از فیلتر دیسکی جهت تصفیه آب در سیستم های آبیاری قطره ای استفاده می شود. فیلتر دیسکی جهت جدا سازی مواد معلق موجود در آب مورد استفاده قرار می گیرد. از مزیت‌ های فیلتر دیسکی می‌ توان به سرعت تصفیه بالا، قیمت کم و ابعاد مناسب اشاره کرد. به طور کلی می توان گفت که فیلتر دیسکی مزیت هایی نسبت به فیلترهای توری دارند.

فیلتر دیسکی بر دو نوع است: ۱- فیلتر دیسکی دستی ۲- فیلتر دیسکی اتوماتیک

در کشاورزی بیشتر به دلیل ارزان قیمت بودن فیلتر دیسکی دستی نسبت به مدل اتوماتیک مورد استفاده قرار می گیرد. تفاوت فیلتر دیسکی دستی با اتوماتیک در این است که فیلتر دیسکی دستی را بایستی بعد از مدتی به صورت دستی شستشو نمود، حال آن که فیلتر دیسکی اتوماتیک نیازی به شستشوی دستی ندارد و عمل شستشو به صورت اتوماتیک صورت می گیرد. اصولا از فیلتر دیسکی اتوماتیک در سیستم های تصفیه آب و سیستم های بزرگ و با اهمیت زیاد استفاده می شود.

فیلتر دیسکی جهت جداسازی ناخالصی های موجود با رنج های ۲۵، ۵۰، ۱۰۰، ۱۳۰ و ۲۰۰ میکرون مورد استفاده قرار می گیرد. هرچه این مقدار بیشتر باشد توانایی جداسازی مواد معلق توسط فیلتر دیسکی بیشتر می شود.

فیلتر دیسکی با بدنه پلی آمید در برابر ضربه، اشعه UV، سرما و گرما بسیار مقاوم می باشد. همچنین در محیط های اسیدی، قلیایی و آب های شور نیز قابل استفاده است. شستشوی فیلتر دیسکی بسیار آسان می باشد. همچنین حفظ و نگهداری آن ها در مقابل فیلترهای توری بسیار آسانتر می باشد. از دیگر مزایای فیلتر دیسکی می توان به نصب آسان آن اشاره کرد. به همین دلیل امروزه فیلتر های دیسکی بسیار مورد توجه قرار گرفته اند.

فیلتر دیسکی از تعدادی واشر پهن و حلقه مانند که به صورت فشرده در کنار هم قرار گرفته اند تشکیل می شود  و برای جداسازی مواد معلق در آبیاری قطره ای نیز مورد استفاده قرار می گیرد. از فیلتر دیسکی در صنعت نیز می توان استفاده نمود.

فیلتر دیسکی با جداسازی ذرات ریزی که باعث گرفتگی قطره چکان ها، نوار تیپ، میکرو پاشنده ها ، آبپاش ها و … می گردد باعث افزایش طول عمر سیستم آبیاری می شود.

کلمات کلیدی: فیلتر دیسکی ، دیسک ، فیلتر توری ، مزایای فیلتر دیسکی

اصولا کلیه فیلترها یا صافی ها با جداسازی ذرات ریز شن و ماسه از آب ورودی به یک سیستم آبیاری یا آبرسانی، باعث افزایش عمر شیر فلکه ها، الکتروپمپ، شیرهای هواگیری، شیرهای یک طرفه، … و همچنین سایر قطعات مکانیکی موجود در شبکه می گردد.

فیلتر های دیسکی که با نام فیلتر ثانویه نیز شناخته می شوند، ساختمان بسیار ساده ای دارند و معمولا صفحات مشبک توری آن ها از جنس پلاستیک ساخته می شوند و در صورت استفاده به جا و درست، دارای بیشترین راندمان تصفیه می باشند. فیلتر دیسکی برای جداسازی شن های خیلی ریز و مقادیر کم جلبک کاربرد دارد و مقادیر متوسط جلبک ها می توانند به سرعت دیسک ها را مسدود کنند.

فیلتر دیسکی شامل تعدادی صفحات حلقوی لاستیکی هستند که سطح آن ها دارای شیار می باشد. این صفحات روی هم چیده شده و داخل یک محفظه قرار می گیرد. آب پس از ورود به محفظه مجبور به عبور از لابلای صفحات دیسکی می شود. عبور آب لابلای این صفحات باعث می شود که ذرات معلق موجود در آب مانند جلبک ها، مواد آلی و رسوبات کلوئیدی در شیارهای موجود روی صفحات به دام افتاده و آب زلال از بین دیسک ها خارج شود. اندازه شیارها درجه تصفیه آب را مشخص می کند. با توجه به سایز شیارها که اندازه آن ها می تواند بین ۴۰ تا ۶۰۰ مش (mesh) متغیر باشد، فیلتر دیسکی قادر خواهد بود ذراتی با قطر ۲۵ تا ۴۰۰ میکرون را از آب خارج کند.

نکات قابل توصیه در استفاده از فیلتر دیسکی

شستشوی فیلتر دیسکی معمولا زمانی انجام می شود که اختلاف فشار بین ورودی و خروجی فیلتر، بیشتر از حداکثر مقدار درج شده در بروشور شرکت سازنده شود (معمولا حدود ۴ متر).

در شستشوی دستی فیلتر دیسکی موارد زیر بایستی رعایت شود:

– شیرهای ورودی و خروجی صافی بسته شوند.

– شیر تخلیه انتهایی فیلتر دیسکی را باز کرده تا آب داخل آن خارج و فشار داخل فیلتر صفر شود. در غیر اینصورت ممکن است درپوش پرت شود.

– درب فیلتر باز شود.

– دیسک ها از محفظه فلزی بدون اینکه به آن ها آسیبی برسد با احتیاط خارج شود و در محلول آب و شوینده در دمای ۳۵ تا ۴۰ درجه سانتیگراد به مدت ۱۵ دقیقه نگه داشته شود. سپس به وسیله آب معمولی و برس پلاستیکی سطح دیسک ها تمیز شود.

– قبل از قرار دادن دیسک ها در محل محفظه فلزی خود، حتما دقت شود در زیر و یا روی واشر لاستیکی کف استوانه، مواد خارجی مانند شن باقی نمانده باشد.

– فیلتر دیسکی در مقابل جلبک بسیار حساس بوده و سریعا مسدود می شوند. به همین علت در آب های حاوی جلبک، بایستی شستشوی آن ها زودتر انجام شود.

– در چاه هایی که برای بالا کشیدن آب از شافت و غلاف استفاده شده است، روغن استفاده در روانکاری قطعات شافت و غلاف، همراه آب به سیستم فیلتراسیون وارد شده و باعث گرفتگی سریع فیلتر دیسکی می شود.

– برای جلوگیری از ورود روغن به سیستم های آبیاری توصیه می شود، استخر ذخیره کم آب شود و روغن های روی آب به گونه ای از استخر خارج شود.

کلمات کلیدی: فیلتر دیسکی ، فیلتر توری ، دیسک ، فیلتر دیسکی دستی

منابع آب زیر زمینی هم می توانند دارای ذرات شن و ماسه باشند که اگر از سیستم فیلتر اسیون و فیلتر های مناسب استفاده نشود می تواند حتی برای قطره چکان های خود شوینده هم ایجاد مشکل کند.

اگر از آب های سطحی استفاده می کنید احتمال ورود جلبک ها، حلزون و یا خزه ها به داخل سیستم آبیاری بسیار زیاد است برای جلوگیری از ورود مواد درشت به سیستم آبیاری بهتر از محفظه  های توری مناسب در لوله مکش پمپ استفاده کرد.

اولین فیلتری که همیشه در سیستم فیلتراسیون بعد از پمپ می توان استفاده کرد فیلتر هیدروسیکلون است. این فیلتر توانایی جدا سازی ذرات بزرگتر از یک میلی متر را دارد. این فیلتر بیشتر در مواردی که منابع آب سطحی باشند و کیفیت آب نامطمئن استفاده می شود. در کل یک فیلتر هیدروسیکلون می تواند تا ۹۰ درصد ذرات شن و ماسه با دانه بندی درشت را حذف نماید. معمولا بسته به غلظت مواد معلق در آب آبیاری محفظه زیرین آن می بایست بین هر ۳ الی ۱۰ روز یکبار بازبینی شود.

فیلتر بعدی که در سیستم آبیاری استفاده می شود و مناسب برای تصفیه مواد آلی و جلبکها است فیلتر شنی می باشد. این فیلتر می تواند ذرات معلق بزرگتر از نیم میلی متر را در خود نگه دارد. البته این امر بسیار به اندازه دانه بندی درون فیلتر بستگی دارد.

در استفاده از این فیلترها به دو نکته باید توجه داشته باشید

۱- میزان جریان عبوری مجاز در فیلترهای شنی نباید از ۱۰۰۰ لیتر در دقیقه در هر متر مربع مساحت مقطع تجاوز نماید.

۲- در صورت بروز افت فشار معادل حدود ۰.۸ اتمسفر بین ورودی و خروجی فیلتر می بایست فیلترها شستشو شوند بدین معنی که جریان آب در محفظه ها عکس شده تا ذرات تصفیه شده ما بین دانه های فیلتر از آن خارج شوند. باید دقت شود در هنگام شستشو از آب تصفیه شده استفاده گردد.

اما یکی از مهمترین فیلترهای مورد استفاده در سیستم آبیاری که به عنوان خط حمله سیستم فیلتراسیون شناخته می شود و برای تصفیه ذرات بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ میکرونی مورد استفاده قرار می گیرد فیلتر های دیسکی هستند.

در اکثر مواقع در این نوع فیلترها می توان انواع شن ، ماسه های ریز دانه ، ذرات جلبک و مواد ارگانیک عبور کرده از فیلترهای قبلی را نیز مشاهده نمود.

در یک ایستگاه مرکزی در سیستم های آبیاری قطره ای این نوع فیلتر آخرین فیلتر می باشد و به علت تصفیه مواد ریز از اهمیت ویژه ای در سیستم آبیاری قطره ای برخوردار است.

توجه شود انتخاب مش مناسب در این سیستم از اهمیت فراوانی برخوردار است. غالبا شرکت های تولید کننده قطره چکان مش مورد نیاز را اعلام می کنند برای تعیین مش مورد نیاز می توان از جدول زیر نیز استفاده نمود البته بهتر است برای انتخاب دقیق مش با یک کارشناس مشورت نمایید

اگر افت فشار در دو سر فیلتر در حدود ۰.۷ اتمسفر باشد بهتر است که فیلتر ها را تمیز کنید. برای این کار می توانید به دو روش دستی و یا سیستم جریان معکوس عمل کنید. برای استفاده از سیستم جریان معکوس باید تدابیر لازم را از قبل در طراحی سیستم آبیاری دیده باشید.

اما برای تمیز کردن فیلتر به روش دستی محفظه آن را باز نمایید و دیسک های فیلتر را تمیز نمایید.

برای مطالعه بیشتر در مورد فیلترهای دیسکی می توانید به مقاله فیلتر دیسکی در آبیاری قطره ای مراجعه نمایید.

منبع: ماهنامه روش های نوین آبیاری شماره ۸۶

فیلترهای موسوم به دیسکی نسل جدیدی از فناوری ساخت فیلترها برای تصفیه آب در سیستم های آبیاری قطره ای است. فیلترهای دیسکی را می توان بهبود یافته فیلترهای توری و صافی های شنی دانست. فیلترهای دیسکی می تواند بصورت مستقل و یا همراه صافی های شنی مورد استفاده قرار گیرد. این فیلترهای شامل تعدادی صفحات حلقوی پلاستیکی، مانند صفحات گرامافون هستند که سطح آنها دارای شیارهایی می باشد. این صفحات روی همدیگر چیده شده و داخل یک محفظه قرار می گیرد. آب تصفیه شده پس از ورود به محفظه مجبور به عبور از لابلای صفحات دیسکی می شود. عبور آب از لابلای این صفحات باعث می شود که ذرات معلق موجود در آب مانند جلبک ها، مواد آلی و رسوبات کلوئیدی در شیارهای موجود روی صفحات به دام افتاده و آب زلال از بین صفحات خارج شود.اندازه شیارها درجه تصفیه آب را مشخص می کند. با توجه به اندازه شیارها، فیلترهای دیسکی قادر خواهند بود ذراتی با قطر ۲۵ تا ۴۰۰ میکرون را از آب خارج نمایند.

طرز کار فیلترهای دیسکی به این ترتیب است که تعداد زیادی دیسک روی هم قرار میگیرند تا به شکل یک سیلندر استوانه ای درآیند. فشار آب ورودی باعث می شود تا اولا دیسک ها بهم فشرده شود و ثانیا آب مجبور به عبور از لابلای دیسک ها شده و طی این فرآیند مواد معلق آن در بین دیسک ها گرفتار می شود. برای شست و شوی دیسک ها می توان یا بصورت دستی عمل کرد یا از روش شست و شوی معکوس استفاده کرد. در روش دستی دیسک ها از محفظه خارج شده و بصورت دستی شسته می شود. در روش شست و شوی معکوس جریان معکوس آب باعث اتساع دیسک ها شده و آن ها را از هم باز می کند. بنابراین جریان آب می تواند دیسک ها را شست و شو دهد.

در زیر برخی نکات کاربردی در بهره برداری از فیلترهای دیسکی بصورت خلاصه بیان می گردد:

-فیلترهای دیسکی برای تصفیه شن مناسب نیستند و بیشتر در مواردی بکاربرده می شوند که بخواهیم جلبک ها و ذرات آلی و رس را از آب خارج نماییم. بدام افتادن شن بین دیسک ها باعث کاهش کارائی آن خواهد شد.

-شست و شوی دیسک ها جریان کمی از آب را نیاز دارد. همچنین فشار لازم برای شست و شوی معکوس دیسک ها در حدود ۳.۵ بار می باشد.

-برای اطلاع از میزان گرفتگی فیلتر، قبل و بعد از فیلتر و روی کلکتور بایستی فشار سنج نصب گردد.

-در حالت عادی که فیلترها تمیز باشد، اختلاف فشار در ورودی و خروجی فیلتر در حدود ۰.۵ تا ۲ متر است. در زمان کثیف شدن فیلتر این اختلاف فشار به بیش از ۴ متر می رسد و نمایانگر نیاز فیلتر به شست و شو است.

-کارائی فیلترهای دیسکی بهتر از فیلترهای صافی و توری است.

-هر فیلترهای دیسکی برای دبی های ۴ تا ۳۰ مترمکعب در ساعت مناسب است. اما فیلترهای بزرگ برای دبی های بیش از ۱۰۰ مترمکعب نیز بکار می روند. بهتر است بجای یک فیلتر با ظرفیت بالا از چند فیلتر با ظرفیت کم و بصورت موازی استفاده شود.

-در صورت آسیب دیدن دیسک ها، می توان آنها را با قطعات یدکی تعویض نمود.

-همواره ظرفیت تصفیه فیلتر بایستی بیش از ظرفیت مورد نیاز در نظر گرفته شود.

-فیلتر بایستی بعد از سیستم تزریق اسید و کود نصب شود تا رسوبات احتمالی را از آب جدا کند.

-با توجه به نوع گسیلنده مورد استفاده، سایز شیار دیسک ها انتخاب می گردد. سایز دیسک را بنام مش دیسک یا مش فیلتر نیز بیان می نمایند. جدول زیر راهنمایی برای انتخاب مش فیلتر می باشد.