نگهداری از گیاهان مختلف در فضاهای کوچک خانگی این روزها بیش از پیش مورد استقبال قرار گرفته است. ولی افسوس که اطلاعات کم در مورد سیستم های نوین خیلی ها را از داشتن گلخانه های خانگی محروم کرده است. زمانی که به سایت های مربوط به گلخانه های خانگی سر میزنید با حجم انبوهی از تبلیغات مواجه می شوید. تبلیغاتی که اکثراً گلخانه های با ابعاد کوچک و با قیمت های بسیار بالا را به ما پیشنهاد می دهند و عموما سازه های گلخانه ای پیش ساخته را معرفی میکنند. در صورتی که با صرف هزینه های بسیار پایین تر میتوان در فضای کوچکی از منزل گیاهان زینتی یا سبزیجات را پرورش داد. تنها کافی است با اصول نگهداری از هر گیاه جداگانه آشنا شوید.

نکته ی اول و اساسی در طراحی این گلخانه ها، نصب سیتم های صحیح آبیاری است. سیستم های جدید این قابلیت را دارند تا با نصب تایمر گیاهان شما را در ساعت معین و به میزان دلخواه آبیاری کنند. بسترهای کشت مورد دیگری هستند که کمتر مورد توجه قرار میگیرند. قطعا خاک بهترین و مهمترین بستر کاشت گیاهان محسوب  می شود ولی امروزه با تنوع کشت، محدودیت در زمان های آبیاری و شیوع برخی از آفات و بیماری های خاکزی بجای بستر خاکی گیاهان، موارد دیگر هم بعنوان جایگزین پیشنهاد می شوند. بطور مثال می توانید گیاهان خود را در بستر کوکوپیت که از پوست نارگیل تهیه می شود و صد در صد گیاهی است پرورش دهید همچنین  میتوانید با اضافه کردن درصد معینی از پرلیت رطوبت بیشتری را جذب بسترهای کاشت خود کنید. یا حتی میتوانید از بستر پشم سنگ استفاده کنید. چه پرلیت و کوکوپیت و چه از پشم سنگ بخواهید استفاده کنید با توصیه های مرتبط با هر گیاه آنها را مورد استفاده قرار دهید چرا که هر گیاهی نیاز آبی خاص خود را دارد و این نیازهای آبی یکسان نیستند. در مورد بسترهای کشت در قسمتی جداگانه مفصل صحبت خواهیم کرد. از سیستم های آبیاری هوشمند و بسترهای کشت که بگذریم میرسیم به نیازهای غذایی گیاه، اینجا هم باید دقت کرد چرا که هر گیاهی نیاز کودی خاص خود را دارد و هر بستری منبع میزان بخصوصی از این منابع غذایی است. شما به راحتی می توانید گیاهانی با کیفیت تر از سیتم های کشت خاکی تولید و پرورش دهید. در سیستم های نوین حتی سبزیجات خانگی را هم می توان تولید کرد. می توانید با خیال راحت یک الی دو هفته به سفر بروید بدون اینکه نگران نیاز آبی گیاهانتان باشید. چراکه ما برای این موضوع چاره اندیشیده ایم.

در نهایت اگر قصد پرورش گیاهان در فضای بیرون از منزل یا روی تراس را دارید توصیه میکنم هزینه های اضافی برای سازه های گران و تبلیغاتی ندهید. هنوز که هنوزه بسیاری از گلخانه های مدرن از پوشش پلاستیک که بسیار ارزان تر و موثرتر هستند، استفاده میکنند تنها کافی است در انتخاب نوع پلاستیک دقت کنید. دو نکته را مد نظر داشته باشید، گلخانه ای که طراحی میکنید  تهویه ی خوبی داشته باشد و از آن مهم تر جلوی ورود آفات و بیماری ها را به درون گلخانه بگیرد.

با پادیاب همراه باشید از مراحل رشد و توسعه گلخانه های خانگی تان را عکس بگیرید و برای ما ارسال کنید. ما همراه شماییم تا آنجا که از محصولات ارگانیک و درجه یک خودتان نوش جان میکنید. یا آنکه اولین شاخه گلی که خودتان پرورش داده اید را به کسی که دوستش دارید هدیه می دهید.

کلمات کلیدی: کشاورزی در خانه ، گلخانه ، محصولات ارگانیک ، گلخانه خانگی

هرگاه اسم آفت کش می آید خیلی ها یاد انواع سموم شیمیایی می افتند اما آیا می دانستید آفتکش های طبیعی هم داریم که می توانیم آنها را در خانه درست کنیم. این آفتکش ها با ترکیب و فرآیند دادن بعضی از گیاهان ، که به راحتی در دسترس هستند درست می شوند. عصاره ی گیاهانی مانند سیر ، فلفل، پیاز و … خاصیتهای آفتکشی بسیاری دارند که می توانند انواع شته ها و کرم ها را فراری دهند. در ادامه می توانید با این آفتکش های طبیعی و روش تهیه آنها بیشتر آشنا شوید

۱) استفاده از سبزیجات

چند عدد فلفل تند را با چند حبه سیر یا پیاز مخلوط نمایید. فلفل و پیاز را اندکی توسط چاقو خرد نمایید و سپس داخل مخلوط کن ریخته تا غلیظ شوند. دو فنجان آب گرم را به مخلوط اضافه کرده و به طور کامل آن ها را با یکدیگر مخلوط نمایید. مخلوط را داخل یک بطری شیشه ای ریخته و آن را به مدت ۲۴ ساعت روبروی آفتاب قرار دهید. مخلوط را از یک صافی عبور دهید و محلول بدست آمده را در یک ظرف نگه داری کنید.

آفت کش را درون یک سمپاش یا آبپاش بریزید. از این آفت کش می توان هر ۴ یا ۵ روز استفاده نمود.

۲) استفاده از روغن

یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی را با یک فنجان روغن مخلوط کنید. بهتر است از روغن های گیاهی استفاده شود. سپس حدود ۲ قاشق غذاخوری از این مخلوط را داخل یک فنجان حاوی آب اضافه کنید.

ترکیب جدید و باقی مانده ترکیب قبلی را درون آبپاش ریخته و با هم مخلوط نمایید. آفت کش را روی قسمتی از گیاه امتحان کنید تا مطمئن شوید اثر بخشی لازم را دارد.

۳) استفاده از تنباکو

۴ لیتر آب را با یک فنجان تنباکو مخلوط نمایید. تنباکو برای از بین بردن کرم، هزارپا و شته ها مفید است اما ممکن است برای گیاهانی مانند فلفل، گوجه و بادمجان مضر باشد. ترکیب را به مدت ۲۴ ساعت در معرض نور آفتاب قرار می دهیم. پس از  ۲۴ ساعت بایستی رنگ محلول مانند رنگ چای کم رنگ شده باشد. در انتها سه قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی به محلول اضافه نمایید و آن را مخلوط کنید. سپس مخلوط را داخل یک آبپاش بریزید.

۴) استفاده از پرتقال

مرکبات نقش موثری در از بین بردن آفاتی چون شته، قارچ و حلزون ها دارند. همچنین از این آفت کش جهت نابودی مورچه ها و سوسک ها نیز می توان استفاده نمود.

ابتدا پوست یک پرتقال را جدا نموده و در یک ظرف شیشه ای قرار دهید و ۲ فنجان آب جوش روی آن بریزید. مخلوط را به مدت ۲۴ ساعت در یک مکان گرم نگهداری کنید.

محلول را از یک صافی عبور داده و چند قطره صابون کاستیل به محلول عبوری اضافه نمایید. ترکیب را به درون یک آبپاش منتقل کنید و آن را مستقیما روی قسمت های آلوده گیاه اسپری کنید.

ورمی کمپوست یکی از غنی ترین کودهای طبیعی و یک اصلاح کننده قوی خاک از لحاظ بالا بردن ظرفیت نگهداری آب است . بافتی نرم و ظریف  و بویی ملایم مانند عطر خاک دارد و با همه این محاسن در خانه قابل تولید است .

تولید ورمی کمپوست در خانه بسیار آسان است . برای این منظور کافی است طبق مراحل زیر عمل کنیم :

۱- تهیه یک محفظه مناسب

یک جعبه یا سطل پلاستیکی تهیه کنید . ظرف باید مات باشد چون کرمها تاریکی را دوست دارند و سطح زیادی داشته باشد چون کرمها در زیر سطح خاک تغذیه می کنند نه در عمق . با مته یا هر وسیله نوک تیز دیگری ، بسته به ابعاد ظرف ، تعدادی سوراخ درکف و درب ایجاد کنید ( ۱۰ تا ۲۰ سوراخ ) . در پهلوهای ظرف دو سوراخ بزرگتر به قطر تقریبی ۱ سانت ایجاد کنید تا از تهویه جعبه اطمینان کامل پیدا کنید .

به یاد داشته باشید سطل بزرگ با عمق زیاد انتخاب نکنید چون انباشت پسماندها ، فساد مواد غذایی و بوی نا مطبوع و جلب حشرات مزاحم را در پی دارد . محفظه را روی چند آجر داخل یک سینی قرار دهید تا زهکش آن به خوبی عمل کند و رطوبت اضافی که می تواند منجر به خفگی کرمها شود بیرون بیاید . مایعی که از کف ظرف خارج می شود خود کود مقوی است و می تواند به مصرف گلدانها برسد .

جعبه را جایی با دمای مطلوب  که حدودا بین ۱۲ تا ۲۵ درجه است قرار دهید . البته کرمها هوای سرد زمستان را می توانند تحمل کنند ولی کار آنها کند می شود . پس بهتر است در زمستان جعبه را در محلی محصور مانند گاراژ یا گلخانه قراردهید و در تابستان گوشه حیاط و دور از نور مستقیم آفتاب .

۲- ایجاد بستر مناسب

برای کرمهای خاکی بهترین بستر کود گاوی پوسیده است ولی برای جعبه ورمی کمپوست خانگی بهتر است.

مقداری مقوا ، کاغذ باطله ، روزنامه و شانه تخم مرغ و …را که همگی ریز و مچاله شده اند در محفظه بزرگی ریخته و روی آنها آب بریزید تا چند ساعت خیس بخورند . سپس انها را فشار دهید و آب اضافی شان را بگیرید و نیمی از حجم ظرف کمپوست را با این مواد پر کنید . روی این بستر شن بریزید و مقداری ارد گندم و پوست تخم مرغ پودر شده و برگ خشک شده اضافه کنید .

۳- تهیه کرم خاکی

کرم مناسب برای تهیه ورمی کمپوست کرم قرمز یا کرم کود یا کرم ببری است که می توانید آنها را از مراکز فروش کرم تهیه کنید . مقدار کرمی که تهیه می کنید بستگی به مقدار زباله ای که روزانه در آشپزخانه تولید می کنید دارد. هر یک کیلوگرم ، کرم می توانند در یک روز نیم کیلو پسماند را مصرف کنند . اگر تولید پسماند خانه تان زیاد است می توانید چند جعبه ورمی کمپوست درست کنید .

۴- شروع کار

کرمها را درون جعبه و روی بستر آماده شده قرار دهید و چند روز صبر کنید تا عادت کنند . سپس روزانه پسماند خرد و ریز شده آشپزخانه را به مقدار کم در جعبه بریزید .، دستمال و حوله کاغذی استفاده شده مناسب هستند ولی گوشت و مرغ و ماهی و مرکبات و پیاز مناسب و مطلوب کرمها نیست . توجه کنید که کرمها نمی توانند حجم زیادی از پسماند را یکباره مصرف کنند و اگر بیش از نیازشان مواد غذایی در جعبه بریزید موجب فساد و بوی بد و حتی مرگ کرمها می شود . پس غذای زیاد و رطوبت بالا دو آفت جعبه کمپوست هستند . رطوبت اضافه را با افزودن سنگ آهک یا مقداری روزنامه و دستمال کاغذی  و باز کردن سوراخهای زهکشی از بین ببرید .

۵- برداشتن کمپوست

پس از چند ماه کار کرمها ، ورمی کمپوست در ته جعبه ایجاد می شود . برای برداشتن آن ، مواد خورده نشده و پسماند روی جعبه را کنار زده کمپوست را از زیرآن بردارید . برای این که کرمها همراه کمپوست برداشته نشوند ، می توانید چند کاغذ را خیس کرده در یک سمت ظرف روی مواد قرار دهید.  کرمها زیر رطوبت آن جمع می شوند . چند ساعت بعد کمپوست را جمع کنید .

این کود بسار مرغوب و مناسب برای هر نوع گل و گیاه است .

کمیت و کیفیت آب آبیاری از عوامل تاثیرگذار بر کشت ارگانیک توت فرنگی است . منبع آب باید قادر باشد تا آب کافی برای پرورش توت فرنگی را در طی فصل رشد تامین نماید و بتواند محصول را در شب های سرد و در طول دوره گل دهی از خطر سرمازدگی محافظت نماید . آبیاری قطره ای بازده بیشتری نسبت به آبیاری بارانی دارد و می تواند برای محافظت گیاهان در مقابله با سرما استفاده شود . دوره بحرانی در پرورش توت فرنگی از نظر نیاز به آب آبیاری ، در مرحله میوه دهی و مرحله تجدید کشت می باشد .

تجزیه آب آبیاری ، قبل از انتخاب محل کاشت توت فرنگی ، در راستای تعیین خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی آب آبیاری لازم است . میزان اسیدیته آب آبیاری باید ۷ و یا کمتر از آن باشد . همچنین به دلیل این که توت فرنگی یک گیاه خیلی حساس به شوری است ، باید مقدار نمک در آب آبیاری کم باشد . توجه داشته باشید که pH   آبیاری باید به طور مداوم کنترل شود . لازم به ذکر است که استفاده از آب های آلوده به انواع پس ماندها و فاضلاب ها ، برای آبیاری توت فرنگی ارگانیک مجاز نیست و باید به شدت از آن دوری جست . در هنگام گل دهی و برداشت میوه فقط از آب آشامیدنی (قابل شرب) باید برای آبیاری توت فرنگی استفاده کرد .

حلالیت عناصر غذایی به شدت تابع اسیدیته است . اغلب عناصر در محدوده اسیدیته ۶/۵ – ۵/۵ ، بهترین جذب را توسط گیاه دارند . pH بیش از ۷ در محیط ، منجر به کاهش حلالیت فسفر و عناصر کم مصرف می شود . pH خیلی اسیدی ، می تواند منجر به سمیت عناصر کم مصرف مخصوصا در محیط های خاکی که منگنز و آلومینیوم دارند ، شود . pH محیط با جذب عناصر پر مصرف خاص در طول زمان می تواند تغییر کند . برای مثال جذب نیترات می تواند منجر به افزایش pH محیط کشت شود . علت این است که گیاهان سعی دارند تا تعادل بار الکتریکی را در دو سمت غشا حفظ کنند ، بنابراین یون هیدروکسیل را به دنبال جذب نیترات ، از خود به محیط ترشح می کنند . جذب یون پتاسیم دارای اثر متقابلی است و در نتیجه آن یون H+ از گیاه خارج و pH را اسیدی می کند .

گیاهان توت فرنگی در چندین مرحله از مراحل رشد و نمو خود ، دارای حساسیت زیادی به شرایط خشکی هستند که از آن جمله می توان به مراحل تولید و توسعه برگ ها ، تولید ساقه رونده ، نمو ریشه و نو میوه اشاره کرد . تنش خشکی در آغاز مرحله گل دهی ، تاثیری منفی بر روی تعداد گل های توت فرنگی خواهد داشت . در هنگامی که میوه ها تشکیل شده باشند ، نیاز آبی به بالاترین حد خود می رسد . مقدار آب کافی در این دوره ، اثرات مستقیمی بر روی اندازه میوه و مقدار محصول دارد .

زهکشی خاک و عمق خاک

مراحل آماده سازی زمین برای کشت توت فرنگی ارگانیک ، باید حداقل یک سال قبل از کاشت محصول انجام شود . انتخاب محل مناسب همراه با زهکشی خوب خاک و چرخش هوا در اطراف بوته ها ، برای تولید موفق توت فرنگی لازم و ضروری است . کاشت در یک خاک با زهکش خوب و امکان گردش هوا در بین بوته ها ، باعث می شود ، حساسیت گیاهان نسبت به آفات و بیماری ها کاهش یافته و همچنین بوته ها از سرمازدگی بهاره مصون بمانند .

با وجودی که توت فرنگی می تواند در انواع خاک ها رشد کند ، ولی خاک هایی که ظرفیت نگه داری آب کمی دارند و رشد ریشه را محدود می کنند ، به دلیل این که تولید گیاهان کوچک تر کرده و در نهایت محصول کمتری هم تولید می کنند ، برای کاشت توت فرنگی مناسب نیستند . خاک مناسب برای رشد مطلوب و میوه دهی توت فرنگی ، باید حداقل ۲۵ سانتی متر عمق داشته باشد . قبل از کاشت گیاه می توان با ایجاد یک پروفیل در خاک ، به اطلاعات مهمی در مورد زهکشی خاک ، عمق خاک و هر آنچه به مدیریت خاک وابسته است ، دسترسی پیدا کرد .

در سال های اخیر افزایش بی رویه مصرف کودها و مواد شیمیایی جهت تولید محصولات کشاورزی ، سلامت خاک ، آّب ، هوا و همچنین محصولات تولیدی را به خطر انداخته و نگرانی های روز افزونی را برای محیط زیست جهانی و سلامت بشر به وجود آورده است. کشاورزی معمول و مرسوم امروزی بر پایه استفاده از ارقام پر محصول ، کاربرد کودهای شیمیایی ، آفت کش ها و علف کش های شیمیایی، آبیاری و مکانیزاسیون استوار است و هدف کلی آن بر تولید حداکثری محصول متمرکز شده است. این شیوه کشاورزی هر چند در نگاه اول از دیدگاه تولید بیشتر محصولات کشاورزی مورد توجه قرار گرفت، اما اکنون در برخی جوامع به معضلی تبدیل شده است که در نهایت سلامتی انسان و محیط زیست را به خطر می اندازد.

با توجه به مخاطرات این نوع از کشاورزی، کشاورزی ارگانیک و توسعه کشاورزی پایدار و بوم سازگار جهت مقابله با معضلات مذکور در سراسر جهان مطرح شده است و در سال های اخیر همت زیادی نیز پیدا کرده است. کشاورزی ارگانیک بیشتر به کیفیت میوه توجه دارد و هدف نهایی آن تولید محصولات سالم و عاری از هرگونه مواد شیمیایی است.

توت فرنگی یکی از محصولاتی است که به سیستم ارگانیک پاسخ مثبت نشان داده است. مدیریت در کشاورزی ارگانیک توت فرنگی به ایجاد تناوب کشت ، استفاده از بقایای گیاهی ، کودهای دامی ، گیاهان خانواده حبوبات ، کود سبز ، بقیای ارگانیک ، مواد معدنی موجود در سنگهایی که می توانند برخی عناصر مورد نیاز گیاهان و خاک را تامین نمایند، کنترل علف های هرز، آفات و بیماری ها توسط روش های مکانیکی ، بیولوژیکی مربوط می شود.

اقتصادی بودن تولید میوه ارگانیک به مقدار زیادی به انتخاب صحیح محل کاشت ، رعایت تناوب در کشت ، آماده کردن مناسب زمین ، انتخاب رقم مناسب ، توجه به تغذیه گیاه ، مبارزه با علف های هرز ، مبارزه با آفات و بیماری های گیاهی بستگی دارد.

بدیهی است که کشت ارگانیک توت فرنگی باید بر اساس استانداردهای ارایه شده باشد و در کلیه مراحل تولید میوه، از مواد طبیعی و مجاز برای تولید استفاده شود. برای مثال در کشت های معمول ، افزایش مستقیم عناصر مورد نیاز گیاهان با افزودن کودهای شیمیایی صورت می گیرد، در حالیکه در کشت های ارگانیک ، تغذیه گیاهان به صورت غیر مستقیم و از طریق موجودات خاکزی با مواد آلی انجام می پذیرد.

تولید ارگانیک توت فرنگی نیاز به زمان دارد و مرحله به مرحله صورت می گیرد، برای مثال در ابتدا باید از خاک ارگانیک یا افزودنی های ارگانیک برای بهبود شرایط خاک استفاده نمود و سپس به کنترل بیولوژیکی آفات ، بیماری ها، علف های هرز و غیره پرداخت. در نهایت پس از گذشت چند سال کل سیستم به سیستم تولید ارگانیک مبدل خواهد شد.

این کتاب راهنمایی برای پرورش توت فرنگی به شیوه ارگانیک است و شامل موضوعاتی است که به بهبود سلامت گیاه کمک کرده و ضمن کاهش خسارت آفات و بیماری های توت فرنگی ، تولید میوه سالم و با کیفیت را به دنبال خواهد داشت.

کتاب پرورش توت فرنگی ارگانیک شامل هشت فصل و یک ضمیمه در مورد ترکیبات آلی مورد استفاده در کشت ارگانیک توت فرنگی است. همچنین در آخر کتاب هم به معرفی منابع استفاده شده در کتاب پرداخته است.

برای آشنایی بیشتر و سفرش این کتاب بر روی عکس جلد آن کلیک نمایید