دستگاه های مرکب را می توان مجموعه منسجمی از ادوات کشاورزی دانست که برای به انجام رساندن عملیات کامل و همزمان خاک ورزی ، روی یک شاسی سوار می شوند.این دستگاه ها در کنار ابزار مربوط به خاک ورزی، می توانند واحد های سم پاشی ، کودپاشی ، خطی کاری یا ردیف کاری را به همراه داشته باشند. وجود مجموعه این دستگاه ها بر روی یک شاسی، امکان کودپاشی، علف کش پاشی ، خاک ورزی و کاشت را به طور همزامان ایجاد می کند.

دستگاه های مرکب به خاطر عملکرد مطلوب تر که نسبت به گاو آهن ها معمولی دارند و همچنین انجام فرایند شخم به خصوص در زمین هایی که به صورت جوی پشته می باشند ، به طور وسیع تری مورد توجه قرار گرفته اند. با همه این احوال ، اگر خاک کشاورزی، رطوبت مناسب برای شخم زدن نداشته باشد یا اینکه فاقد ساختار مناسب باشد ، شخم زدن آن باعث بوجود آمدن کلوخه های بزرگ خواهد شد.

تعداد و انواع واحد های خاکورز در دستگاه های مرکب متفاوت است. معمولی ترین خاک ورز اولیه ، نوعی بیلچه عمودی دوار است که به آن سیکلوتیلر نیز می گویند. این تجهیزات ، خاک را به عمق ۱۸ تا ۳۰ سانت باز کرده و به نحوی ساخته شده اند که خاک خرد شده را به سطح می آورند. به همین خاطر بستر آماده شده ، در زیر، کلوخه ای تر از خاک سطح است. در جلوی سیلکوتیلر پاشنه های غازی قوی ای برای جداسازی لایه مورد شخم از خاک زیرین قرار داده شده اند.

به این پاشنه ها ، ابزار خاک شکن نیز می گویند. در پشت واحد های سیکلوتیلر ، ممکن است چرخ های لاستیکی سنگینی برای خرد کردن کلوخه ها و فشرده ساختن خاک سطحی قرار داشته باشند. یا اینکه، غلتک های دایره ای مجهز به گوه های مثلثی شکل به کار گرفته می شوند تا خاک سطحی را کاملا خرد کرده و تا حدودی متراکم سازند تا بستر مناسبی برای استقرار بذر، که توسط خطی کار یا ردیف کار کاشته می شود به وجود بیاید.

واحد ها خاک ورز اولیه ممکن است یک رتیواتور (رتوتیلر) باشد. دستگاه هایی چون خاک شکن ، سیکلوتیلر و رتوتیلر ، لایه ای سخت و متراکم در زیر لایه شخم خورده ایجاد می کنند و از این منظر مشابه گاو آهن برگرداندار معمولی ، ایجاد مشکل می نمایند. انواعی از دستگاه های مرکب که خاک ورز اولیه آن دیسکی است ، برای خاک های دارای بافت سبک تا متوسط و یا خاک هایی که ساختمان خوبی دارند مناسب می باشد.

کلمات کلیدی: کمبینات ، دستگاه های مرکب بذر کاری، رتوتیلر، سیکلوتیلر، رتیواتور، خاکورز، شخم، علف کش، سله شکن، کودپاش، شخم زدن، بستر خاک، بیلچه عمودی.

دندانه دستگاهی است که از تعداد زیادی میخ بزرگ به طول های ۸ تا ۲۰ سانت تشکیل شده است. این میخ ها بر روی یک چهار بست مستقر شده اند. دندانه ابزاری است که کار دیسک را تکمیل می کند. از این وسیله برای خرد کردن کلوخه ها و افزایش نفوذ پذیری خاک سطحی استفاده می شود. البته عمق و نیروی انجام کار در این دستگاه زیاد نبوده و در خرد کردن کلوخه های بزرگ و خشک و مقاوم و سفت کارگر نیست. دندانه دارای دو مدل بوده که یکی به دندانه میخی و دیگری به دندانه فنری شناخته می شود.

گر چه کلوخه های بزرگ و خشن برای دندانه مناسب نیستند با این حال از آن  برای خرد کردن کلوخ های کوچک و ضعیف می توان به خوبی بهره برد. کاربرد دیگر دندانه مخلوط کردن کود و بذر با خاک است. هنگامی که کود شیمیایی یا حیوانی به خاک داده می شود ، کاملا محتمل است که این مواد به طور مناسب با خاک بستر زراعت، ادغام و مخلوط نشوند. دندانه می تواند این نقص کار را جبران نماید. بذر ها نیز ممکن است هنگام پاشیده شدن از خاک بیرون مانده باشند. پس به ابزاری احتیاج دارند که آنها را به زیر خاک منتقل نماید.

دندانه می تواند در عملیات دیگری نیز، کار دیسک را تکمیل نماید و آن در برخورد با علف های هرز زمین است. این ابزار، وسیله مناسبی جهت از بین بردن علف های هرز کوچک و جوان است که ممکن است در نتیجه دیسک زدن زمین کاملا از ریشه قطعه نشده یا تازه روییده باشند. دندانه می تواند هم این علف ها را از ریشه قطع کند هم اینکه آنها را روی سطح خاک رها سازد.

توجه به این نکته خالی از اهمیت نیست که کیفیت کار دندانه از منظر خرد کردن کلوخه ها به سرعت تراکتور وابسته است. سرعت مناسب تراکتور جهت کار با دندانه حدود ۶ تا ۱۰ کیلومتر است.

از معایب استفاده از این وسیله این است که وجود چهار بست فلزی در دندانه باعث شده که خاک تا حد زیادی مسطح و دارای سطحی نرم و متراکم گردد. این پدیده خاک را پودر کرده و نسبت به فرسایش بادی یا آبی حساس و آسیب پذیر می نماید.

در کنار دندانه های میخی شکل ، نوع دیگری از این ابزار وجود دارد که دارای پاشنه های فنری است . نکته جالب در مورد دندانه فنری این است که ابعاد و کیفیت کار آن ، به کولتیواتور پاشنه ای نزدیک است.

یکی از تفاوت های بین دندانه میخی با دندانه فنری را می تواند در نحوه اتصال آنها به تراکتور دانست. دندانه میخی روی زمین کشیده می شود در حالی که نوع فنری ، روی سه نقطه اتصال تراکتور سوار می گردد. تفاوت دیگر این دو مدل این است که عمق کار دندانه فنری قابل تنظیم است اما در تسطیح زمین موثر نمی باشد. هر چند کاربرد و طرز کار هر دو دندانه تقریبا مشابه است.

کلمات کلیدی: دندانه یا هرس، تسطیح زمین ، کلوخه زمین، خرد کردن کلوخه های زمین ، شخم زدن، دیسک ، دندانه فنری ، دندانه میخی، علف های هرز، قطع کردن ریشه علف های هرز، پاشنه های فنری.

دیسک یکی از ابزار اصلاح خاک است که از تعدادی صفحات بشقابی تشکیل گردیده است. این بشقابها حول یک محور مرکزی می چرخند و کلوخه های خاک را خرد می کند. صفحات این دستگاه روی دو یا چهار محور جلویی و عقبی به گونه سوار شده اند که جهت گودی انحنای آنها عکس یکدیگر قرار دارد. ترکیب بشقابها به گونه ای عمل می کند که خاکی که توسط بشقابهای ردیف جلو به یک سمت ریخته شده، توسط ردیف های عقبی به جای خود برگردانده می شود. می توان کارایی دیسک را با تنظیم ردیف های آن ارتقاء داد. اما هیچ گاه کیفیت کار دیسک مشابه کار گاو آهن سوکی یا بشقابی نمی شود.

انواع دیسک

دیسکها را بر اساس تقارن کار نسبت به محور طولی تراکتور به دو گروه تقسیم می کنند:

 دیسک های دو ردیفه چهار محوری یا دیسک تاندوم

دیسک های دو ردیفه دو محوری یا آفست (نامتقارن)

دیسک های دو ردیفه چهار محوری که به دو زانویی نیز شناخته می شوند نسبت به محور طولی تراکتور به طور متقارن قرار داشته و از هر دو سمت راست و چپ دارای عرض کار مساوی نسبت به محور طولی تراکتور می باشند. به این دیسک ها، دیسک تاندوم نیز می گویند.

دیسک های دو ردیفه دو محوری که گاهی به دیسک قیچی نیز خوانده می شوند نسبه به محور طولی تراکتور به طور نامتقارن قرار داشته و عموما در یک سمت تراکتور ، عرض کار بیشتری نسبت به محور طولی تراکتور دارند. به همین خاطر به این دیسک ها آفست یا نامتقارن نیز می گویند. استفاده از دستک آفست برای کار در باغات که تراکتور نمی تواند به درختان نزدیک شود مناسبت تر از دیستک تاندوم است.

کاربرد دیسکها

 از دیسک برا خرد کردن کلوخه ها و بقایای گیاهان ظریف ، مخلوط کردن بقایای گیاهی و کودهای شیمیایی و حیوانی و همین طور سموم شیمیایی با خاک ، سله شکنی و از بین بردن علفهای هرز (وجین) استفاده می شود. شخم زدن خاکی که ساختمان آن خراب و یا دارای رطوبت نامناسبی است موجب کلوخه شدن خاک می گردد. این شرایط را در بیشتر زمین ها ایران می توان مشاهده کرد. استفاده از این دیسک برای خرد کردن این کلوخه ها بسیار معمول است.

کلمات کلیدی: شخم زدن، دیسک ، سله شکنی ، کلوخه خاک ، وجین، کودهای شیمیایی و حیوانی ، دیسک تاندم ، دیسک زانویی، دیسک آفست، دیسک دو محوره .

 وسایل آماده سازی بستر زمین جهت زراعت و کاشت بذر، بسیار متنوع بوده و هر کدام بسته به شرایط خاصی ، کار ویژه ای را انجام می هند. هدف این ابزار نیز با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام داری قطعات کمکی هستند که کار را برای آنها آسان کرده یا سرعت می بخشند. انتخاب وسیله مناسب برای آماده سازی و شخم زمین به دقت و شناخت کافی نیاز دارد و بسته به هدفی که قرار است در زمین تحقق یابد این انتخاب باید صورت گیرد. گاو آهن ها ابزاری هستند که برای شخم و زیر و رو کردن خاک از آنها استفاده می شود. با استفاده از این ابزار می توان خاک را تا عمق مشخصی برگرداند و همین طور ریشه علف های باقی مانده در زمین را قطع کرد. این ابزار معمولا به پشت تراکتور بسته می شود.

گاو آهن

در موارد متعددی گاو آهن یا خیش اولین وسیله ای است که برا تهیه بستر خاک به کار گرفته می شود. در حال حاضر چهار نوع گاو آهن وجود دارد که هر کدام هدف خاصی را دنبال می کنند و نتایج هر کدام کم و و بیش با یکدیگر فرق دارد. این ابزار عبارت اند از: گاو آهن سوکی یا برگرداندار ، گاو آهن بشقابی، گاو آهن قلمی و در نهایت گاو آهن ایرانی.

گاو آهن سوکی : این گاو آهن شامل سطح خمیده و شیب داری است به نام صفحه برگردان. در قسمت پایین و جلو این سطح ، تیغه تیز و برنده ای به نام سوک قرار گرفته است. سوک به طور مایل و با زاویه ای تنگ تر از ۹۰ درجه نسبت به مسیر حرکت گاو آهن قرار دارد. در قسمت جلوی این ابزار، قطعه قمه ای شکل یا یک دیسک وجود دارد که به نام پیشبر کاردی خوانده می شود. این قطعه به باز کردن و شکافتن خاک کمک می کند. گاو آهن توسط تراکتور (یا دام) کشیده شده و در خاک فرو می رود.

گاو آهن بشقابی

هر واحد گاه آهن بشقابی یا دیسکی از یک صفحه بزرگ و کاسه ای شکل به قطر ۵۰ تا ۹۵ سانت تشکیل شده است. این قطعه حول یک محور مرکزی می چرخد. ستونی از خاک توسط لبه تیز بشقاب بریده شده و در سطح شیب دار آن بالا می رود. این خاک در حالی که از هم پاشیده می شود به سمت راست گاو آهن بر می گردد. به طور معمول ، چند واحد گاو آهن روی یک شاسی قرار دارند و دستگاه با تراکتور کشیده می شود.

اسکنه ها یا گاو آهن قلمی

اسکنه یا قلم، پایه ای از جنس فولاد است که نوک تیز و پاشنه ای شکلی دارد. ابعاد این قلم ها بسیار متفاوت است اما می توان آنها را به سه اندازه بزرگ ، متوسط و کوچک تقسیم بندی کرد. نوع بزرگ آن برای نفوذ پذیر ساختن و شکستن لایه های فشرده شده خاک زیرین به کار می روند. این قطعات از یک تا سه پاشنه بزرگ و قوی تشکیل شده که می توانند خاک را در عمق ۴۵ تا ۷۵ سانت باز کنند. گروهی از اسکنه های متوسط را که روی شاسی سوار شده و در راس آنها پاشنه های کم عرض و طویلی نصل شده اند، گاو آهن قلمی نامیده می شوند.

گاو آهن ایرانی :

این نوع گاه آهن تقریبا منسوخ شده و به تاریخ پیوسته است و به ندرت در نواحی دور افتاده کشور به کار می رود. گاو آهن ایرانی شامل قطعات چوبی بزرگ استوانه ای شکلی است که کُنده خوانده می شد. در جلوی کنده، نوکِ تیز و شیب داری وجود دارد که به آن خیش می گویند.

کلمات کلیدی : گاو آهن، خیش ، گاو آهن سوکی ، گاو آهن دیسکی ، گاو آهن بشقابی، سوک ، کُنده ، آماده سازی بستر زمین ، اسکنه ، گاو آهن قلمی ، پاشنه اسکنه.

باغبانان اغلب در پی این سوال هستند که آیا شخم زدن یا خاک ورزی باید در بهار انجام شود یا پاییز، اما متخصص باغبانی LSU AgCenter دکتر توماس کوشکی معتقد است که کار بر روی خاک در اواخر پاییز دارای مزایای متعددی نسبت روش سنتی یعنی شخم زدن بهاره  است.

کوشکی می گوید که کار بر روی خاک در اواخر پاییز بهتر است . از آنجا که آماده سازی خاک در اواخر پاییز انجام می شود این مسئله اجازه کاشت زودتر در بهار را می دهد. به خاطر اینکه درجه حرارت خاک در پاییز و اوایل زمستان بالاتر از اواخر زمستان و اوایل بهار است زمان بیشتری برای تبدیل و تجزیه مواد آلی خاک  وجود دارد.

باغداران همچنین می گویند حشرات، موجودات بیماری زا و علف های هرز چند ساله ممکن است با کشتن یا غیرفعال کردن آنها از طریق دفن یا قرار گرفتن در معرض هوای خشن زمستان کاهش یابند.

کوشکی می افزاید: از آنجایی که رطوبت بیشتری در زمین تخت و برهنه حفظ می شود، لایه های بالا موقعیت بهتری برای کاشت زود هنگام در خاکی که کمتر خاکستری باشد ایجاد می کند. او می گوید ترکیب کودهای آهکی و سنگی در پاییز به آنها امکان می دهد که با خاک یکپارچه شوند و بر رشد گیاهان بهاره تاثیر بگذارند.

با این حال شخم زدن پاییزی در تپه های ساحلی یا زمین های شیب دار توصیه نمی شود زیرا در این محیط ها خاک در تمام طول زمستان به خاطر بارش های تند در معرض فرسایش قرار می گیرد.

کوشکی می گوید: اگر به منظور بهبود و جلوگیری از فرسایش خاک یک محصول زمستانی پرورش داده شود، زمین را باید در پاییز شخم زد تا خاک را برای بذر آماده کند و دوباره در فصل بهار به زمین کود داد.

به گفته کوشکی برای خاک های شنی و جاهایی که شخم زدن سطحی است بهتر است شخم بهاره انجام شود. او خاطرنشان می کند که اکثر باغ ها در فصل بهار برای کشت باید توسط بیل، دیسک و یا روتیواتور وجین شوند.

شخم زدن زمین اولین فعالیتی است که در زمینه کشت محصولات کشاورزی به خصوص غلات انجام می شود. شخم در اصطلاح کشاورزی عبارت است از برگردان و حاضر کردن خاک توسط تحهیزات و ادوات کشاورزی. دلایل اصلی این کار ، یکی سست کردن زمین جهت کشت بذر و دیگری از بین بردن گیاهان و ریشه علف های هرز و بی مصرف است.

اهداف اصلی شخم :

شخم زدن می تواند چندین دلیل داشته باشد. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

–         سست کردن زمین و شل کردن خاک و خردن کردن آن به گونه ای که کاشتن بذر و رشد آن بهتر صورت بگیرد .

–         از بین بردن ساقه و ریشه گیاهان زائد و علف های هرزی که می توانند رشد محصول اصلی را کاهش داده و بازده آنرا پایین بیاورد.

–         از بین بردن حشرات و حیوانات موزی خاک توسط حرارت و نور خورشید.

تاثیر عمق شخم بر رشد علف های هرز

گاهی تصور می شود که شخم عمیق از رشد علف های هرز می کاهد. این تصور می تواند اشتباه باشد. زیرا تجربه نشان می دهد که بذرهای علف هرز وقتی در عمق خاک قرار می گیرند بهتر محافظت می شوند و از بین نمی روند. این دانه ها در شخم عمیق بعدی بر روی سطح خاک می آیند و دوباره رشد می کنند. پس برای کنترل و کاهش علف های هرز ، یک شخم سطحی مناسب تر از شخم عمیق است.

انوع شخم :

بعد از برداشت : برای اینکه عمل تجزیه باقی مانده محصولات کشت قبلی سرعت یابد ، بهتر است که قبل از اینکه بستر کشت برای محصول بعدی آماده شود بقایای محصولات قبلی بر روی خاک انباشته گردد. زیرا تجزیه در لایه های عمیق تر به صورت ناقص صورت می گیرد.

شخم اولیه :  شخم اولیه در گیاهان یکساله یا کشت جدید به وسیله ابزاری چون گاو آهن صورت می گیرد. به طور کلی شخم باید سطح رویه خاک را جابجا کند و همچنین عمق میانی آنرا بهم بزند.

تهیه بستر: شخم ثانویه جهت مسطح و هموار کردن سطح های نامناسب شخم اولیه انجام می گیرد. اگر علف های هرز زیاد باشند تهیه بستر باید زودتر انجام شود. به این معنی که شخم زمین اگر بعد از رشد علف های هرز صورت گیرد باعث نابودی بهتر آنها می شود.

شخم بین محصولات : پس از اینکه محصولات رشد کردند شخم زدن خاک می تواند همچون بیل زنی سبب توفق رشد علف های هرز گردد. این عمل فایده دیگری نیز دارد و آن، بهبود بافت خاک و کاهش تبخیر رطوبت آن در لایه های عمیق تر است.

کلمات کلیدی: شخم زدن ، علف های هرز، انواع شخم ، شخم اولیه خاک، شخم ثانویه ، تهیه بستر، اهداف اصلی شخم.

خاک ورزی مرسوم یا همان شخم ، عملیاتی است که خاک را خرد، نرم و برگردان می کند و آن را حتی الامکان ازعلف های هرز رها می سازد و می تواند بستر بذر را آماده کند.

شخم می تواند ریشه علف هرز را ببرد یا آن را به زیر خاک دفن کند. هدف از شخم یا خاک ورزی بهبود شرایط فیزیکی خاک است که شامل ساختمان، رطوبت دما، حرکت دادن و شل کردن خاک، بهبود تهویه خاک، شکستن لایه فشرده خاک، آماده سازی بستر بذر و فراهم کردن شرایط لازم برای رشد بذر از جمله رطوبت، دما، تهویه آزادسازی از کلوخه ها، از بین بردن علف های هرز و مدیریت بقایای محصول می باشد.

شخم اولیه

اولین عملیات خاک ورزی هر فصل زراعی، شخم اولیه نام دارد. در مناطق مرطوب یا خیس، خاک شخم زده می شود ولی در مناطق خشک بهتر است بقایا را روی سطح خاک باقی گذاریم.

تجهیزات شخم اولیه

گاوآهن برگردان دار: خاک را برمی گرداند و بقایا را به زیر خاک می برد.

گاوآهن بشقابی: دارای بشقاب هایی است که می غلتند و خاک را تا حدی مانند گاوآهن برگردان دار برمی گرداند و برای استفاده در خاک های سخت بهتر است.

گاوآهن بشقابی یکطرفه: برای خاک های خشک به کار می رود و بقایا را نسبت به گاوآهن برگردان دار و بشقابی بیشتر روی سطح خاک باقی می گذارد.

گاوآهن چیزل (قلمی): خاک را بر نمی گرداند. استفاده از چیزل ها یا پنجه غازی ها خاک را خرد می کند و بقایا را روی سطح باقی می گذارد.

شخم ثانویه

تمام عملیات خاک ورزی پس از شخم اولیه، شخم ثانویه است که در عمق کمتری انجام می شود.

تجهیزات شخم ثانویه

هرس بشقابی (دیسک): شبیه گاوآهن بشقابی است ولی دارای بشقاب های کوچک تر است. بقایا را می برد اما روی سطح باقی می گذارد.

هرس دندانه میخی: دندانه های فولادی دارد که خاک را می شکند و علف های هرز کوچک را ریشه کن می کند.

کج بیل گردان: چرخ های کج بیل روی یک شفت بلند قرار دارد که خاک را در عمق کم می کند و معمولا برای محصولات ردیفی بر روی تراکتور سوار می شود.

زمان مناسب شخم

بهترین زمان برای شخم چند هفته قبل از کاشت محصول می باشد. باد، باران و سایر شرایط اقلیمی عوامل مناسبی در تعیین زمان شخم هستند. با توجه به شرایط اقلیمی بهترین زمانی برای شخم، موقعی است که نیازی به افزودن مواد مغذی به خاک نباشد. همچنین سرعت وزش باد بایستی ناچیز باشد تا خاک دچار فرسایش بادی نگردد. به همین دلیل توصیه می شود زمانی عملیات شخم انجام شود که خاک نسبتا مرطوب است. هر چه خاک خشک تر باشد، فرسایش بادی بیشتر صورت می گیرد. اکثر کشاورزان شخم را در پاییز انجام می دهند و سپس در بهار نیز زمین را به صورت سطحی شخم می زنند.

 مزایای سیستم خاک ورزی مرسوم

– ماشین ها برای کشاورزان آشنا بوده و به طور گسترده در دسترس هستند.

– این روش با دامنه وسیعی از خاک ها، شرایط، محصولات و … انعطاف پذیر و قابل تنظیم است.

– می توان از طریق خاک ورزی در فصل رشد برای مبارزه با علف های هرز و آفات استفاده کرد.

– خاک ها هنگامی که با بقایای محصولات ترکیب شوند سریع تر گرم و آماده کشت می شوند.

معایب سیستم خاک ورزی مرسوم

– هزینه تجهیزات، سوخت و کار و انرژی لازم در ارتباط با تهیه بستر بذر بالا است.

– رفت و آمد بر روی زمین زیاد بوده و خطر فشردگی و پراکندن تخم علف های هرز در زمین را افزایش می دهد.

– خطر فرسایش سطحی خاک بر اثر باد و آب به دلیل کافی نبودن بقایای سطحی وجود دارد.

– خاک ورزی، سطح مواد آلی را کاهش می دهد.

– خاکدانه های خاک را از بین می برد.

کلمات کلیدی: شخم ، عملیات خاک ورزی ، شخم زدن ، عملیات شخم ، فرسایش خاک ، فرسایش بادی

در بسیاری از مناطق غله خیز جهان بقایای غلات را پس از برداشت می سوزانند این عمل تاثیراتی را بر روی ویژگی های فیزیکی، شیمیایی ، بیوشیمیایی و میکروبی خاک بر جای می گذارد.

در مورد ویژگی های فیزیکی خاک باید به این موضوع اشاره نمود که سوزاندن بقایای گیاهی باعث افزایش حساسیت به فرسایش و کاهش رطوبت خاک به هنگام کشت محصول جدید می گردد و برخی هم نشان داده اند که با سوزاندن کاه و کلش ، ظاهری و هدایت الکتریکی خاک افزایش و پایداری خاکدانه های کاهش می یابد . در مورد ویژگی های شیمیایی خاک هم باید به این امر اشاره نمودکه سوزاندن بقایای گیاهی موجب افزایش PH ( خاصیت اسیدی ) و کاهش مواد آلی خاک می شود. در مورد ویژگی های میکروبی و بیو شیمیایی خاک هم می توان گفت که آتش زدن بقایای گیاهی در سطح خاک ، میکرو ارگانیسم های آن را کاهش می دهد.

مزایای سوزاندن مواد گیاهی

سوزاندن بقایای گیاهی سبب تبدیل  سریع مواد آلی خاک به خاکستر و آزاد شدن مواد معدنی نظیر کلسیم ، منیزیم ، فسفر و پتاسیم از بقایا ، کمک به استقرار بهتر بذر در بستر کاشت و ایجاد یک پوشش گیاهی یکنواخت و پرپشت ، افزایش رطوبت خاک ، بهبود بازدهی مصرف آب و کاهش دمای خاک ، کاهش تبخیر و روان آب در نهایت افزایش عملکرد گیاهان می شود. در ضمن کلش سوزی قبل از آبیاری و شخم نسبت به بدون کلش سوزی و بدون شخم موجب افزایش هدایت الکتریکی عصاره اشباع خاک در طول فصل رشد می شود.

معایب مواد سوزاندن مواد گیاهی

از جمله پیامدهای نامطلوب سوزاندن می توان به کاهش ماده آلی و دگرگونی شرایط فیزیکی و میکروبیولوژی خاک در بلند مدت، افزایش خطر آبشویی و فرسایش ، هدر رفت نیتروژن ، کربن ، گوگرد و غیره از طریق تصعید ، پراکندگی سموم شیمیایی در هوا ، آسیب به لایه ازن و متعاقب آن آسیب به گیاهان و انسان، بوجود آمدن باران های اسیدی ، بروز سرطان در انسان ، افزایش انتقال و انتشار بیماری های واگیردار و بروز تنگی نفس و سایر بیماری های تنفسی اشاره نمود.

از جمله فن آوری ها مفید که می تواند جایگزین سوزاندن شود و موفق بوده سیستم های خاک ورزی حفاظتی می باشد. در این خاک ورزی ها که شامل روش های بدون خاک ورزی و خاک ورزی حداقل می باشد ، بقایای گیاهی در سطح خاک باقیمانده یا مقداری از آن در خاک دفن می گردد. با این عمل بسیاری از مضرات سوزاندن بقایای گیاهی تخفیف می یابد.

منبع: ماهنامه روش های نوین آبیاری شماره ۸۰ صفحه ۴۳