اجزای اصلی و تشکیلات مربوط به یک سامانه ی آبیاری قطره ای زیرسطحی عبارتند از :
پمپ
پمپ فشار لازم برای عملکرد مناسب سامانه را تامین می کند . قدرت آن بستگی به دبی و فشار لازم برای تلفات افت ، توپوگرافی زمین ، فشار کارکرد سامانه و تلفات فشار در فیلتر ها و سایر اجزای سامانه می باشد . سامانه آبیاری قطره ای زیرسطحی عموما به فشار کارکرد پایینی نیاز دارد . حداقل لازم حدود ۱۰۰ کیلو پاسکال می باشد .
سامانه فیلتراسیون
سامانه فیلتراسیون از مهم ترین قسمت های سامانه آبیاری قطره ای زیرسطحی می باشد و خلاصه کردن آن به منظور کاهش هزینه ها ، عموما سامانه آبیاری را با شکست مواجه می کند . در مورد انتخاب و طراحی سامانه فیلتراسیون بایستی به کیفیت آب آبیاری ، قطر مسیر مجاری آب در قطره چکان ها و شدت جریان سامانه آبیاری توجه شود .
سامانه آبیاری قطره ای زیرسطحی برای رسیدن به عملکرد مناسب احتیاج به تصفیه آب از مواد شیمیایی ، فیزیکی و بیولوژیکی دارد . مکانیسم تصفیه ی آب توسط فیلتر ها انجام می گیرد . فیلتر ها انواع مختلف دارند که رایج ترین آن ها فیلتر های سیکلون (سانتریفوژ) ، شنی و دیسکی یا توری می باشد . مواد آلی معلق و ذرات رس را نیز می توان به وسیله فیلتر های شن ، توری یا دیسکی جدا کرد . لجن ها و خزه ها می توانند در جداره داخلی لوله ها و قطره چکان ها با ذرات رس مخلوط شده و قطره چکان ها را مسدود کنند . رسوبات باکتریایی سولفور و آهن از مشکلات دیگر می باشند که به وسیله ی کلرزنی برطرف می شوند .
فشارسنج
عملکرد مناسب فشارسنج در مدیریت سامانه آبیاری قطره ای زیرسطحی نقش مهمی دارد و کنترل عملکرد سامانه آبیاری از نظر هماهنگی با ضوابط طراحی از طریق آن انجام می گیرد . به همین دلیل در تعیین محل نصب آن ها باید نهایت دقت بکار رود و به صورت زیر عمل گردد :
– در نقاط ورودی و خروجی فیلتر ها برای تعیین زمان شروع شستشو
شیر یکطرفه
جهت جلوگیری از برگشت آب هنگام خاموش کردن پمپ و جلوگیری از صدمات احتمالی به پمپ و سامانه کنترل مرکزی و برگشت کود و ذرات ریز از تانک تزریق کود به منبع آب ، که باعث آلودگی محیط زیست و یا خطر مسمومیت برای انسان و دام می شود ، ضروری است بعد از سامانه کنترل مرکزی ، ابتدای لوله ی اصلی و ابتدای سامانه کنترل مرکزی ، ابتدای لوله رانش پمپ از شیر یکطرفه آب استفاده شود ، به این منظور می توان از شیر های خلاشکن و فشارشکن با هم و یا یک شیر یکطرفه دوگانه استفاده کرد .
دبی سنج
در این سامانه نصب دبی سنج برای کنترل حجم آب کاربردی ضروری است . از آنجا که قطره چکان ها در زیر خاک قرار دارند تنها با نصب دبی سنج می توان نسبت به گرفتکی قطره چکان ها و یا ایجاد ترکیدگی و پارگی لوله ها اطلاع حاصل کرد .
شیر های مربوط به واحد های آبیاری
برای قطع و وصل آب به هر واحد آبیاری از شیر های مذکور استفاده می شود . این شیر ها اغلب دستی هستند . در سامانه هایی که به طور الکترونیکی کنترل می شوند شیر های مذکور به صورت اتوماتیک کار می کنند .
شیر تخلیه هوا
این شیر ها برای جلوگیری از مکش منفی و مکیده شدن ذرات خاک به داخل مجاری قطره چکان ها هنگامی که سامانه خاموش می شود استفاده می شوند . محل نصب این شیر ها در نقاط ارتفاعی و آخر لوله های نیمه اصلی می باشد .
خط تخلیه (شستشوی) سامانه
در انتهای هر بلوک یا واحد آبیاری ، لترال ها به یک مانیفلد که شستشوی سامانه را به عهده دارد ، متصلند . در انتهای مانیفلد مذکور شیر تخلیه قرار دارد . وظایف مانیفلد شستشو یا خط تخلیه عبارت است از :
۱- شستشوی رسوبات و مواد اضافی باقیمانده در لترال ها و هدایت آن به محل مخصوص در نظر گرفته شده
۲- متعادل ساختن فشار در لترال ها
لوله های قطره چکان دار (لترال ها)
لوله های قطره چکان دار از مهم ترین قسمت های سامانه آبیاری قطره ای زیرسطحی است . دقت در انتخاب قطره چکان ها ، تضمین کننده طول عمر سامانه و پایداری یکنواختی پخش آب در زیر سطح خاک است . ساختار بیشتر قطره چکان ها بدین گونه است که جریان آب در آن ها به صورت متلاطم بوده و سپس آب از سوراخ قطره چکان ها به صورت قطره خارج می شود . جریان آشفته آب احتمال گرفتگی در قطره چکان هایی که مجرای عبور کوتاه تر دارند را کاهش می دهد .
