قادر می سازد تا گیاهان گوجه فرنگی را در طیف گسترده ای از شرایط دمایی پرورش دهند. این گیاه را می توان در مناطقی که دارای دست کم ۴-۳ ماه شرایط آب و هوایی گرم و بدون یخبندان و میانگین دمایی بالاتر از ۱۶°C باشد، پرورش داد. در دماهای پایین تر از این دما، رشد رویشی و زایشی به میزان قابل ملاحظه ای کاهش می یابد و قرار گرفتن درازمدت گیاه در دمای ۱۲°C یا کمتر از آن می تواند به آسيب سرمایی منجر شود. با وجود حساسیت به یخبندان، گوجه فرنگی مقاومت بیشتری در برابر یخبندان نسبت به فلفل و بادمجان دارد. دمای بهینه برای رشد و گل دهی گیاه گوجه فرنگی ۲۵- ۳۰°C در روز و ۱۶ – ۲۰°C در شب است و وجود این اختلاف دمایی بین دماهای روزانه و شبانه در بهبود گل دهی، رشد گیاه و کیفیت میوه مؤثر می باشد. میوه نشینی در دمای ۱۸ – ۲۴°C به طور بهینه رخ می دهد ولی در دماهای پایین تر از ۱۵°C یا بالاتر از ۳۰°C میوه نشینی در حد پایینی صورت می گیرد. به طور کلی، دماهای شبانه از اهمیت بیشتری در میوه نشینی نسبت به دماهای روزانه دارند.

جدول دما رطوبت گوجه فرنگی

راهنمای کاربردی پرورش خیار – توصیه هایی از محققان دانشگاه Cornell University آمریکا

راهنمای کاربردی کاشت . پرورش خیار

خزنده، جزو سبزیجات(فصل گرم)- کدو شکل

نام علمی خیار: cucumis sativus

تیره ی کدوییان

پرورش خیار چه برای درست کردن خیارشور چه برای خوردن آسان است در صورتی که خاک خوب، نور کامل آفتاب و رطوبت کافی داشته باشد و قبل از عملیات کاشت صبر کنید تا هوا گرم شود.

ویژگی های مکان کشت

نور خورشید:

– نور کامل

شرایط خاک:

– خاک دانه درشت

– حاصلخیزی بالا

خاک دانه درشت حاصلخیز و غنی از موارد آلی با ph تقریبا خنثی. تا زمانی که میوه برسد به رطوبت زیاد و مداوم نیاز است. ممکن است در بستر کاشت خشک طعم تلخ پیدا کند. خیار نیاز به تغذیه ی مقدار زیادی نیتروژن و خاک حاصلخیز دارد.

مکان های خاص:

– محفظه های موجود در فضای باز- از خیازهای بوته ای استفاده و به خوبی آبیاری کنید.

ویژگی های گیاه:

چرخه ی زندگی: یک ساله

دشواری مراقبت: آسان

پرورش خیار اگر خاک خوب، آب فراوان و نور کامل آفتاب فراهم باشد دشوار نیست . قبل از کاشتن خیار، صبر کنید تا خاک و آب گرم شوند و اگر مشکل آفت دارید از پوشش های ردیفی پارچه ای استفاده کنید.

ارتفاع: 30 تا 180 سانتی متر

گونه های خزنده میتوانند با نگه دارنده بیش از 180 سانتی متر به سمت بالا رشد کنند و یا اینکه روی زمین گسترش یابند.

گستردگی: 30 تا 180 سانتی متر

گونه های بوته ای تنها به اندازه ی 0.2 الی 0.3 متر مربع فضا اشغال میکنند در حالی گونه های خزنده، بدون نگه دارنده میتوانند تا بیش از 180 سانتی متر بر روی زمین رشد کنند.

زمان شکوفه دهی:

– اواسط تابستان

– اواخر تابستان

– اوایل پاییز

رنگ گل: زرد

رنگ برگ ها: سبز متوسط

بافت برگ: متوسط

شکل:

– ایستاده

– بالارونده/خزنده

شکل گل: مشابه مورد بالا

ملاحظات ویژه

ویژگی های خاص:

– خیار گیاه بومی امریکای شمالی نیست- احتمالا قبل از گسترش در آفریقا و آسیای جنوب شرقی اصلیتش در هند بوده است.

– ثمره اش میوه های تزیینی است – طیف گسترده ای از اندازه شکل و رنگ دارد که میتواند برای تزیین استفاده شود.به داربست آویزان میشود تا میوه ها بیشتر به نظر آیند.

کاربردهای ویژه:

– قابل پرورش در محیط مسکونی-گونه های بوته ای و خزنده میتوانند در کاشت های تزیینی استفاده شوند.

اطلاعات مربوط به رشد:

چگونگی کاشت:

خیار با استفاده از بذر تکثیر میشود.

دمال لازم برای جوانه زدن: 15 تا 32 درجه ی سانتی گراد – خیار را تا زمانی که دمای خاک به 18 درجه ی سانتی گراد نرسیده نکارید.

زمان لازم برای پدیدار شدن جوانه ها: 3 الی 10 روز- میتواند در دمای 27 الی 32 درجه ی سانتی گراد در عرض سه روز جوانه بزند. روند جوانه زنی در هوای سرد تر میتواند تا ده روز یا بیشتر طول بکشد.

نگهداری و مراقبت:

خیار خیلی حساس نسبت به سرما است. خیار نیاز دارد به خاک و هوای گرم چه بذرش به صورت مستقیم کاشته شود یا اینکه غرس شود. برای کاشت زودتر از موعد عجله نکنید. اگر دمای خاک زیر 10 درجه ی سانتی گراد باشد بذر ها جوانه نمیزنند و تنها در دمای 20 درجه ی سانتی گراد به آهستگی رشد میکند.

بذرها را مستقیما در عمق 2.5 تا 4 سانتی متری، یا در ردیف ها ( با فاصله ی 5 سانتی متری از هم در ردیف هایی که از هم 1.5 تا 2 متر با یکدیگر فاصله دارند) یا بر روی پشته هایی از خاک (3 تا 6 بذر روی هر پشته و پشته ها به فاصله ی 1 تا 1.5 متر از یکدیگر قرار گرفته اند) بکارید.

گیاه ها را به فاصله ی 2.5 تا 4.5 متر از یکدیگر تنک کنید در ردیف ها یا بر روی هر پشته 2 الی 3 گیاه بکارید. گیاهان را هنگام تنک کردن  ببرید جهت جلوگیری از تداخل با ریشه های گیاهانی که در نزدیکی کاشته شده اند.

برای مطالعه بیشتر در مورد نحوه هرس گیاه خیار مقاله هرس بوته های خیار گلخانه ای چگونه صورت می گیرد؟ را مطالعه نمایید

برای محصولات تازه از مالچ های پلاستیکی سیاه و پوشش های ردیفی یا سایر پوشش های محافظتی جهت تسریع گرم شدن و محافظت از گیاهان استفاده کنید. بذرهای خیار را مستقیما در منفذهایی درون پلاستیک بکارید. خیارهایی که دانه هایشان درون پلاستیک سیاه کاشته شده است اغلب محصول بزرگتری میدهند.

برای افزایش میزان محصول اولیه گیاه را 3 الی 4 هفته قبل از غرس کردن بکارید. در هر گلدان 6 سانتی متری سه عدد بذر بکارید و در هر گلدان، به یک یا دو گیاه تنک کنید. گیاه را در طول روز با دمای 20 درجه ی سانتی گراد و در شب با دمای 15.5 درجه ی سانتی گراد پرورش دهید. مراقب باشید هنگام عادت دادن گیاه به شرایط محیط بیرون آن را در معرض سرما قرار ندهید.

گیاهانی با یک یا دو برگ حقیقی بهترین مورد برای غرس کردن هستند. پس از پشت سر گذاشتن خطر سرمازدگی و ثبات وضعیت هوا، گیاه را در مالچ های پلاستیکی سیاه یا خاک گرم باغ غرس کنید. دقت کنید که در هنگام غرس کردن به ریشه ها آسیب نرسانید. در صورت استفاده از گلدان های پیتی، قبل از غرس کردن گیاه از اینکه گلدان ها کاملا پرشده اند و به خوبی در زیر خاک دفن میشوند اطمینان حاصل کنید. درصورت استفاده از پوشش ردیفی، هنگامی که گل ها شروع به شکوفه زدن میکنند آنها جهت اطمینان از درست انجام گرفتن گرده افشانی بردارید.

برای تداوم برداشت محصول، عملیات کاشت را هر 2 الی 3 هفته تا حدود 3 ماه قبل از اولین سرمازدگی پاییز به صورت پی در پی انجام دهید. حدود 1 ماه قبل از اولین سرمازدگی، شروع به نیشگون گرفتن گلهای جدید کنید تا گیاهان، به میوه های در حال رسیدن انرژی برسانند.

برای حفظ فضا، خیارهای خزنده را به سمت یک داربست هدایت کنید. ( از این مطلب که گیاهان بسته شده به داربست بر سر سایر گیاهان آفتاب دوست سایه نمی اندازند اطمینان حاصل کنید ). این کار باعث افزایش جریان هوا میشود. ( باعث کاهش بیماری ها میشود ) و عملیات برداشت را تسهیل میکند و میوه ی صاف تری تولید میکند. برای جلوگیری از آسیب به ریشه ی گیاه داربست را قبل از کاشت یا غرس کردن گیاه کار بگذارید. گیاهان را به فاصله ی 25 سانتی متر از یکدیگر قرار دهید. تاک هایی که نسبت به داربست بلندای بیشتری  دارند را جهت تحریک رشد افقی نیشگون بگیرید.

بیشتر خیار ها هم گل ماده دارند هم نر. اول گلهای نر شکوفه میزنند و گرده تولید میکنند ولی میوه ای نمیدهند. گونه های دیگر غالبا یا منحصرا گلهای ماده تولید میکنند. بسته های بذر در این گونه ها، برای تولید گرده ،شامل تعداد اندکی بذر از گونه هایی که گل نر تولید میکنند نیز هستند (که معمولا با رنگ نشانه گذاری شده اند). از اینکه هنگام تنک کردن، گیاهان گرده افشان را از بین نمیبرید اطمینان حاصل کنید.

خیارها به خاک حاصلخیز، کود نیتروژنی و یا مقادیر اضافی از منابع مواد آلی غنی از نیتروژن نیاز دارند. برگ های رنگ پریده و زرد فام نشان دهنده ی کمبود نیتروژن هستند. برنزه شدن برگ نشانه ی کمبود پتاسیم است.

به هدف کاهش استرس ناشی از بیماری ها و آفات، گیاه را در بستری که طی دو سال اخیر در آن خیار پرورش داده اید نکارید. گونه های مقاوم را برای جلوگیری از بسیاری از بیماری ها و یا برای کمک به جریان هوای خوب گونه های خیار خزنده ی داربستی را برگزینید.

آفات:

سوسک های راه راه یا نقطه دار خیار- خیمه هایی با توری ریز بافت یا نازک  بسازید یا از پوشش های ردیفی شناور بر روی نهال ها و گیاهان بذری جوان استفاده کنید. این پوشش ها را هنگام کاشت، در مکان مدنظر قرار دهید و قبل از اینکه هوا در میانه ی تابستان خیلی گرم شود، آنها را بردارید. مهار سوسک ها برای پیشگیری از پوسیدگی باکتریایی خیار مهم است ولی این مطلب در سایر محصولات رونده اهمیت کمتری دارد.

شته ها:

 برای زدودن شته ها از روی گیاه میتوان از فشار شدید آب استفاده کرد. گیاه راهر چند وقت یکبار به مقدار نیاز در صبح زود با آب بشویید. حضور شکارچیان طبیعی  مانند شته های خاکستری_قهوه ای یا شته های متورم پارازیته شده ، حشره ی الیگتور، لاروهای سوسک ماده و حشرات بالتوری را بررسی کنید.

شته ی تاک کدو- شته ها را با دست بردارید و نابود کنید. پس از عملیات برداشت پسماند محصول را از بین ببرید.

بیماری ها:

پوسیدگی باکتریایی (ERWINIA tracheiphila)- گیاهان آلوده را بچینید و دوربیندازید یا نابود کنید. سوسک های خیار که باعث انتشار باکتری میشوند را مهار کنید. ( قسمت سوسک های نقطه دار یا راه راه خیار را مشاهده کنید). به محض پیدا شدن سوسک های آنها را کنترل کنید. برخی از گونه های خیار کمتر مستعد پوسیدگی باکتریایی هستند ولی ممکن است در دسترس نباشند.

سفیدک پودری(آردی)- از انبوه سازی گیاهان بپرهیزید. گیاهان را با فاصله از یکدیگر بکارید تا به هوا اجازه ی جریان یافتن بدهید. علف های هرز اطراف گیاهان و محوطه ی باغ را برای بهبود جریان هوا بزدایید. در پاییز تمام برگهای و میوه های افتاده را بیمار را جمع آوری کنید و دور بیندازید. گونه های مقاومی مثل خیار مارکت مور 76، slicemaster و raider را بکارید.

خال زدگی: حتی الامکان از خیس کردن برگ ها خودداری کنید. آبیاری را در ابتدای روز انجام دهید تا بخش هایی از گیاه که بالای سطح زمین قرار دارند سریع تر خشک شوند. از انبوه سازی گیاهان خودداری کنید. گیاهان را با فاصله از هم بکارید تا به هوا اجاره ی جریان یافتن بدهید.

ویروس موزائیک خیار- گیاهان آلوده را بردارید و دور بندازید یا از بین ببرید. گونه های مقاومی مثل  pacer,marketmore 76,dasher II,slicemaster,spacemaster و  sweet success بکارید. شته هایی را که موجب گسترش ویروس میشوند را کنترل کنید. علف هرزهای هرساله مانند milkweed,marshcress و yellow rocket را از بین ببرید و از انجام عملیات کشت در کنار خیارهای تزئینی مستعد بیماری خودداری کنید.

سایر بیماری ها:

آنتراکنوز(تاول سیاه) خیار

لکه ی برگ

سفیدک کرکی

منبع

راهنمای کاربردی پرورش گوجه فرنگی

راهنمای کاربردی کشت گوجه فرنگی

سبزیجات (فصل گرم)-گوجه فرنگی، فلفل ( بذر فلفلبادمجان ( بذر بادمجان )

نام علمی: lycopersicon esculentum

تیره ی بادمجانیان

محبوب ترین سبزی باغی، گوجه فرنگی دارای طیف گسترده ای از اندازه، شکل و رنگ است. گونه های خاصی را برای برداشت اولیه یا شرایط هوای سرد انتخاب کنید. همچنین گونه های گیاهی متراکم برای پرورش در محفظه و کاشت در باغچه انتخاب خوبی هستند.

ویژگی های مکان کشت:

نور خورشید:

– نور کامل

گوجه فرنگی حداقل به 8 ساعت نور مستقیم آفتاب در روز نیازمند است.

شرایط خاک:

– مقاوم نسبت به خاک اسیدی

– به خاک دانه درشت نیازمند است.

گوجه فرنگی به رشد در خاک  حاصلخیز و دانه درشت متمایل است. خاک های رسی و لومی بهترین محصول را تولید میکنند. ولی خاک های سبکتر که سریعا خشک و گرم میشوند میتواند در مدت زمان کوتاهتری محصول بدهند مخصوصا اگر با شیب خفیفی رو به جنوب یا جنوب شرقی کاشته شوند . گوجه فرنگی نسبت به خاکهایی با خاصیت اسیدی ملایم، ph در حد 5.5، مقاوم است اما بهترین محصول را در خاکی با ph 6.0 تا 6.8 میدهد .برای جلوگیری از پوسیدگی گلگاه به رطوبت دائمی نیاز است ولی گوجه فرنگی نسبت به خاکهای اشباع از آب مقاوم نیست.

مکان های ویژه:

– محفظه های رو باز: برای اینگونه محفظه ها، گونه های گوجه فرنگی کوچک،خاص یا مینیاتوری بهترین حالت ممکن را دارد. نیاز به آبیاری مداوم دارد.

ویژگی های گیاه:

چرخه ی زندگی: سالانه

یک گیاه یک ساله که به سرمازدگی حساس است.

میزان دشواری مراقبت: نسبتا دشوار

نیازمند خاک خوب و رطوبت یکنواخت است. اگر شما بخواهید بوته را به چوب ببندید، بوته را هرس کنید یا از مالچ پلاستیکی و پوشش ردیفی استفاده کنید کار بسیار زیادی میبرد. آسانتر است که نهالش را تهیه کنید. اگر کار را از بذر گوجه فرنگی شروع کنید دشوار میشود.

ارتفاع : 60 الی 183 سانتی متر

در فصول مساعد برای رشد، ارتفاع گیاهان هرس شده یا بسته شده به چوب میتواند به بیش از 180 سانتی متر برسد.

پهنا: 60 الی 183 سانتی متر

گیاهان بسته شده به چوب و هرس شده میتوانند عرض کمتری پیدا کنند.گیاهانی که رشد نامحدود دارند میتوانند تا 180 سانتی متر یا بیشتر گسترده شوند. اگه فضا محدود کننده است از گونه های معین و کوچکتر گوجه فرنگی استفاده کنید.

زمان شکوفه دادن:

– اواسط تابستان

– اواخر تابستان

– اوایل پاییز

رنگ گل: زرد

رنگ برگ: سبز متوسط

بافت برگ: متوسط

شکل:

– حجم گسترده

– عمودی

– بالارونده/خزنده

گونه های خاصی از گوجه فرنگی که به چوب بسته نشده اند میتوانند به یک گیاه ایستاده و انبوده تبدیل شوند. گونه های معمول گوجه فرنگی از لحاظ حجمی بر روی زمین گسترده شده و رشد میکنند یا زمانی که به یک چوب بسته شده باشند میتوانند به صورت یک تاک ایستاده رشد کنند.

شکل گل گوجه فرنگی: مانند توضیحات بالا

ملاحظات ویژه

ویژگی های خاص:

– گیاه بومی آمریکای شمالی- گوجه فرنگی احتمالا در مکزیک و سپس قسمتهای شرقی کوه های آند در آمریکای جنوبی بومی سازی شد.

کاربرد های ویژه:

– قابل پرورش در محیط مسکونی- گونه هایی با رشد محدود و نیمه محدود مانند گوجه فرنگی بوته ای در این گونه محیط ها کارایی دارند. این گونه ی اولیه ی گوجه فرنگی که رشد نیمه محدود دارند نیاز به بسته شدن به چوب،هرس شدن یا محصور کردن ندارد. گیاهانی که به رشد کامل رسیده اند حدود 90 سانتی متر بلندا و 90 سانتی متر پهنا دارند.

اطلاعات در مورد پرورش

چگونگی کاشت:

با استفاده از بذر تکثیر میشود

دمای لازم برای جوانه زدن: 15 تا 35 درجه ی سانتی گراد. در دماهای پایین تر خیلی کند تر جوانه میزند.

تعداد روز لازم برای پدیدار شدن جوانه: 6 تا 12 روز- حدود 1 هفته در دمای 25 درجه ی سانتی گراد.

نگهداری و مراقبت:

اگر میخواهید نهال گوجه فرنگی را تهیه کنید، به دنبال گیاهان کوتاه خوش بنیه به رنگ سبز تیره باشید. و از خریدن نهال های بلند، زرد فام یا دارای ساقه های بلند یا نهال هایی که شروع به گل دادن کرده اند بپرهیزید. نهال هایی که زیادی  بالغ هستند اغلب پس از غرس کردن رشدشان متوقف میشود در حالی نهال های جوانتر و کوچکتر با تولید میوه های تازه تر و بیشتر، آنها را پشت سر میگذارند.

آغاز پرورش گیاه با استفاده از بذر به شما حق انتخاب بیشتری برای پرورش گونه ی دلخواه میدهد. ولی اگر میخواهید گیاهان مخصوص خودتان را رشد دهید از داشتن مکانی که نور کافی را به بذرها میرساند اطمینان حاصل کنید. حتی یک پنجره ی آفتابگیر جنوبی چندان کافی نیست. استفاده از لامپ رشد را برای کمک به نور آفتاب حتما مد نظر داشته باشید.

بذر گوجه فرنگی بذر گوجه قیمت بذر گوجه بهترین قیمت بذر قیمت ناسب بذر بذر ارزان بذر درجه یک

عملیات کاشت را پیش از موعد انجام ندهید. عملیات بذرپاشی را درفضای داخلی، 6 الی 8 هفته قبل از غرس کردن نهال در خارج از فضای مسکونی انجام دهید. بذرها را درون سینی یا حفره های کوچک  با عمق 4.6 سانتی متری در ترکیب خاک استریل و مناسب برای رویش بذر بکارید. بذرها در دمای 24 تا 32 درجه ی سانتی گراد در بهترین حالت خود جوانه میزنند. سپس نهال ها را در دمای حدودا 24 درجه ی سانتی گراد پرورش دهید.

برای غرس کردن عجله نکنید. خاک و هوای سرد میتواند به گیاه استرس وارد کند. حداقل یک یا دو هفته پس از آخرین سرمازدگی صبر کنید. دمای هوا در طول شب باید به طور مداوم بالای 8 درجه ی سانتی گراد باشد. برای گرم کردن خاک از مالچ پلاستیکی سیاه و یا پوشش ردیفی و جهت گرم نگاه داشتن گیاه در اوایل فصل از پوشش گرمایشی  یا سایر پوشش های محافظتی استفاده کنید. هر زمان که دمای هوا از 30 درجه ی سانتی گراد فراتر رفت پوشش های محافظتی را بردارید.

قبل از غرس کردن گیاه آنها را با کم کردن میزان آب و کود به شرایط  فضای بیرونی عادت دهید.گیاه را در معرض سرما  قرار ندهید چون میتواند به گیاه استرس وارد کند و روند رشد را متوقف سازد. نهال هایی که در معرض سرما ( دمای 16 تا 18 درجه ی سانتی گراد در طول روز و 10 تا 16 درجه ی سانتی گراد در طول شب ) قرار میگیرند بیشتر مستعد ابتلا به عارضه ی گربه سیمایی ( catfacing ) هستند.

بین نهال ها را فضا گذاری کنید:

–  30 الی 60 سانتی متر فاصله برای گونه هایی از گوجه فرنگی با رشد محدود

–  35 تا 50 سانتی متر فاصله  برای گونه هایی از گوجه فرنگی که رشد نامحدود دارند و به چوب بسته شده اند.

–  60 تا 66 سانتی متر فاصله برای گونه هایی از گوجه فرنگی که رشد نامحدود دارند و به چوب بسته نشده اند.

برخلاف اکثر گیاهان، اگر عمق کاشت گوجه فرنگی نسبت به عمق کاشت آن در محفظه ی رشدش، بیشتر باشد بازدهی بهتری خواهد داشت.گوجه فرنگی را به گونه ای در زمین بکارید که سطح خاک زیر پایین ترین برگهای آن قرار بگیرد. ریشه ها با ایجاد یک شبکه ی ریشه ای قوی تر، در راستای ساقه ی قرار گرفته در خاک، رشد میکنند.

برای کاهش ریسک ابتلا به بیماری در ریشه ها، از کاشت گیاه در خاکهایی که اخیرا در آن گوجه فرنگی، سیب زمینی، فلفل یا بادمجان کشت شده است به اندازه ی حداقل دو سال خودداری کنید.

جهت حفظ رطوبت خاک و زدودن علف های هرز گیاه را پس از اینکه خاک گرم شد مالچ پاشی کنید. گوجه فرنگی دائما به رطوبت نیاز دارد. اگر میزان بارندگی در هر هفته کمتر از 2.5 سانتی متر باشد، گیاه را برای جبران کمبود آب، آبیاری کنید.

عوامل زیادی ( علاوه بر گونه ای که انتخاب میکنید) در ثمر دهی کلی، اولین برداشت و کیفیت محصول دخیل هستند. بسترهای برآمده، مالچ پلاستیکی سیاه و حفظ مداوم رطوبت با آبیاری یا از طریق آبیاری قطره ای راه های خوبی برای بهبود سه مورد مذکور به نظر میرسند.

چگونگی مراقبت شما از گیاه میتواند بر عملکرد آن تاثیر بگذارد. گونه هایی با رشد محدود به بسته شدن به چوب نیازی ندارند. ولی بستن گونه هایی که رشد محدود ندارند به چوب و هرس کردن آنها میتواند برداشت اول را در حدود یک هفته یا بیشتر تسریع کند و موجب بهبود کیفیت محصول، تمیز نگاه داشتن محصول و تسهیل در برداشت شود. عموما بستن گیاه به چوب و هرس کردن آن میزان محصول را به طور کل کاهش میدهد اما محصولات اندازه ی بزرگتری خواهند داشت. همچنین گیاهان حرص شده که به چوب بسته شده اند بیشتر مستعد پوسیدگی گلگاه و آفتاب زدگی هستند. رشد بی رویه ی گونه هایی از گوجه فرنگی که رشد محدود دارند زحمت کمتری میطلبد اما فضای بیشتری را اشغال میکند و گیاه به میزان بیشتری در معرض ابتلا به امراض قرار میگیرد.

تیرک چوبی مخصوصی که گیاه گوجه فرنگی را به آن میبندند عموما 180 فیت طول  و 4 سانتی متر قاعده ی مربع شکل دارد ولی میتوانید از ابزار مشابه با آن نیز استفاده کنید. تیرک را همزمان یا پس از غرس کردن در عمق حداقل 8 تا 10 اینچی خاک فرو کنید تا به ریشه های گیاه آسیبی نرسد.

گوجه فرنگی را با جدا کردن بن شاخه ( شاخه ها در محل تلاقی ساقه ی برگ با ساقه ی اصلی میرویند) زمانی که طولش به 5 الی 10 سانتی متر رسیده است ، به یک یا دو شاخه ی مستحکم هرس کنید. شاخه ها را با یک طناب نرم، ریسمان چندلایه یا پارچه گره به تیرک بزنید تا با قرار گرفتن شاخه در یک گره و تیرک در گره دیگر شکلی  8 مانند ایجاد کند. این کار به شاخه فضا میدهد که بدون در هم فشردگی گسترش پیدا کند. گره زدن را از حدود 20 تا 30 سانتی متر بالای سطح زمین شروع کنید واین کار را همچنان که گیاه رشد میکند در فواصل یکسان ادامه دهید. به جای استفاده از تیرک های جداگانه، گیاهان متعددی را، در طول یک ردیف بین تیرک هایی که با فاصله ی 120 سانتی متر از یکدیگر قرار دارند پرورش دهید. یک ریسمان چندلایه را به دور گیاهان و تیرک ها بپیچید.

پرورش گوجه فرنگی در فضای محصور با دادن فضای لازم به آن برای رشد گسترده، باعث تعدیل میزان فعالیت لازم در زمینه ی کارگذاشتن تیرک ها میشود. شما میتوانید محفظه های مخصوص پرورش گوجه فرنگی را از فروشگاه های لوازم باغبانی محل زندگی خودتان تهیه کنید یا  اینکه یک توری آهنی به طول 180 سانتی متر و قطر 10 الی 15 سانتی متر را به شکل استوانه ای با قطر حدودا 56 سانتی متر در بیاورید. (حصار دام یا یک توری آهنی جوشی کارایی خوبی در این زمینه دارد). قفس را بلافاصله بعد از غرس کردن گیاهان در اطراف آنها قرار دهید و با استفاده از تیرکهای چوبی آن را ثابت نگاه دارید.

از استفاده ی بیش از حد از نیتروژن که میتواند منجر به برگ دهی بیش از حد و تولید محصول بی کیفیت شود خودداری کنید .همچنین از استفاده از کود سرک های نیتروژنی یا کودهای تازه خودداری کنید (آنهایی که میزان نیتروژنشان نسبت به فسفر و پتاسیمشان سه برابر یا بیشتر است). ثمردهی بی کیفیت همچنین میتواند به وسیله ی بارش سنگین باران و یا دماهایی ایجاد شود که یا خیلی بالا (بالای 32 درجه ی سانتی گراد) و یا خیلی پایین( کمتر از 13 درجه ی سانتی گراد ) هستند.

در بیشتر خاک ها شما میتوانید وقتی محصول به قطر حدودا 2.5 سانتی متر رسید و دوباره در هنگام شروع برداشت، به ازای هرگیاه حدود 1.2 فنجان از کود سرک را با نسبت 5 درصد نیتروژن،10 درصد P2O2  و ، 5 درصد K2O  و به آرامی در 2.5 سانتی متر بالایی خاک قرار دهید.

برای جلوگیری از وقوع سایر مشکلات رایج  در پرورش گوجه فرنگی:

– برای جلوگیری از پوسیدگی گلگاه خاک را به طور یکنواخت مرطوب نگاه دارید.این کار در هنگامی که گوجه فرنگی آب را سریعا  بعد از باران سنگینی که به دنبال شرایط آب و هوایی خشک باریده است جذب میکند، به جلوگیری از ترک برداشتن آن کمک میکند.

– برگ هایی که بر گیاه سایه می اندازند تا از آفتاب زدگی در امان بماند را از بین نبرید.

– عارضه ی گربه سیمایی (بد شکل، میوه ی دفرمه) به خاطر گرده افشانی ناقص به دلیل هوای سرد ایجاد میشود. تا زمان پایداری وضعیت هوا و گرم شدن خاک برای غرس کردن عجله نکنید.

آفات:

کرم شاخدار گوجه فرنگی- لاروهایشان را با دست جمع آوری کنید. این آفت دائما به وسیله ی شکارچیان طبیعی کنترل میشود.

شته: برای زدودن شته ها از روی گیاه میتوان از فشار شدید آب استفاده کرد. گیاه راهر چند وقت یکبار به مقدار نیاز در صبح زود با آب بشویید. حضور شکارچیان طبیعی  مانند شته های خاکستری – قهوه ای یا شته های متورم پارازیته شده ، حشره ی الیگتور، لاروهای سوسک ماده و حشرات بالتوری را بررسی کنید.

برای مطالعه بیشتر در مورد شته ها مقاله چگونه شته ها را کنترل کنیم؟ را مطالعه نمایید

سفید بالک ها-نهال های  سفید بالک زده را نخرید.قبل از خرید نهال،به دقت آن را بررسی کنید.

سوسک سیب زمینی کلرادو – سوسک ها، تخم ها و لاروهایشان را با دست جمع آوری و نابود کنید.

کرم طوقه بر- از رشد علف های هرز جلوگیری کنید. زه بندهای مقوایی دور هر گیاه، از آن به خوبی محافظت میکنند.

سوسک ککی- برای حفاظت از گیاه دربرابر آسیب های اولیه از پوشش های ردیفی استفاده کنید. از این پوشش ها هنگام کاشت استفاده کنید و آنها را قبل از اینکه هوا خیلی گرم شود بردارید. علف های هرز را از بین ببرید.

برای مطالعه بیشتر در مورد انواع آفات و بیماری های گلخانه ای سری مقالات آشنایی با آفات و بیماری های کشت های گلخانه ای را مطالعه نمایید

بیماری ها:

پوسیدگی گلگاه- گیاه را هنگام خشکی هوا آبیاری کنید یا برای حفظ مداوم میزان رطوبت مالچ پاشی کنید. گیاه را در خاکی غنی از مواد آلی پرورش دهید. گیاه را به خوبی کود بدهید و از شخم کشیدن زمین نزدیک به محل کاشت خودداری کنید.

عارضه ی گربه سیمایی-گونه های سازگار با شرایط بومی خودتان را پرورش دهید و برای اینکه گیاه به خوبی رشد کند به میزان کافی کود و آب بدهید.

لکه ی موجی، لکه ی برگی سپتوریایی- گیاهان جدید در بخشی از باغ بکارید که با محل کاشت سال قبل متفاوت است. در صورت امکان از آبیاری برگ خودداری کنید. آبیاری را در ابتدای روز انجام دهید تا بخش هایی از گیاه که روی سطح خاک قرار دارند حتی الامکان سریعتر خشک شوند. از انبوه کردن گیاهان بپرهیزید.گیاهان را با فاصله از هم بکارید تا به جریان هوا اجازه ی عبور بدهید. و برای بهبود جریان هوا، علف های هرز اطراف گیاه و محوطه ی باغ را بزدایید. به سازی گیاه را انجام دهید. وقتی گیاهان خیس نیستند قسمتهای بیمار گیاه را به دقت جدا و نابود کنید. در پاییز همه ی برگهای  و ساقه های آلوده را جمع آوری و نابود کنید. بیماری سپتوریا در اوائل فصل اتفاق میفتد و شرایط مطلوب برای وقوع آن هوای مرطوب و سرد است. از نهال های سالم استفاده کنید و برگهایی آلوده ی تحتانی را جدا کنید.

سوختگی سیب زمینی- از همان استراتژی های کنترلی مبحث بالا استفاده کنید. قارچی که باعث ایجاد سوختگی سیب زمینی میشود اخیرا به دلیل کوچ گونه های با نژاد(ژنوتیپ های)  تهاجمی تربه درون ایالات متحده، برای باغچه های خانگی و پرورش دهندگان تاجر تبدیل به تهدیدی جدی شده است.تایید تشخیص بیماری سوختگی سیب زمینی و اعمال شاخص های کنترل فوری قویا پیشنهاد میشود.استراتژی های کنترلی پرورشی ذکر شده در بالا ممکن است نتوانند این نژاد ها را به میزان کافی کنترل کنند.

پژمردگی فوزاریومی(قارچی)-از همان استراتژی های کنترلی ذکر شده در بالا استفاده کنید.گونه های مقاومی مثل گوجه فرنگی  های pik-redT,better boy,supersonic,jet star,springset  و  floramerica. بکارید

پژمردگی ورتیسیلیومی-)-از همان استراتژی های کنترلی ذکر شده در بالا استفاده کنید.گونه های مقاومی مثل supersonic,jackpot,basketvee,sunny,jet star,springset بکارید.

منبع

خیار را چگونه کشت کنیم

آموزش کاشت خیار از بذر

مقدمه:

برای پرورش خیار، باید به دنبال محل رشدی باشید که بسیار پر نور باشد و خاک آن سبک و شنی. سپس کشت خیار را با قرار دادن گروه های 3 تا 4 بذری در عمق 2.5 سانتی خاک خیس شروع کنید و مطمئن شوید که فاصله این گروه های بذری از هم 40 تا 90 سانتی متر باشد. موقعی که گیاهان خیار جوانه زدند و ارتفاع آنها به 3 سانتی متر رسید آنها را هفته ای یک مرتبه آبیاری کنید و پایه های نگهدارنده مشبک را نصب کنید. این پایه های مشبک به گونه های خیارهای درختی کمک می کند تا نور بیشتری را جذب کند. موقعی که گل های خیار جوانه زدند، هر دو هفته یکبار آنها را با کودهای غنی شده با نیتروژن کود دهی کنید تا گیاهان شما سلامتی خود را حفظ کنند. برای آگاهی از نکات بیشتر در مورد پرورش این میوه خوشمزه و چگونگی از نحوه برداشت آن ادامه این مقاله جذاب را مطالعه کنید

خیار گیاهی بسیار پر بازده است که کشت آن در خانه نسبتا آسان است. گونه های بوته ای خیار را می توان به صورت گلدانی در تراس  یا بالکن آپارتمان نیز کشت نمود. فقط نکته ای که باید بدان توجه نمود این است که تمام گونه های خیار نیاز به خاک مناسب ، آب فراوان و نر زیاد دارند.

بخش اول: آماده سازی خاک

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام اول: برای کشت خیار یک مکان آفتاب گیر پیدا کنید.

خیار یک گیاه گرمسیری است و تمایل بسیار زیادی به نور مستقیم آفتاب دارد. مکان را انتخاب کنید که در بعدازظهرها خیلی سایه دار نباشد.

ریشه های خیار تا عمق 91 تا 122 سانتی متری زمین حرکت می کند، بنابراین آنها را زیاد نزدیک درختان کشت نکنید زیرا برای دریافت آب  مواد مغذی مجبور به رقابت با درخت می شود.

مساحت زمینی که می خواهید در آن خیار کشت کنید به شما می گوید که چه تعداد خیار می توانید بکارید. فاصله خیارهای درختی از یک دیگر باید بین 90 تا 150 سانتی متر باشد و اگر آنها را به صورت عمودی کشت می کنید فاصله بین شبکه ها می تواند 30 سانتی متر هم باشد.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام دوم: حذف کردن علف های هرز از محل کشت.

خیارها را باید در محلی عاری از علف های هرز کشت نمود. علف های هرز آب و مواد غذایی را از خاک می کشند  این امر باعث از بین رفتن بوته خیار می شود. بقایای علف های کوچک هرز بریده شده را می توان در خاک رها کرد تا به عنوان کود استفاده نمود.

برای گرفتن نتیجه بیشتر، بهتر است علف های هرز با دست کنده شوند. تا آنجا که ممکن است علف های هرز را از ریشه بکنید، اگر ریشه آنها باقی بماند به احتمال فراوان دوباره آن علف هرز رشد می کند.

از علف کش ها به عنوان راه حل میانبر استفاده نکنید. علف کش های شیمیایی و ارگانیک وضعیت خاک را برای کشت خیار نامناسب می کنند، بنابراین می توانند به خیارهای شما آسیب برسانند.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام سوم: PH خاک را تا حد ممکن در نزدیکی 7 بیاورید.

خیارها در خاک های با PH خنثی و تا حد کمی بازی رشد می کند. شما کیتهای تست PH را می توانید از فروشگاه های لوازم کشاورزی یا فروشگاه های لوازم آزمایشگاهی تهیه کنید.

با افزودن آهک های کشاورزی به خاک می توانید PH خاک را بالا بیاورید. برای کاهش PH خاک می توانید از سولفور یا سولفات آلومینیوم استفاده نمایید.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام چهارم: کودهای گرانولی را در زمین پخش نمایید.

اگر از کودهای غیر ارگانیک استفاده می کنید، کودهای گرانولی که به آهستگی در خاک آزاد می شوند، بهترین منبع تغذیه برای گیاهان شما در طول دوره رشد هستند. قبل از اضافه کردن کود با استفاده از یک بیلچه باغبانی و یا شن کش خاک را خوب نرم کنید و تمام کلوخه ها را خرد کنید. این کار باعث می شود تا کودها به خوبی در خاک مخلوط شوند. اگر از کودهای طبیعی استفاده می کنید، استفاده از کمپوست های غنی یا کودهای حیوانی مانده توصیه می شود. این کودها را تا عمق 5 سانتی متری با خاک مخلوط کنید.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام پنجم: برای بهبود کیفیت خاک به آن مواد ارگانیک اضافه نمایید.

خاک ایده آل برای پرورش خیار خاکی است که سبک، متخلخل و شنی باشه. این نوع خاک خیلی سریعتر گرم می شود و به آسانی گرما را در خود نگه می دارد.

اگر خاک شما خیلی رسی باشد، به آن مواد ارگانیک اضافه نمایید. خاک های متراکم و سنگین را می توان با پیت، کمپوست یا با کودهای حیوانی بهبود بخشید.

بخش دوم: کشت خیار

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام اول: یک گونه خیار بوته ای یا گونه درختی را انتخاب نمایید.

هر دوتای گونه های بوته ای و درختی در ایران رایج می باشند. اگر فضای شما کم است گونه های بوته ای پیشنهاد می گردد، به طور کلی کار با گونه های بوته ای آسان تر است شما همچنین می توانید خیارهای بوته ای را در گلدان هم پرورش بدهید.

البته خیار درختی را هم می توان در فضای کوچک کشت نمود. با درست کردن و یا خریدن یک شبکه ایستاده می توان محیط کشتی عمودی را ایجاد نمود.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام دوم: یک گونه خوشمزه و لذیذ را انتخاب نمایید.

گونه های مختلفی از خیار وجود دارد. اگر شما نوع خیاری که می خواهید بکارید را انتخاب نکرده اید می توانید از فروشندگان بذر کمک بگیرید و گونه مورد نظر خود را انتخاب کنید.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام سوم: خیار را در خاکی که دمای آن 20 درجه سانتی گراد است کشت کنید.

خیار یک گیاه گرمسیری است بنابراین به دماهای پایین بسیار حساس می باشد. بهتر است صبر کنید تا از آخرین سرمای بهاره حداقل دو هفته گذشته باشد بعد کشت خیار را شروع کنید.

اگر می خواهید کار را زودتر شروع کنید می توانید بذر ها را در محیطی گرم ابتدا به مدت سه هفته کشت نمایید سپس نشاء ها را به زمین اصلی منتقل کنید.

اگر فکر می کنید محل شما مناسب کشت خیار نیست می توانید در محیطی بسته مانند گلخانه آنها را کشت نمایید.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام چهارم: قبل از کاشت بذر زمین را خیس کنید.

قبل از کشت بذر انگشت خود را در خاک فرو کنید تا سطح رطوبت خاک را چک نمایید. اگر بند اول انگشت شما در خاک احساس خشکی نمود بهتر است قبل از کاشت بذرها زمین را آب بدهید.

البته بهتر است بذرها را قبل از کاشت بذرها را ابتدا به مدت 24 ساعت به صورت غرقاب و سپس 24 ساعت در پارچه ای خیس نگه دارید تا آنها آماده جوانه زدن شوند.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام پنجم: شروع با یک بذر.

خیار دارای ریشه های شکننده ای است بنابراین کشت مستقیم از بذر بسیار راحت تر از کشت نشایی است. 3 تا 4 بذر  را با یکدیگر بکارید فاصله هر کدام از بوته ها باید بین 40 تا 90 سانتی متر باشد.

کاشت چند بذر با یکدیگر شانس انتخاب گیاه قوی تر را بیشتر می کند. اگر شما کشت نشایی را انجام می دهید. گیاه را همراه با خاک آن از سینی کشت و یا گلدان خارج کنید. خاکی که همراه با ریشه خارج می کنید باعث حفاظت از ریشه حساس خیار می شود

اگر شما نشاء خیار را بدون ریشه بکنید مطمئنا زنده نخواهد ماند.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام ششم: بذرها را کمی در خاک فشار دهید.

بذرهای خیار نباید بیش از 2.5 سانتی متر در خاک فرو بروند. شما می توانید بذرها را روی خاک بریزید و سپس آنها را با ریختن خاک به همان اندازه بپوشانید.

با استفاده از سطح صاف یک کج بیل خاک روی بذرها را صاف کنید، اما مراقب باشید تا آنها را یکجا دسته نکنید.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام هفتم: خیار درختی به فضای زیادی نیاز دارد.

خیار درختی می تواند تا 2.5 متر رشد کند. در مزارع بزرگ این خیارهای می توانند در سراسر مزرعه رشد کنند، اما اگر شما فضای محدودی داشته باشید، باید گیاهان کمتری کشت کنید.

اگر گیاهان خیار را خیلی نزدیک به هم کشت کنیم این گیاهان دچار استرس می شوند و خیارها به اندازه کافی رشد نمی کنند و مزه آنها تلخ خواهد شد و نتیجتا تولید کمتر می شود.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام هشتم: یک پایه مشبک نصب کنید

رشد عمودی خیارها باعث می شود که گیاه بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرد و بازدهی بالاتر برود. و همچنین باعث می شود که خیارها تمیزتر بمانند. اگر شما می خواهید خیارها را به صورت عمودی پرورش دهید، باید قبل از اینکه خیارها خیلی رشد کنند پایه های مشبک را سریع تر نصب کنید.

بخش سوم: مراقبت از گیاه خیار

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام اول: با بالا آمدن اولین جوانه های نهال بالا آمدن اطراف آن را مالچ اضافه کنید.

مالچ در جلوگیری از رشد مجدد علف های هرز کمک کننده است. این علف های هرز باعث می شوند که خیار از مواد غذایی محروم شود. و همچنین مالچ ها باعث می شوند که خاک گرم و مرطوب بماند. برای گرمای بیشتر می توانید از مالچ های تیره تر استفاده کنید.

اگر از تراشته و پوشال های چوب استفاده می کنید، صبر کنید تا خاک گرمتر شود و حداقل دمای آن 20 درجه سانتی گراد گردد.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام دوم: خیارهای خود را همیشه سیراب نگه دارید.

خاک اطراف خیار همیشه باید مرطوب نگه داشته شود. برنامه داشته باشید که خیارها حداقل هفته ای 2.5 تا 5 لیتر آب دریافت کنند تا نیاز آبی آنها برطرف بشود.

گوش به زنگ باشید هر موقع گیاه به گلدهی رسید تا زمان میوه دهی هرگونه تنش آبی می تواند باعث تلخ شدن مزه خیارها شود.

در آبیاری سطحی بسیار مراقب باشید زیرا برگ های خیس ریسک سفیدک پودری را افزایش می دهند. یک سیستم آبیاری قطره ای می تواند جریان آبدهی منظم و ثابتی را برای شما ایجاد کند و همچنین شاخه و برگ ها را هم خشک نگه دارد.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام سوم: با یک سایبان از خیار خود در برابر حرارت زیاد محافظت کنید.

اگر شما در مکانی زندگی می کنید که دمای هوا در تابستان ها به طور معمول بالاتر از 32 درجه سانتی گراد است، گیاهان خیار شما برای محافظت از آفتاب بعدازظهر حتما نیاز به سایبان دارند

گیاهانی که بلندتر از خیارهای شما هستند می توانند به عنوان سایبان نیز استفاده بشوند، این

گیاهان قادر هستند تا 40 درصد از نور خورشید را کمتر کنند.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام چهارم: گیاهان خود را با یک توری بپوشانید تا در برابر پرندگان و حیوانات مزاحم محافظت شوند.

توری با بافت مناسب خرگوش ها و موش ها دور نگه می دارد. پوشاندن دانه ها و نشاءها با سبدهای توری شکل باعث جلوگیری از فعالیتهای مخرب حیوانات می شود.

به محض اینکه گیاه شما بزرگتر شد می توانید توری ها را بردارید و برای محافظت بیشتر دور مزرعه خود را فنس بکشید.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام پنجم: با جوانه زدن اولین گل یکبار دیگر کود دهی را شروع کنید.

اگر شما قبل از کشت بذر زمین را کود داده باشید صبر کنید تا اولین گل ها جوانه بزنند، سپس یک کود مایع ملایم و یا کمپوست ارگانیک و یا کود حیوانی را هر دو هفته یکبار به گیاهان خود بدهید.

اگر برگهای خیار زرد شدند نشان دهنده این است که گیاه شما نیتروژن بیشتری نیاز دارد. پس به دنبال کودی با نیتروژن بیشتر باشید.

موقعی که از کودهای غیر ارگانیک استفاده می کنید مراقب باشید تا آنها روی برگها و یا میوه ها نریزند.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام ششم: با استفاده از حشره کش ها و قارچ کش ها با آفات و بیماری ها مبارزه کنید.

شما می توانید هم از حشره کش ها و قارچ کش های طبیعی و شیمیایی استفاده کنید. استفاده از آنها را به صورت اسپری بعد از مشاهده اولین نشانه های حشرات یا قارچها آغاز کنید.

گوگرد خاصیت ضد قارچی دارد. از طرفی اگر شما از گوگرد به عنوان قارچ کش طبیعی استفاده می کنید به طور منظم PH خاک را کنترل کنید و مطمئن شوید PH برای رشد خیار مناسب باشد.

دستورالعمل استفاده از سموم را به دقت مطالعه کنید زیرا استفاده ناصحیح از حتی سم های ارگانیک می تواند خطرناک باشد.

بخش چهارم: برداشت خیار

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام اول: خیارها را در سایز مناسب برداشت کنید.

برای تولید بیشتر ، شما نمی خواهید خیارها برای مدت طولانی روی گیاه بمانند تا خیلی بزرگ شوند. بهترین اندازه برای برداشت خیار بستگی به گونه ای که کشت نموده اید دارد.

به طور کلی گونه های خاورمیانه ای یا مدیترانه ای نسبت به گونه های آمریکایی کوتاه تر و کلفت تر هستند. در مقابل گونه های آسیایی بلندتر و نازک تر هستند.

اندازه مناسب گونه های آمریکایی بین 15 تا 20 سانتی متر هستند و گونه های خاورمیانه ای 10 تا 15 سانتی متر.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام دوم: به طور مرتب خیارها را برداشت کنید.

یک اصطلاح رایج است که می گوید هر چه شما بیشتر خیار برداشت کنید، خیارهای بیشتری روی گیاه شما رشد می کنند. هر روز گیاه خود را کنترل کنید و خیارهایی که در سایز مناسب هستند را بچینید.

همینطور که خیارها را می چینید، علف های هرز را هم کنترل کنید و همچنین بررسی کنید تا در گیاه شما نشانه های بیماری یا آفت وجود نداشته باشد. همچنین باید رطوبت خاک را نیز به طور مرتب کنترل نمایید زیرا خیار در سراسر دوره رشد خود نیاز به آب فراوان دارد.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

گام سوم: خیارها را با استفاده از یک قیچی میوه چین برداشت کنید.

ابتدا خیار را با دست بگیرید و سپس نیم سانت بالاتر از آن را با یک قیچی میوه چین بچینید. بسیاری از مردم فکر می کنند با کشیدن یا پیچاندن خیار می توانند آن را از بوته جدا کنند در صورتی که این کار می تواند به بوته آسیب برساند.

کاشت خیار کاشت خیار با بذر کاشت خیار در خانه

مرحله آخر: برای حفظ تازگی و تردی خیار آنها را در یخچال نگهداری کنید.

سعی کنید بعد از برداشت خیار را سریعا مصرف کنید زیرا سریع طعم و بافت ترد خود را از دست می دهد. اگر لازم شد آنها را می توانید به مدت 7 تا 10 روز در یخچال نگهداری کنید.

خیارها را در یک پلاستیک زیپ دار قرار دهید و سپس در یخچال بگذارید تا رطوبت خود را از دست ندهند.

نکاتی بیشتر:

اگر از قارچ کش ها و حشره کش ها استفاده می کنید، قبل از مصرف خیار حتما آن را با آب به خوبی بشویید.

خیار گیاهی زود بازده است. اما اگر می خواهید تولید خود را بیشتر کنید می توانید بر روی برگهای آن آب شکر اسپری کنید تا زنبورهای عسل را جذب گیاه خود کنید.

اگر محدودیت زمین دارید می توانید بین خیارهای خود گیاهان زود رسی همچون کاهو یا تربچه بکارید. این گیاهان را می توانید قبل از رسیدن خیارها برداشت کنید

منبع

چگونه می توان یک گیاه گوجه فرنگی را پرورش داد ؟

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

اگر شما به پرورش میوه ها و سبزیجات علاقمند هستید ، می توانید شانس خود را برای کاشت گوجه فرنگی هم امتحان کنید .

با واریته های مختلف ، طعم های خوشمزه و خواص سلامتی بخش که گوجه فرنگی داراست ، چرا این کار را نکنید ؟ با مراقبت های مناسب در مراحل کاشت ، داشت و برداشت ، می توانید از تولید یک محصول عالی در طی سال ها لذت ببرید . شما می توانید نحوه رشد گوجه فرنگی را از ابتدا یا از یک گیاه جوان با دنبال کردن مراحلی که در این مقاله بیان شده ، فرا بگیرید .

به طور کلی دو روش برای کاشت گوجه فرنگی وجود دارد :

روش اول : کاشت مستقیم بذر

بذر گوجه فرنگی سی اچ بذر گوجه فرنگی ch

روش دوم : کاشت نشاء

قسمت اول : انتخاب یک محل مناسب برای شروع کار

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

1 – در صورت امکان ، به طور مستقیم گوجه فرنگیها را در زمین بکارید . شما می توانید تقریبا همه واریته های گوجه فرنگی را مستقیما در زمین بکارید و در این صورت مجبور نیستید آنها را مانند وقتی در جعبه کاشته می شوند مداوم آبیاری کنید . اگر می خواهید یک مزرعه بزرگ از گوجه فرنگی پرورش دهید ، این روش ، روش مناسبی برای شماست .

   –  در ابتدا شما باید مکانی که روزانه 6 تا 8 ساعت نور مستقیم خورشید دریافت می کند را در نظر بگیرید . اگر در خاک منطقه قبلا بیماری شیوع داشته است ، باید زمانی را برای استرلیزه کردن خاک یا تعویض آن با خاک سالم صرف کنید . خاک باغ ها به خاطر عبور خروس ها، موشها ، پرندگان، سنجاب ها و گوزن ها آسیب پذیر هستند.

2 – جعبه های بزرگی بسازید . این یک گزینه عالی است به خصوص ، اگر در مورد آلودگی ها در خاک خود نگران هستید . در این صورت اگر بیماری شایع شود یا به هر علت دیگری که لازم باشد ، شما می تواند خاک را با خاک دیگری جایگزین کنید . خاک کم حجم و غیر فشرده داخل جعبه نسبت به زمین باغ ، زهکشی و هوادهی بهتر را میسر می کند . اگر از درد کمر یا پا رنج می برید ، استفاده از این جعبه ها به نفع شماست زیرا کمتر نیاز به خم شدن  پیدا می کنید .

–   از معایب این جعبه ها ، باید به ضرورت وجود فضای کافی بین جعبه ها برای نگهداری و برداشت محصولات اشاره کرد  و همچنین هزینه ای که برای تهیه تخته های چوبی و خاک باید پرداخت کنید . اشکال دیگر جعبه ها خشک شدن سریع خاک است .

3 – اگر فضای محدودی دارید ، به جای جعبه ها از ظروف استفاده کنید . برخی از ظروف که قابل حمل تر هستند ، برای این کار مناسب ترند . با این حال ، آنها نیاز به آبیاری مکرر دارند ، زیرا خاک خشک می شود . اگر در منطقه ای با آب و هوای گرم و باد خیز زندگی می کنید ، باید در مورد ساختارهای حمایت اضافی نیز تحقیق و سرمایه گذاری کنید .

برخی از ظروف مناسب عبارتند از:

سطل های زباله که ارزان و در دسترس هستند . آنها معمولا برای حمل و نقل هم مناسبند . با مته چند سوراخ برای زهکشی در کف سطل ایجاد کنید . سطل های پلاستیکی تیره می توانند بیش از حد گرم شوند و مواد شیمیایی سمی آنها در خاک نفوذ پیدا کند . سطل های فلزی هم زنگ می زنند و پاسیو یا محل قرار گرفتن شان را لکه میکنند

بشکه های چوبی هم گزینه های خوبی می باشند  زیرا در دسترس و ارزان هستند . همچنین فضای کافی برای رشد ریشه ها دارند . اما به خاطر داشته باشید که حرکت دادن آنها دشوار است و در نهایت به سرعت دچار پوسیدگی می شوند .  شما همچنین باید سوراخ های زهکشی در کف بشکه ها ایجاد کنید .

 

4 – جعبه ها را روی لبه بیرونی پنجره های خانه نصب کنید .  شما می توانید پنجره را باز کرده و به راحتی گوجه فرنگی هایتان را آبیاری کنید یا بچینید . همچنین با کمترین آفات ، که ممکن است بالاتر از سطح خاک زندگی کنند ، رو به رو می شوید . در این روش ، برای جلوگیری از سنگین شدن و واژگونی جعبه ها  ، از واریته هایی کوچک مانند گوجه فرنگی گیلاسی استفاده کنید . همچنین حتما باید جعبه ها را به پنجره (ها) متصل کنید.

5 – اگر می خواهید بوته های گوجه فرنگی خم نشوند و روی زمین نیفتند ، آنها را آویزان کنید . در این صورت به علت فاصله داشتن از زمین ، نیاز به دفعات آبیاری بیشتری خواهند داشت . آنها همچنین نیاز به تکیه گاه محکمی دارند تا آنها را در جای خود نگه دارد .

سبد آویز را می توان از آستانه پنجره طبقات بالای آپارتمانها آویزان کرد . فقط به خاطر داشته باشید که گزینه های شما برای این کار ، محدود به واریته های مختلف گوجه فرنگی گیلاسی است .

برای آویزان کردن گیاهان می توانید از گلدانهای وارونه استفاده کنید . در این حالت، گیاهان گوجه فرنگی نیازی به تکیه گاه ندارند . همچنین پرندگان دسترسی کمتری به گوجه فرنگی ها پیدا می کنند ، زیرا آنها هیچ جایی برای نشستن پیدا نمی کنند . با این حال، قطرات آب غیر جذب شده می تواند بر روی برگ و میوه ها بریزد و افزایش خطر بیماری را به دنبال داشته باشد .

قسمت دوم : کاشت گوجه فرنگی

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

1 – خرید گیاهان :  شما می توانید نشاهای گوجه فرنگی را در گلخانه ها و در بازارهای لوازم کشاورزی پیدا کنید. سعی کنیدگیاهانی که سالم به نظر می رسند ، تهیه کنید و مطمئن شوید که نشاهای گوجه فرنگی را در زمانی نزدیک به زمانی که برای کاشت آنها برنامه ریزی کرده اید بخرید .

2 – کمپوست زیادی را به خاک باغ اضافه کنید : گوجه فرنگی ها نیاز به یک منبع غنی از مواد آلی دارند. اگر خودتان کمپوست مورد نیازتان را تولید نمی کنید ، از کمپوست های آماده ای خریداری کنید که شامل گرد و غبار گرانیت و خاکستر است. شما حدودا به  25 تا 40 کیلوگرم کمپوست در هر متر مربع نیاز خواهید داشت.  کمپوست را تا عمق 6 تا 8 سانتیمتر با خاک مخلوط کنید .

  • قبل از اینکه بذر یا نشا گوجه فرنگی را در خاک بگذارید ، یک مشت از مواد آلی مانند پوسته تخم مرغ خرد شده را در انتهای سوراخ کاشت خود بریزید . همانطور که ریشه ها رشد می کنند و عمیق تر می شوند ، این لایه مواد مغذی را در زمان مناسب به مصرف می رسانند .

 

3 – اسیدیته یا pH خاک را بررسی کنید : گوجه فرنگی در خاکی با اسیدیته ملایم ، بهتر رشد می کند. خاک بسیار اسیدی می تواند کلسیم گیاه را از بین ببرد و منجر به بیماری پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی شود. pH خاک را بین6  تا 6.8  حفظ کنید. اگر تست خاك شما بالاتر از 6.8 باشد، گوجه فرنگی های خود را با مخلوطی از مقادیر مساوی از قهوه سرد و آب ، آبیاری کنید . همچنین می توانید بستر گوجه فرنگی ها را با یک لایه مالچ از برگ های سوزنی کاج بپوشانید . اگر تست خاک شما زیر 6،0 باشد ، از آهک دولومیت یا منابع کلسیم مانند پوست تخم مرغ خرد شده یا کلسیت استفاده کنید .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

4 – یک نقطه آفتابی را انتخاب کنید : گیاهان گوجه فرنگی را در نور کامل خورشید قرار دهید . اگر در یک منطقه خنک زندگی می کنید، هر روز حداقل 6 ساعت نور خورشید را نیاز دارید . اگر در ناحیه گرم زندگی می کنید، محلی را انتخاب کنید که گوجه فرنگی ها بعد از ظهر در سایه قرار بگیرند .

  • به یاد داشته باشید که گیاهان گوجه فرنگی حتی در شرایط آب و هوایی گرم هم به نور خورشید نیاز دارند . شما فقط باید خاک را به خوبی با مالچ بپوشانید و آبیاری کنید.

 

5 – فضای  بین بوته های گوجه فرنگی باید 45 تا 90 سانتیمتر باشد . این فضا معمولا کافی است تا شما بتوانید در میان گیاهان به آبیاری ، وجین علف های هرز و برداشت گوجه ها ببپردازید . اگر در آب و هوای گرم زندگی می کنید ، فاصله بین بوته ها را  23 تا 46 سانتیمتر در نظر بگیرید . نزدیک بودن بوته ها به یکدیگر باعث می شود در سایه یکدیگر قرار بگیرند و کمتر دچار آفتاب سوختگی شوند .

6 – نشاها را در عمق زیاد بکارید . حدود 50 تا 80 درصد از گیاه  باید در زیر خاک باشد . خاك اطراف ریشه را با دست فشار دهید . اطمینان حاصل کنید که ریشه ها کاملا پوشیده شده اند . همچنین مراقب باشید که برگ های پایین تر گیاه بالاتر از سطح خاک قرار بگیرند . اگر آنها را دفن کنید ، می پوسند .

  •  هنگام بیرون آوردن نشاها از گلدان های خود ، با زدن ضربه های ریز  به ته گلدان ، سعی کنید ریشه و خاک را یک جا از گلدان خارج کنید . این مهم است زیرا از قطع شدن ریشه ها می تواند به گیاه آسیب برساند.

قسمت سوم : مراقبت از گیاه

1 – برای گوجه فرنگی های خود قفس یا قیم درست کنید .  قیم یا قفس از بوته گوجه فرنگی پشتیبانی می کند . قیم و قفس را در زمان کاشت تنظیم کنید. بیشتر از 2 هفته ، این کار را به تعویق نیندازید .

– یک قفس باید حداقل 1.2 متر ارتفاع داشته باشد . وقتی گیاهان سنگین می شوند و یا به خاطر باد و طوفان در معرض سقوط قرار می گیرند قفس ها می توانند از شکستن بوته ها جلوگیری کنند .

– یک قیم باید حداقل 1.3 * 5 سانتی متر عرض و 1.8 تا 2.4 متر ارتفاع داشته باشد و باید تا عمق حدود 30 تا 60 سانتی متر و حداقل 5 سانتی متر دور از گیاه در زمین کوبیده شود . با استفاده از نوارهای پارچه ای و یا ریسمان و با گره های آزاد که فشاری به گیاه وارد نکند ، بوته را به قیم یا قفس ببندید . برای ساختن قفس و قیم ، می توان از بامبو ، چوب قراضه ، لوله برق یا آهن استفاده کرد.

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

2 – هر 7 تا 10 روز نشاها را آبیاری کنید . این کار را بعد از هفته اول انجام دهید . در طول هفته اول ، هر روز حدود 500 میلی لیتر آب ولرم به هر بوته گوجه فرنگی بدهید . آبیاری قطره ای در اطراف ریشه ها ، بهتر از آبیاری غرقابی است که می تواند باعث ایجاد بیماری شود .

– برای جلوگیری از بیماری های قارچی و کپک ها ، گوجه فرنگی ها را صبح ها آبیاری کنید .

– نشاها را در دوره های کوتاه تر از 10 روز آبیاری کنید .. اطمینان حاصل کنید که هر یک از نشاها  2.5 تا 7.6 سانتی متر آب در هفته دریافت می کنند . اگر این مقدور نبود ، به هر بوته حدود 2 گالن (حدود 7.5 لیتر) در هر هفته ، آب بدهید . حدودا از پایان هفته دوم بعد از کاشتن نشاها این مقدار آب لازم است .

– زمانی که گیاهان بزرگتر شده اند و مواقعی که آب و هوا گرم تر است آبیاری را افزایش دهید . آبیاری  عمیق 2 تا 3 بار در هفته و هر بار حدود 3 تا 4 لیتر به ازای هر بوته . اطمینان حاصل کنید که خاک مرطوب است اما غرقابی نیست .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

3 – یک یا دو هفته پس از کاشتن نشاها ، اطراف آنها را با مالچی از جنس کاه یا علف خشک بپوشانید . وظیفه مالچ ، کنترل علف های هرز و حفظ رطوبت خاک ، در هوای خشک است  . مالچ باید حدود یک اینچ (2.5 سانتیمتر) ضخامت داشته باشد و حداقل یک دایره  به قطر حدود 30 سانتیمتر در اطراف ساقه گیاه را بپوشاند .

4 – یک کود انتخاب کنید . اگر خاک با مواد آلی طبیعی غنی شده باشد ، گوجه فرنگی می تواند به خوبی رشد کند و کاملا ارگانیک باشد . اگر یک کود شیمیایی را انتخاب می کنید ، دقت کنید کود مخصوص سبزیجات باشد . استفاده از نصف غلظت توصیه شده از کود شیمیایی در هر گالن / لیتر (با توجه به اطلاعات ارائه شده روی بسته بندی ) هم گزینه مناسبی است .

– از کود مخصوص چمن استفاده نکنید . نسبت مواد معدنی در کود چمن برای رشد ساقه و برگ مناسب است نه میوه .

– بیش از حد کود استفاده نکنید ، زیرا اگر چه کود بیشتر باعث می شود که گیاهان به سرعت رشد کنند، اما در عوض نسبت به بیماری ها و حشرات حساس تر می شوند .

5 – قفس یا قیم گیاهان خود را به آرامی تکان دهید . این باعث پخش شدن گرده ها و افزایش تولید میوه می شود. این کار را از هنگام شروع گلدهی ، یک بار یا دو بار در هفته به مدت 5 ثانیه انجام دهید .

قسمت چهارم : رفع مشکلات معمول

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

1 – جوانه های جانبی بوته های گوجه فرنگی را هرس کنید . جوانه های جانبی ، شاخه های فرعی هستند که روی ساقه اصلی رشد می کنند . این شاخه ها مواد غذایی گیاه را جذب و صرف تولید برگهای بیشتر می کنند اما میوه های درشتی تولید نمی کنند . این شاخه ها  را با دست از بوته ها جدا کنید . این کار باعث می شود مواد غذایی جذب شده ، صرف تولید میوه های درشت تر بشود .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

2 – اگر در منطقه ای با آب و هوای گرم زندگی می کنید ، واریته های گوجه فرنگی که نسبت به گرما مقاوم ترند ، را پرورش دهید . انواع مختلفی مانند فونیکس تحمل گرمای شدید را دارند . در نقطه ای آنها را بکارید که صبح ها نور کامل خورشید را دریافت کنند و بعد از ظهر ها در سایه باشند . بین ساعات 10 صبح تا  2  بعد از ظهر ، از گیاهان خود را با ایجاد یک سایه بان محافظت کنید .

– اگر گوجه فرنگی های شما در موج گرمای شدید هوا ( دمای شبانه بیشتر از 24 درجه سانتیگراد و روزها  بیش از 35 درجه سانتیگراد) شروع به رسیدن کردند، میوه ها را در زودتر برداشت کنید زیرا گرمای شدید هوا رسیدن میوه ها را متوقف خواهد کرد .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

 3– رطوبت را کنترل کنید . گیاهان گوجه فرنگی در طول روز به رطوبت بالا (80-90 درصد) و در طول شب به رطوبت متوسط (65-75 درصد) برای تولید میوه نیاز دارند . رطوبت بیش از 90 درصد و کمتر از 65 درصد می تواند باعث پوسیدگی شکوفه ها شود . اگر شما در حال پرورش گوجه فرنگی در یک گلخانه هستید ، برای سنجش رطوبت از رطوبت سنج استفاده کنید . برای افزایش رطوبت در محیط باز یا در گلخانه ، سعی کنید گیاهان را مه پاشی کنید . اگر رطوبت گلخانه بیش از حد بالا بود ، با افزایش تهویه رطوبت گلخانه را کاهش دهید .

-اگر شما در آب و هوای بسیار مرطوب زندگی می کنید ، شرط موفقیت در پرورش گوجه فرنگی در فضای باز ، انتخاب واریته های مقاوم به رطوبت است .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

4 – جلوگیری از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی . این بیماری ، سیاه شدن و خوردگی انتهای میوه گوجه فرنگی است. هنگامی که شما علائم  آن را می بینید، برای نجات گیاه خیلی دیر شده است . پیشگیری بهترین راه برای کمک به گوجه فرنگی های شماست. کمبود کلسیم باعث پوسیدگی گلگاه می شود. برای جلوگیری از این مشکل :

– حدود یک گالن (حدود 4 لیتر) آب و یک قاشق غذاخوری (15 میلی لیتر) آب لیمو را به جوش آورید.

 – 6 قاشق غذاخوری پودر استخوان را به این محلول اضافه کنید . خوب به هم بزنید . نگران نباشید اگر پودر استخوان کاملا در این مایع حل نشد .

– به مدت 30 دقیقه محلول را بجوشانید .

– صبر کنید تا سرد شود .

– برگها و ریشه هر بوته را با حدود یک لیتر از این مایع آبیاری کنید .

– 3 تا 5 روز بعد ، این کار را تکرار کنید .

– شما همچنین می توانید پوست تخم مرغ خرد شده را با خاک اطراف گیاهان مخلوط کنید تا کلسیم را به خاک اضافه کنید .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

5 – وسایلی برای دفع پرندگان بسازید. تزئینات قرمز را در اطراف قفس های گوجه فرنگی قرار دهید. پرندگان فکر می کنند که آنها گوجه فرنگی هستند و به آنها نوک می زنند . سطوح سخت و بی مزه تزئینات ، پرندگان را گیج می کند. این باعث می شود که گوجه فرنگی ها را رها کنند .

-به خاطر داشته باشید که این کار فقط موقتا کار خواهد کرد. قبل از اینکه میوه ها در گیاهان گوجه فرنگی رسیده شوند ، آنها را با تورهای پارچه ای بپوشانید تا از پرندگان در امان باشند .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

6 – جوجه ها و اردک ها را به باغ ببرید . اگر در کشور یا در شهری زندگی می کنید که به شما اجازه این کار را می دهد حتما این کار را بکنید . جوجه ها و اردک ها از خوردن حلزون ها و کرم های گوجه فرنگی لذت می برند . بدون کنترل ، این حلزون ها و کرم ها می توانند گیاهان را با خوردن برگ هایشان از بین ببرند .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

7- حلزون ها را با مقوا کنترل کنید . از رول های مقوایی کاغذهای توالت و حوله های کاغذی در اطراف پایه ساقه گوجه فرنگی ، در حالی که گیاه هنوز جوان است ، استفاده کنید . بافت کارتن باعث می شود که حلزون ها نتوانند از ساقه گوجه فرنگی ها بالا بروند .

کشت گوجه فرنگی کاشت گوجه فرنگی گوجه فرنگی با کیفیت

 8 – در اظراف گوجه فرنگی ها گیاهانی را رشد دهید که شکارچیان سودمند را جذب کنند. برخی از گزینه های خوب عبارتند از : گل همیشه بهار ، گل جعفری ، گل آهار و لادن . این گل ها ، کفشدوزک ها و زنبور ها را به خود جذب می کنند . این شکارچیان ، شته ها و کرم های برگ خوار را می خورند . در غیر این صورت گوجه فرنگی شما را از بین می برند .

کاشت، داشت و برداشت خیار

کاشت، داشت و برداشت خیار

خاک

خیار را می توانیم در هر نوع خاکی بکاریم. اگر زودری مورد نظر باشد خاک های شنی را انتخاب می کنیم به شرطی که از نظر مواد غذایی تهی نباشند. چنانچه کمیت محصول مورد توجه باشد بیشتر از خاک های سنگین استفاده می شود. خاک های سیلتی لومی و رسی لومی برای این منظور بسیار مناسب است. در هر صورت خاک باید از نظر مواد غذایی و به خصوص هوموس غنی باشد. خاک باید از زهکشی خوبی برخوردار و آب تحت الارضی پایین تر از یک متر باشد. چون ریشه خیار ممکن است تا عمق یک متری نیز قرار بگیرد. البته ریشه های فعال بیشتر در عمق ۶۰ تا ۷۰ سانتی متری قرار دارند. pH مناسب برای رشد خیار ۵.۵ تا ۶.۷ می باشد.

تهیه زمین

چون ریشه خیار رشد عمیقی دارد و ممکن است تا یک متر هم برسد لذا مزرعه خیار باید عمیقا شخم بخورد. در مناطق سردسیر در فصل پاییز اقدام به شخم عمیق می کنند. در صورت استفاده از کودهای دامی تازه، باید آن را در پاییز به زمین بدهیم. هر موقع که هوا مساعد گردد در اواخر اسفند یا اوایل بهار اقدام به دیسک سنگین می کنیم. توصیه می شود به جای دیسک، شخم زده شود سپس زمین به جوی و پشته تبدیل گردد. اگر کود شیمیایی به زمین می دهیم باید قبل از آماده کردن جوی و پشته آن را به زمین اضافه نماییم. طول جوی ها به نوع زمین بستگی دارد.

آبیاری

خیار در طول فصل رشد احتیاج به تامین مداوم رطوبت دارد. بیشترین احتیاج در زمان میوه دهی است. کمبود رطوبت در این زمان می تواند عملکرد میوه را شدیدا کاهش دهد. سیستم آبیاری به صورت شیاری در جایی که بتوان آن را بکار برد بهتر است. وقتی از سیستم آبیاری بارانی استفاده می شود آب باید در اوایل روز داده شود بطوری که خاک و برگ ها قبل از شروع شب خشک شود تا گسترش پوسیدگی میوه و بیماری های شاخ و برگ کاهش یابد. استفاده از آبیاری قطره ای نیز سبب افزایش راندمان آبیاری و محصول می گردد.

مبارزه با علف های هرز

مبارزه با علف های هرز به خصوص در اوایل رشد لازم و ضروری می باشد ولی بعد از بزرگ شدن بوته ها و پوشیده شدن سطح زمین از آن ها، این عمل یعنی مبارزه با علف های هرز به حداقل کاهش می یابد. یکی از مراقبت هایی که باید در مزرعه خیار انجام شود این است که به محض آنکه بوته ها به بیش از ۳۰ سانتی متر رسیدند آن ها را در جهت پشته ها قرار دهیم که بوته ها در جوی ها قرار نگیرند و فقط روی پشته ها حرکت کنند. بعد از هر باد شدید باید بوته ها را مرتب و منظم کرد.

برداشت

بر خلاف بعضی از سبزی های این تیره که باید میوه های آن کاملا برسند خیار را باید قبل از رسیدن کامل برداشت کرد. اولین برداشت ۶۰ الی ۷۰ روز پس از کاشت می باشد. برای نیل به این هدف باید مرتب در مزرعه جستجو کرد و خیار های سبز قلمی را چید. برداشت به فاصله دو تا سه روز از یکدیگر انجام می شود. برداشت خیار برای خیارشور روزانه انجام می شود.

کلمات کلیدی: خیار ، کاشت خیار ، برداشت خیار ، آبیاری خیار

نکاتی که در کاشت خیار باید بدان توجه نمود

نکاتی که در کاشت خیار باید بدان توجه نمود

تاریخ های کاشت خیار نسبت به شرایط آب و هوایی متفاوت است. خیار به آسانی توسط یخبندان آسیب می بیند. نتیجتا کاشت خیار در مزرعه باید تا زمانی که خطر یخبندان مرتفع گردد به تاخیر بیفتد. برخی از کشتکاران با تجربه دو یا سه کاشت با فاصله یک هفته از یکدیگر انجام می دهند که اولی حدود ده روز قبل از میانگین آخرین یخبندان کشنده می باشد.

در بعضی از نقاط خیار را هنوز بصورت کپه ای می کارند، لیکن در قالب کشتزارهای تجارتی کشت بصورت ردیفی می باشد. زمانی که از روش کپه ای استفاده می شود چندین بذر در هر کپه کشت شده و بعدا گیاهان تنک می گردند. فاصله ها از ۱.۲×۱.۵ متر تا ۱.۸×۲.۴ متفاوت است. در روش ردیفی بذر به وسیله بذرکار روی ردیف کاشته می شود. فاصله بین ردیف ها از ۱.۲ تا ۲.۴ متر متغیر است. اگر خیار به روش کرتی کشت شود عرض کرت ها ۱.۲ تا ۱.۸ متر است.

عمق بذرکاری بسته به نوع و شرایط رطوبت خاک تغییر می کند و معمولا به طور میانگین حدود ۱.۲ سانتی متر است. بسته به فاصله بین ردیف ها و روش مورد استفاده بین ۲.۲ تا ۴.۴ کیلو بذر خیار برای کاشت یک هکتار مورد نیاز می باشد.

کاشت خیار برای تهیه خیارشور با تراکمی از ۶۱۷۵۰ تا ۷۴۱۰۰ بوته در هکتار با فاصله ردیف های ۱ تا ۱.۵ متر و فاصله بین گیاهان ۱۲ تا ۱۵ سانتی متر عملکرد رضایت بخشی داشته است. با کاشت دقیق حدود ۲.۲ کیلو بذر برای هر هکتار مورد احتیاج است.

موقع کاشت بذر خیار در نواحی سردسیر یا بعد از برطرف شدن خطر سرمای بهاره و یا اواسط تابستان است که در این صورت اوایل پاییز محصول به بازار خواهد آمد. در مناطق گرمسیری یکی اواخر تابستان اقدام به کشت می شود که اوایل و اواسط پاییز محصول آماده عرضه به بازار است و دیگری اوایل و یا اواخر زمستان که میوه اوایل بهار قابل بهره برداری است.

چنانچه از تونل پلاستیکی در مناطق گرمسیری (مانند خوزستان) استفاده شود می توان هر موقع در زمستان اقدام به کشت کرد. دوره رشد و نمو خیار حدود ۵۰ تا ۸۰ روز می باشد. خیار در مناطق جنوبی کشور ۲ بار در سال کشت می شود ولی در نقاطی مانند جیرفت بین ۲ تا ۳ بار اقدام به کاشت خیار می شود.

بذر خیار در درجه حرارت ۱۵ درجه سانتی گراد پس از  ۱۳ روز جوانه می زده و جوانه ها از خاک خارج می شوند. بذر این گیاه را در عمق حدود ۳ سانتی متر می کارند.

در صورتیکه در زمان کاشت خیار درجه حرارت هوا کمتر از ۱۵ درجه سانتی گراد باشد بذرها سبز نخواهند شد. ولی در درجه حرارت ۲۰ درجه سانتی گراد پس از ۶ روز و در ۲۵ درجه سانتی گراد پس از ۴ روز و در حرارت ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتی گراد پس از ۳ روز جوانه ها از خاک خارج می شوند.

بنابراین در بهار و تابستان در فضای آزاد و در پاییز و زمستان در داخل آپارتمان و گلخانه و یا در زیر نایلون می توان به کشت خیار پرداخت.

برای مطالعه بیشتر در مورد این محصول می توانید کتاب زیر را مطالعه نمایید

خیار

کلمات کلیدی: خیار ، کاشت خیار ، کشت و پرورش خیار ، کشت خیار ، پرورش خیار

× عضویت در گروه تلگرام کشاورزی پادیاب