غذا و بستر مناسب کرم های خاکی

کرمهای قرمز تحت شرایط مطلوب می توانند در یک روز حتی معادل وزن خود از زباله ها و بستر مصرف نمایند. اما بطور متوسط برای بازیافت هر پوند زباله غذایی در طول ۲۶ ساعت ، حدودا” به دو پوند کرم خاکی نیاز است. این مقدار کرم برای انجام فرآیند بروی زباله های غذایی و بستر به حدود ۶ فوت مکعب نیاز دارند (یک فوت مکعب برای هر ۵۰۰ کرم).

می توان کرمهای کمپوست ساز (کمپوستر) را از فروشنده هایی که نام آنها در فهرست بخش آگهی بسیاری از مجلات باغبانی ذکر شده، خریداری نمود. بعضی فروشندگان کرمها را به عنوان pit – run می فروشند که شامل کرمهایی از تمام سنین و اندازه ها می باشند. کرمهای تازه را به بالاترین نقطه بستر مرطوب انتقال دهید، در عرض چند دقیقه کرمها در داخل بستر ناپدید می شوند.

کرمها همه نوع غذا و زباله باغچه ای ، از جمله: تفاله قهوه ، چای کیسه ای ، زباله سبزی و میوه ، پوست پودر شده تخم مرغ ، علفهای کوتاه شده ، کود و لجن فاضلاب را مصرف می کنند. اما از استخوان ، محصولات لبنی و گوشت که ممکن است باعث جلب آفات گردد و همچنین از سیر ، پیاز و غذاهای چاشنی دار استفاده نکنید.

می توان از مقدار محدودی مرکبات نیز استفاده کرد اما اگر این مقدار بیش از حد لازم باشد میزان اسیدیته کمپوست را بسیار بالا خواهد برد. در صورت امکان باید کمپوست را در pH معادل6.5 با محدوده های بالا و پائین 7و 6 نگهداری نمود. هنگامیکه ورمی کمپوست بیش از اندازه اسیدی باشد می توان با افزودن پوستهای خرد شده تخم مرغ آنرا تعدیل نمود.

از افزودن مواد شیمیایی (مانند حشره کشها)، فلزات، پلاستیک، شیشه، صابون، کود حیوانات خانگی ( همچون سگ و گربه )، شاخ و برگ درخت خرزهره و دیگر گیاهان سمی با گیاهانی که به آنها حشره کش زده شده به محفظه کرم بپرهیزید برای افزودن زباله های غذایی ، باید ماده بستر را به کناری زده و زباله ها را زیر آن مدفون نموده سپس آن را بخوبی بپوشانید تا از جذب مگسها و دیگر آفات جلوگیری شود. برای پیشگیری از انباشته شدن زباله بر روی هم ، باید آنها را بطور مرتب در قسمتهای مختلفی از محفظه دفن کرد. خرد کردن یا مخلوط نمودن زباله های غذایی در یک دستگاه فرآوری مواد غذایی سرعت کمپوست سازی را بطور قابل توجهی افزایش می دهد.

مخلوط مناسبی از مواد تشکیل دهنده بستر کرم

غذاهایی که میکروبهای کمپوست ساز به آنها نیاز دارند ، به دو دسته اصلی تقسیم می شوند :

مواد قهوه ای

این دسته از مواد گیاهان خشک و بیجانی از قبیل شاخ و برگ ها، علفهای هرز خشک و قهوه ای، برگهای پائیزی، خرده های چوب یا خاک اره می باشند. این مواد بطور عمده از ترکیبات شیمیایی ساخته می شوند که ذاتا بصورت زنجیره های بلندی از مولکولهای قند هستند و به یکدیگر متصل می باشند. همچنین یک منبع انرژی برای میکروبهای کمپوست ساز به شمار می آید. از آنجائیکه مواد قهوه ای رنگ ، بیشتر بصورت خشک می باشند ، بنابراین باید پیش از ورود به سیستم ورمی کمپوست ، آنها را مرطوب نمود.

مواد سبز

این دسته دیگر از مواد گیاهی تازه (و اغلب سبز رنگ) شامل: علفهای هرز سبز باغچه ای ، خرده های سبزی و میوه آشپزخانه ، برگهای سبز ، تفاله قهوه و چای کیسه ای ، کود تازه اسب و… می باشند. مواد سبز در مقایسه با مواد قهوهای از میزان نیتروژن بیشتری برخوردار می باشند. نیتروژن عنصری مهم در اسیدهای آمینه و پروتئینها می باشد که می تواند به عنوان یک منبع پروتئین برای میلیونها میکروب تکثیر شونده به شمار آید.

مخلوط مناسبی از مواد سبز و قهوه ای به عنوان بهترین غذا برای میکروبها محسوب می شود یعنی از هر کدام به اندازه نصف مخلوط و یا از دو سهم ماده قهوه ای در مقابل یک سهم ماده سبز می توان استفاده کرد. این مخلوط همچنین در تهویه و میزان آب درون محفظه نیز مؤثر می باشد. برای نمونه مواد قهوه ای حجیم بوده و فرآیند تهویه را بهبود می بخشد. مواد سبز نیز از سوی دیگر، رطوبت بالایی داشته و باعث ایجاد تعادل در خشکی مواد قهوه ای می شود.

اندازه ذرات مواد غذایی

هر چه زباله های آلی کوچکتر باشند ، ورمی کمپوست نیز سریعتر برای استفاده آماده خواهد شد. ذرات کوچکتر فضای سطحی بسیار بیشتری برای هجوم میکروبها ایجاد می کنند. می توان پیش از قرار دادن ماده در درون تل ، آن را به وسیله یک خردکن به ذرات کوچکتر تبدیل نمود خصوصا” اگر قرار است از علف هرز یا چوب برای کمپوست سازی استفاده شود. یک روش کم هزینه در کاهش اندازه برگهای افتاده از درخت این است که پیش از جمع کردن برگها بوسیله چنگک از روی چمن ، چمن را با ماشین چمن زنی کوتاه کنیم تا برگها نیز خرد شوند. البته باید پیش از آن دقت کنیم که چوب یا سنگی در داخل تل برگها وجود نداشته باشد تا باعث وارد آمدن صدمه به ماشین چمن زنی نگردد.

اگر ماشین چمن زنی ، کیسه ای مناسب داشته باشد، می توان برگهای خرد شده را بطور مستقیم جمع آوری نمود. عمل خرد کردن ، علاوه بر سرعت بخشیدن به فرآیند کمپوست سازی حجم تل كمپوست را نیز کاهش خواهد داد.

کودهای شیمیایی وآهک

نسبت کربن به نیتروژن در زباله های آلی ، فعالیت میکروبی را تحت تأثیر قرار می دهد. از آنجائیکه میکروبها برای سوخت و ساز و رشد خود به مقدار معینی نیتروژن نیاز دارند، کمبود این ماده سرعت فرآیند کمپوست سازی را بطور قابل توجهی کاهش می دهد. موادی از قبیل کاه و خاک اره که در آنها نسبت کربن به نیتروژن زیاد است، با سرعت بسیار کمی تجزیه می شوند مگر اینکه به آنها کود نیتروژنی افزوده شود.

کود شیمیایی مناسب برای ورمی کمپوست

برگ درختان از میزان نیتروژن بیشتری نسبت به شاخه های درخت یا خاک اره برخوردارند. اما با وجود این افزودن کود نیتروژنی یا ترکیباتی با نیتروژن زیاد می تواند به تجزیه آنها سرعت ببخشد، میزان نیتروژن در علفهای کوتاه شده نیز بالاست و مخلوط شدن این علفها با برگها، سرعت تجزیه را افزایش می دهد. می توان از زباله، کود یا پودر خون ماكیان به عنوان یک منبع نیتروژن استفاده کرد. در غیر اینصورت باید از کودی با میزان نیتروژن بالا استفاده نمود (یعنی ۱۰ تا ۳۰ درصد). دیگر مواد غذایی از جمله فسفر و پتاسیم، معمولا” به میزان کافی در عمل تجزیه وجود دارند.

در مراحل اولیه تجزیه ، اسیدهای آلی تولید می شوند که میزان pH را کاهش می دهند. در گذشته برای حفظ وسرعت بخشیدن به فعالیت میکروبی در این مرحله ، از مقدار کمی آهک استفاده می شد. اما استفاه زیاد از آهک موجب تبدیل آمونیوم به گاز آمونیاک می شود که این گاز خود منجر به از دست دادن نیتروژن می شود. تحقیقات نشان داده اند که افزودن آهک موجب تسریع در تجزیه می شود اما از دست دادن نیتروژن اغلب این خاصیت آهک را خنثی می کند. بطور کلی در تجزیه بسیاری از زباله های باغچه ایی نیازی به استفاده از آهک نیست. بدون افزودن آهک، pH کمپوست نهایی معمولا” قلیایی (7.5 – 7.1 = pH) می باشد. از طرف دیگر چنانچه قرار باشد حجم زیادی از برگهای سوزنی کاج یا پوست درخت کاج و یا زباله های میوه و سبزیجات کمپوست شوند نیاز به افزودن آهک خواهد بود.

عوامل دیگری که بر رشد کرمهای خاکی تأثیر می گذارند

کرم خاکی و حشرات

موش کور ، دشمن اصلی کرم خاکی است. این جانور حشره خوار سیری ناپذیر بوده و به خورن نوزاد کرم سفید و یا هر کرم خاکی که پیدا کند ، بسیار علاقمند است. نوزاد کرم به ریشه درختی که از آن تغذیه می کند چسبیده و قادر به فرار نیست ، در حالیکه کرمهای خاکی ارتعاشات زمین را به هنگام سوراخ کردن توسط موش ، حس کرده و بسرعت اقدام به فرار می کنند.

از آنجائیکه سر و صدای ناشی از سوراخ کردن زمین ، باعث می شود که صدای فرار کرم خاکی به گوش نرسد ، بنابراین موش خرطوم دار از روش منحصر به فردی برای پیدا کردن کرم استفاده می کند. روش کار او بدین شکل است که موش از بینی خود برای یافتن امواج الکتریکی ضعیفی که کرم خاکی و برخی حشرات دیگر از خود می تابانند استفاده می کند. بنابراین نه تنها کرم خاکی را پیدا می کند بلکه میداند چطور آن را گاز بگیرد تا کرم دچار بیحسی شود اما نمیرد سپس کرم را در سوراخی زیر زمینی پنهان می کند تا در فرصتی مناسب به سراغش رفته و آن را بخورد.

جانور دیگر حلزون گوشتخوار است. این حلزونها باریک و بلند بوده و دقيقا” برای حمله به حلزونی دیگر و بلعیدن آن مناسب می باشند اما به کرمهای خاکی نیز بسیار علاقه دارند.

به هنگام کشت زمین ، کرمهای خاکی از ارتعاشات تیلرا فرار می کنند. (حتما” فکر می کنند که یک موش کور بسیار بزرگ است) بنابراین کرمهای خاکی فعال گرفتار تیلر نمی شوند. برخی از انواع کرمهای خاکی مانند نوعی که در شب حرکت می کنند ، دارای پنج قلب می باشند.

بنابراین در صورت دو نیم شدن ، نمی میرند و سعی در ترمیم و بازسازی قسمت از دست رفته خود می نمایند اما گاهی اوقات نیز نیمه سالم کرم دچار سردرگمی شده و کرمی با دو سر و دو دم بوجود می آید.

کشت و کار و اثر آن بر جمعیت کرمهای خاکی

فعالیت های کشاورزی قطعا” باعث کاهش تعداد کرمهای خاکی می شود ، آنهم نه به این دلیل که این کار باعث مرگ یا آزار کرمها می شود بلکه به این دلیل که باعث تهویه خاک شده و این اکسیژن به سرعت میزان مواد آلی را که کرمها از آن تغذیه می کنند ، کاهش می دهد. استفاده از مالچ سبز می تواند در بدست آوردن دوباره غذای از دست رفته کمک کند.

در مناطق شمالی هندوستان، جمعیت کرمهای خاکی چرخه ای متفاوت از دیگر جانداران باغچه ای را دنبال می کنند. جمعیت کرمهای بالغ در بهار به بیشترین حد رسیده ، و در ماههای خشک تابستان کاهش می یابد و سپس دوباره تعداد کرمهای جوان در پائیز خنک و مرطوب افزایش می یابد. در هنگام بهار برای شمار زیادی از کرمهای خاکی، مهم است که از کرمهای جوان و تخمهای خود در طول زمستان محافظت نمایند.

کرمهای خاکی می توانند منجمد شده و در صورت کندی روند انجماد ، همچنان به زندگی خود ادامه داده و زنده بمانند، کرمها به این شکل عمل نمی کنند که یخ ها را آب کرده و دوباره منجمد شوند، هر نوع پوشش خاکی با گیاهی ، برگها ، مالچ یا حتی مقوا به تعدیل عمل انجماد کمک کرده و به کرمها این امکان را می دهند که در سرمای زمستان زنده بمانند. زمینهایی که شخم زده شده و خشک و بایر رها شده اند در فصل بهار تقریبا” خالی از کرم می باشند. خوشبختانه کرمهای خاکی دارای فاکتور تکثیر و تولید مثل بالا می باشند.

کرم های خاکی و بارندگی

کرم های خاکی به هنگام بارش باران از سوراخهای خود بیرون می آیند تا غرق نشوند کرمها فاقد ریه می باشند و از راه پوست ، اکسیژن مورد نیاز خود را از آب یا هوا تأمین می کنند . در واقع می توان گفت آنها بجای ترس از آب، بسیار به آن علاقمندند. چیزی که کرمها از آن می ترسند خاک خشک است، و خاک خشک باعث از بین رفتن آنها می شود. به هنگام بارندگی کرمها به سطح می آیند زیرا پیدا کردن جفت روی زمین صاف و باز برای آنها آسانتر از سوراخهای زیرزمینی سه بعدی است. زمین مرطوب به آنها این امکان را می دهد تا بدون ترس ا از خشک شدن حرکت کنند و این یک محیط بسیار مطلوب برای جفتگیری کرمها می باشد

جفتگیری کرم های خاکی به موقع بارندگی

نگهداری از محفظه کرم

می توان به مدت دو تا سه ماه پشت سر هم، خرده های غذا را به درون محفظه ريخته و یا این کار را تا زمانیکه متوجه شوید که کاملا موجب از بین رفتن ماده اولیه بستر شده ادامه دهید. هنگامی که بستر ناپدید شد، کرمها و ورمی کمپوست حاصل را برداشته و محفظه را دوبار با ماده بستر پر کنید. پر کردن بیش از حد محفظه با غذا ، باعث ایجاد بوهای بد می شود اگر متوجه چنین بوهایی شدید افزودن زباله به محفظه را متوقف نمایید تا اینکه کرمها فرصت هواگیری بیابند. زباله غذایی و بستری که بیش از حد مرطوب باشند نیز می توانند باعث تولید بوهای بد گردند.

برای گریز از این مشکل بستر را هوادهی کرده و سوراخهای زهکشی را بازرسی نمائید. قانون کلی بر این است که بستر باید مرطوب باشد اما نه اینکه بیش از حد خیس باشد. اطمینان حاصل نمائید که زباله ها بطور مناسب در زیر بستر مدفون شده اند. زباله غذایی بدون پوشش ، می تواند باعث جذب کرمهای میوه، مگسهای خانگی و دیگر آفات شود. پوشاندن محفظه با شاخ و برگ یا کرباس مرطوب می تواند مانع از این آفات گردد.

هزار پایان موجود در باغچه ها نیز به عنوان یک مشکل، خصوصا برای محفظه هایی که در فضای بیرون می باشند محسوب می گردند و لازم است که این جانوران از بین بروند. اگر بستر کرم بسیار خیس باشد می تواند باعث جذب انگل کرم خاکی شود که این کار تغذیه کرم را متوقف می کند.

برداشت کرم و ورمی کمپوست

برای جدا کردن کرم از کمپوست نهایی سه روش ابتدایی وجود دارد. یک راه این است که کرمها و کمپوستها را به یک سمت محفظه انتقال داده و در سمت دیگر ، بستر و غذای تازه آماده کنیم. به این ترتیب کرمهایی که در درون ورمی کمپوست قرار دارند به سمت بستر جدید و غذای تازه حرکت می کنند. بنابراین می توان ورمی کمپوست را تقریبا عاری از کرم از محفظه خارج کرد.

روش دوم برای جداکردن کرمها این است که یک دستگاه برداشت کننده با ابعاد 4 * 2 فوت با یک توری 3.6 اینچی در انتهای آن بسازیم. کمپوست حاوی کرم را بر روی دستگاه قرار داده و کرمها را الک کنیم. تکه های بزرگ کمپوست را نیز می توانید به بستر جدید کرمها منتقل کنید.

در روش سوم نیز می توان کمپوست را بصورت توده های کوچک روی یک تکه برزنت و در مقابل نور خورشید یا نور درخشان دیگر در داخل محیط قرار داد. از آنجائیکه کرمها به نور علاقه ای ندارند به سمت پایین تل حرکت خواهند کرد.

پس از ده دقیقه از روی تل به اندازه یک اینچ یا بیشتر از کمپوست بردارید تا به کرمها برسید. اجازه دهید کرمها دوباره به پایین تل خزیده دوباره عمل قبل را تکرار نمایید. کمپوستهای جمع آوری شده از تل های کوچک را به یک تل بزرگ منتقل کرده و دوباره این کار را تکرار نمایید.

آنچه در پایان باقی می ماند یک تل از کمپوست کامل و توده ای از کرمها می باشد. می توان دوباره کرمها را به محفظه ای جدید با بستر و زباله تازه برگرداند. از کرمهای بزرگتر نیز می توان به عنوان طعمه ماهیگیری استفاده کرد.

مشکلات کلی در تولید ورمی کمپوست

بهترین روش ، پیشگیری کردن است. اگر همیشه زباله های غذایی را دفن کنید ، به این ترتیب می توانید از ایجاد کرمهای میوه جلوگیری نمایید. پیش از افزودن زباله های غذایی به محفظه ، آنها را در مخزنی با یک درپوش محکم نگهدارید، این کار از تخم گذاری کرمهای میوه در زباله ها جلوگیری خواهد کرد اما اگر تعداد این کرمها در آشپزخانه شما فراوان باشد این کار سودی نخواهد داشت زیرا در اینصورت روی تمام میوه های آشپزخانه شما تخم کرم وجود خواهد داشت.

احتمال اینکه از محفظه کرمها بوی نامطبوع به مشام برسد، بسیار کم است. در غیر اینصورت ممکن است دلایلی برای این امر وجود داشته باشد ، همچنین راه حلهایی نیز برای رفع این مشکلات وجود دارد که به برخی از این دلایل و راه حل آنها اشاره می شود :

١- ممکن است محفظه را بیش از حد از زباله غذایی پر کرده باشید. راه حل: به مدت یک یا دو هفته زباله ای درون محفظه نریزید.

۲- ممکن است بستر کرمها بسیار خیس یا متراکم باشد. راه حل:

الف) محتوای محفظه را به آرامی هم بزنید تا هوا به داخل آن راه پیدا کند، همچنین حدود یک هفته زباله ای در محفظه نریزید.

ب) می توان در محفظه را برداشته و یا آن را کاملا باز گذاشت تا محتویات درون آن خشک شود.

۳- ممکن است محیط محفظه بسیار اسیدی شده باشد.

راه حل: از مقداری کربنات کلسیم استفاده کرده و آن را روی پوستهای میوه و دیگر زباله های غذایی اسیدی بریزید.

نکات نهایی :

کرمها از نور و روشنایی بیزارند و ترجیح می دهند که در قسمت تاریک محفظه باقی بمانند. آنها جایگاه خود را ترک نمی کنند و همچنین نسبت به ارتعاشات نیز بسیار حساس می باشند. پس لطفا” سعی کنید که آنها را بی جهت نیازارید.

کرمها موجوداتی زنده با نیازهای منحصر به فرد می باشند ، بنابراین مهم است که برای زندگی آنها محلی سالم و مناسب فراهم کنیم تا آنها نیز بتوانند کار خود را انجام دهند. اگر مواد مناسب را فراهم کرده و توجه کافی نیز مبذول دارید، در اینصورت کرمها رشد کرده و تولید ورمی کمپوست فراوان و مرغوب خواهد بود.