ارکیده ها گروه منحصر به فردی از گیاهان به حساب می آیند. نام اصیل آن ها به فارسی دارزی و نام رایج آن ها ارکیده است. این گل گیاهی است تک لپه ای علفی و دایمی . گل های ارکیده مقادیر زیادی بذر تولید می کنند. بذرهایی که بدون آندوسپرم هستند. از این رو گاهی به نام بذر لخت نیز نامیده می شوند. ارکیده انواع متعددی دارد همچون ، کاتلیا ، سیمبیدیم، واندا ، فالائه نوپسیس و… .
در زیر به برخی از ارکیده ها و مشخصات آنها اشاره می کنم.
کاتلیا: کاتلیا جنسی است بومی مناطق استوایی آمریکای جنوبی و مرکزی که بیش از ۵۰ گونه دارد که بعضا در طول سال دوبار گل می دهند. گل ها به رنگ سفید بنفش ، زرد و قرمز می باشد .
سیمبیدیم: این جنس بومی آسیا و فیلیپین است. بر خلاف بقیه گونه ها که به دمای بالاتر نیاز دارند، طالب مناطق خنک یا دمای شبانه است . گونه های آن عموما طالب مناطق خنک با دمای شبانه ۱۰ درجه سانتی گراد و روزانه بین ۲۱ تا ۲۴ درجه می باشند. گل ها عمدتا در بهار ظاهر و اغلب برای فروش در بهار پرورش داده می شوند.
آسکوسندا : این گونه بیشترین تولید را در کشور تایلند دارد . میزان تولید آن ۱۵۰ شاخه در متر مربع در سال است.
آراکنیس (Arachnis): این ارکیده ، بومی جنوب شرقی آسیا بوده و در کشور مالزی و سنگاپور تولید می شود. میزان تولید آن ۱۲ شاخه در متر مربع در سال است.
دندروبیوم :این جنس بومی بخش غربی اقیانوس اطلس است و گل های آن با عمر طولانی دیده می شود. کشورهای تایلند ، سنگاپور و هاوایی از جمله بزرگترین تولید کنندگان این گونه هستند.
واندا : این جنس بومی جنوب شرق آسیا است. این گل در سنگاپور تایلند و هاوایی پرورش داده می شود.
فالائه نوپسیس: این جنس بومی آسیا، فیلیپین و اندونزی است . این گل برای دسته گل عروس در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. این گونه با گل های سفید و صورتی در طول پاییز و بهار یافت می شود.
کلمات کلیدی : ارکیده ها ، معرفی انواع ارکیده ، واندا ، کاتلیا ، ارکیده بومی آمریکای جنوبی .
ارکیده ها نیز مانند سایر گیاهان گلخانه ای نیاز به یکسری بستر و شرایط اولیه دارند که بتوانند به بهترین نحو ممکن رشد و نمو پیدا کنند. شرایطی همچون دما، نور ، کود دادن ، نحوه گل دهی و شرایط پرورش در گلدان. در مورد انواع مختلف ارکیده ها این شرایط متفاوت است . به گونه ای که نور مناسب برای نوعی از ارکیده ها برای نوع دیگر مضر یا نامناسب خواهد بود.
در زیر به طور مختصر به توضیح هر کدام از این شرایط می پردازیم.
ارکیده های cymbidium برای گل دادن به دمای ۱۰ درجه در شب احتیاج دارند . البته دمای مطلوب آنها در روز بین ۲۱ تا ۲۴ درجه است. نکته جالب اینکه گیاهان در دمای ۳۲ درجه نیز قادر به رشد و زیست هستند ولی نباید آنها را به مدت طولانی وادار به تحمل این دما کرد.
ارکیده های cattleya و هیبریدهای آن در شب و در دمای بین ۱۵ تا ۱۸ درجه سانتی گراد بهترین رشد را دارند. گونه cymbidium دمای مناسب شب را در ۱۰ درجه و دمای مناسب روز را در ۲۷ درجه تجربه می کند.
کود دادن: به منظور حداکثر رشد ارکیده ها باید هر ۲ هفته یکبار آنها را کوددهی کرد. البته به شرط آنکه نور و دما و آب مناسب برای آنها محیا باشد. نسبت مناسب مواد معدنی موجود در کود باید به صورت ۱:۱:۱ برای فسفر ، ازت و پتاس باشد. به عنوان مثال می توان ۴۳۵ گرم کود کامل را در ۳۹۳ لیتر آب حل کرده و در ۴۳.۳ متر مربع از سطح کشت به کار برد.
نور: نیاز نوری ارکیده ها بسته به نوع ، متفاوت است. گونه phalaenopsis در نور ۱.۶ تا ۱.۹ کیلو لوکس و cattaleya در نور ۱.۶ تا ۳.۹ کیلو لوکس رشد می کنند. البته گونه cymbidium در نور کامل خورشید به رشد مطلوب خود ادامه خواهد داد.
گل دادن: برخی از ارکیده ها مانند phalaenopsis و هیبریدهای سفید آن را می توان در تمام مدت سال پر از گل نگه داشت. همین طور می توان ۳ محصول گل یا بیشتر را از یک گیاه فرد برداشت کرد. در شاخه گل اولیه در پاییز ، گل ، تولیده شده و برای مدتی طولانی به این گل دهی ادامه خواهد داد. به نظر می رسد که برخی از شاخه ها برای مدتی فراتر از دو ماه تولید گل می کنند . در زمانی که آخرین گل برداشت می گردد ، نوک شاخه باید درست از زیر نقطه اتصال اولین غنچه بریده شود. خوشه گل ثانویه تقریبا در طول ۸ هفته تولید خواهد شد.
ارکیده cymbidium برای گل دادن به شب های خنک نیازمند است. بهمین خاطر این گیاه ابتدا در بهار گل می کند.
پرورش در گلدان : ارقامی چون aranda و هیبریدهای ascicenda ، oncidum و dendrobium همگی در گلدان عمل می آیند و این گلدانها را باید در جای نیمه سایه قرار داد. خاک گلدان از پوست خرد شده نارگیل تشکیل شده که کود شیمیایی هم به آن اضافه می گردد.
کلمات کلیدی : ارکیده ها ، تولید ارکیده در گلخانه ، نوردهی در گلخانه ، کود دهی، گلدان.
در رده بندی گیاهان، ارکیده ها جزو گروهی منحصر به فرد و از خانواده orchidaceae به حساب می آیند. ارکیده گیاهی تک لپه علفی و دائمی است. گل های ارکیده مقادیر زیادی بذر تولید می کنند. به عنوان مثال غلاف بذری ارکیده حاوی نزدیک به ۵۰۰ هزار بذر است. بذرها بدون آندوسپرم هستند به همین خاطر گاهی به نام بذر لخت نیز نامیده می شوند و در طبیعت بدون کمک قارچ نمی توانند جوانه بزنند.
محیط های کشت
بستر کشت ارکیده از نوع اپی فیت (رشد بر روی شاخه درختان) تا نوع خاکزی متغییر باشد. ارکیده های اپی فیت در مناطق بومی خود بر روی درختان رشد می یابند. به همین خاطر محیط کشت باید مشابه محیط رشد طبیعی آنها باشد. اکثر ارکیده های اپی فیت می توانند بر روی فیبر سرخس ، تراشه های سرخس درختی ، سرخ دار پوست درخت نراد و حتی مواد شبیه خاکستر پرورش می یابند.
ارکیده های خاکزی در خاکهای غنی شده از مواد آلی که در مناطق بومی خود موجود است رشد می کنند. می توان هر مخلوطی از خاک کاملا زهکشی شده که حاوی ۵۰ درصد یا بیشتر از مواد آلی است را استفاده نمود. در این زمینه ، پیت ، تراشه ، ماسه و حتی خزه نیز پیشنهاد می شود. تحقیقات گیاه شناسی نشان می دهد که می توان ارکیده های اپی فیت و خاک زی را در مخلوطی از پیت و پرلیت به نسبت مساوی با نتایج عالی پرورش داد.
آبیاری ارکیده ها
آبیاری و کیفیت آبی که برای ارکیده ها استفاده می شود از مهمترین عوامل محیطی مربوط به پرورش این گل ها است . سبک آبیاری ارکیده ها به این صورت است که آنها را باید به طور تمام و کمال آبیاری نمود و پس از آن تا شروع خشک شدن سطح خاک گلدان، نباید به آنها آب داد.
ارکیده های Cattleya را می توان با آبی که PH آن بین ۴ تا ۹ است آبیاری نمود . از جهتی به نظر می رسد که آب سنگین یا سبک تاثیر کمی بر روی رشد و نمو ارکیده ها دارد. با وجود این نباید آب سنگین را در سیستم آبفشانی به کار برد . مهمترین عامل در آبیاری ارکیده ها توجه به میزان نمک محلول در آب است . در این راستا استفاده از آب حاوی نمک های محلول کمتر از ۱۲۵ PPM بسیار مطلوب خواهد بود. میزان محلول ۱۲۵ تا ۵۰۰ PPM خوب بوده و بالاتر از این رنج تا ۸۰۰ PPM را باید با احتیاط به کار برد. آب نمک دار بیش از این میزان نباید به کار برده شود. برای اطمینان از مناسب بودن و ایمنی آب بهتر است آنرا تجزیه کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که مصرف این آب برای ارکیده آسیبی در پی ندارد.
کلید واژه ها: تولید گلخانه ای ارکیده ، ارکیده ها ، محیط کشت ارکیده ، آبیاری ارکیده ، PH آب آبیاری ارکیده .
