شیرهای آب از جمله اتصالاتی هستند که برای قطع و وصل کردن یا تنظیم دبی یا میزان جریان آب به کار می روند. شیرآلات پلی پروپیلن نیز همچون سایر اتصالات جوشی ، توسط دستگاه جوش به لوله ها و اتصالات دیگر متصل می شوند تا در مسیر جریان آب قرار گیرند. از میان شیرآلات پلیمری دو نوع شیر تک ضرب یا یک ضرب و شیر فلکه بیشتر اهمیت دارند. این دو شیر با وجود شباهت ظاهری هر کدام کاربرد مخصوص به خود دارند.
شیر فلکه و شیر تک ضرب هر کدام دارای شباهت ها و تفاوت هایی هستند که در زیر به طور مختصر به پاره ای از آنها می پردازیم.
شباهت ها:
کاربرد کلی : اولین و بدیهی ترین کاربرد هر نوع شیری استفاده از آن برای قطع و وصل جریان سیال است. در نگاه اول ، شیرفلکه و تک ضرب هر دو فلسفه وجودی یکسانی دارند و جز اینکه مسیر جریان آب را قطع و وصل کنند هدف دیگری نمی توان برای آنها برشمرد.
تنظیم دبی آب: شیرهای آب در کنار قطع و وصل کردن جریان آب به تنظیم میزان جریان آب نیز می پردازند. هنگام استفاده از لوله های آب، بارها اتفاق افتاده است که باید میزان آب را کم یا زیاد کرد تا بتوان جریان آب را برای انجام کار خاصی تنظیم کرد. این مسئله جز از طریق استفاده از شیر های آب ممکن نیست. البته در این جا کاربرد شیر فلکه با شیر یک ضرب کمی متفاوت است. گرچه هر دو شیر ، این قابلیت را دارند اما شیر فلکه که در واقع ورودی اصلی به شبکه آب است اکثرا تا آخر باز یا بسته می شود.
مغزی فلزی: اتصالات پلیمری از لحاض جنس مورد استفاده در ساخت آنها به دو دسته تقسیم می شوند. اتصالات تمام پلیمری و اتصالات پلیمری-فلزی. اتصالات پلیمری-فلزی زمانی به کار می روند که به خاطر وجود زروه یا قطعات دیگر، استفاده از فلز الزامی است. شیرآلات پلمیری نیز چون دارای مغزی رزوه دار هستند به ناچار از فلز در ساخت این قطعات استفاده شده است.
دسته یا اهرم قطع و وصل: هر دو شیر تک ضرب و فلکه دارای یک دسته هستند که بتوان با استفاده از آن ، میزان جریان آب را تغییر داد. این دسته با توجه به نوع کاربردی که در هر شیر وجود دارد شکل خاصی به خود گرفته است.
تفاوت ها :
نوع کاربرد: گرچه از لحاض کلی شیرآلات برای قطع و وصل جریان آب استفاده می شوند اما نوع کاربرد آنها متفاوت است. تفاوت اصلی شیر تک ضرب با شیر فلکه در مراحل یا سرعت کاربرد آنها است. شیر تک ضرب در یک مرحله و در یک آن، جریان آب را تغییر داده یا آنرا قطع یا وصل می کند. به همین خاطر دسته آن به صورت اهرم در نظر گرفته شده است. اما حالت استفاده از شیر فلکه تدریجی است. به این معنی که به تدریج دریچه ورود آب باز یا بسته می شود. دلیل اینکه دسته این شیر گرد ساخته شده نیز همین است. چرخاندن این شیر کمی زمان می برد و این زمان به کاربر امکان می دهد تا میزان جریان آب را تنظیم کند.
نکته دیگر در مورد شیر فکله این است که استفاده از این شیر دقیق تر است و می توان با دقت بیشتری میزان جریان ورودی آب را کنترل کرد.
شکل مغزی آب بند: تفاوت دیگری که بین شیر فکله و شیر یک ضرب وجود دارد در شکل هندسی مغزی آن است. به خاطر نوع قطع و وصل کردن جریان آب که بین این دو شیر وجود دارد شکل مغزی های آنها نیز متفاوت است. از آنجا که قرار است شیر تک ضرب به صورت یک دفعه عمل کند مغزی آن به شکل توپ است و شکاف درون این مغزی توپی با چرخش اهرم با اندک زمانی باز و بسته می شود. اما شکل هندسی مغزی شیر فلکه به شکل پولک است. این پولک توسط رزوه ای که با دسته آن می چرخد بالا و پایین می رود و همانند یک دریچه ، میزان جریان آب را تغییر می دهد.
محل قرار گیری در سیستم لوله کشی: شیر فلکه چون دریچه اصلی ورود آب به شبکه لوله کشی است در ابتدای این شبکه قرار دارد. به گونه ای که شبکه لوله کشی ساختمان بعد از این شیر و انشعاب اصلی آب شهر نیز قبل از آن قرار دارد. اما شیر تک ضرب گرچه گاهی به جای شیر فلک نیز استفاده می شود یک شیر فرعی بود و برای قطع و وصل کردن جریان آب در بخشی از شبکه لوله کشی قرار دارد.
کلمات کلیدی: شیر تک ضرب – شیر فلکه ، شیر آب ، شیر پلیمری ، لوله پلی پروپیلن