تربچه ها سریعا رشد میکنند (برای رشد کامل دانه اش تنها به حدود سه هفته زمان نیاز دارد) و گیاه بسیار مقاومی است. طعم تند تربچه باعث لذیذی سوپ ها و سالادها میشود و فضای بسیار کمی را در باغ اشغال میکند.جهت شروع وفقیت امیز پرورش تربچه دستورالعمل های زیر مفید واقع خواهند شد
بخش یک: آماده شدن برای کاشت
1-1: تصمیم بگیرید کدام گونه ی تربچه را میخواهید بکارید
تربچه هم مانند بسیاری از گیاهان ، دارای گونه های بیشماری است که هم با گرده افشانی ترکیبی و هم با گرده افشانی آزاد شکل گرفته و میتوانند مورد توجه شما قرار بگیرد.اگر شما یک باغبان تازه کار هستید پرورش تربچه ی قرمز را مد نظر داشته باشید، آنها تنها در 22 روز کاملا رشد میکند و طعم دلپذیر و ملایمی دارند.
– تربچه های فصل بهار گونه ای از تربچه ها هستند که مردم بیشتر از همه با انها آشنایی دارند ( مانند ترچه ی قرمز که لایه ی سطحی آن سرخ رنگ و درون آن سفید است). شما باید این نوع از تربچه ها را در فصل بهار یا پاییز پرورش دهید. این گونه از تربچه ها، سریع ترین رشد ممکن را دارند.
– تربچه ی تابستانه عموما شبیه به تربچه ی بهاره است ولی رشد آهسته تری دارد و برای رشد کامل به حدود 6 الی 8 هفته زمان نیاز دارد.
– تربچه ی زمستانه بسیار بزرگ تر و پر نشاسته تر از تربچه های فصل بهار و تابستان است و برای رشد کامل به زمان بیشتری نیاز دارد. بهترین کار ممکن این است که عملیات بذرپاشی این نوع از تربچه در اواخر تابستان انجام شود تا بتوان محصول را در پاییز یا زمستان برداشت کرد. تربچه های زمستانی شامل دایکون(تربچه ی ژاپنی) و تربچه ی چمپین میشود. تربچه ی دایکون برای رشد کامل به شصت روز زمان نیاز دارد و میتواند تا طول 18 اینچ (45 سانتی متر)، رشد کند و دارای گونه هایی با میزان تندی بالا است.
1-2: مکان مناسبی را برای پرورش انتخاب کنید:
تربچه باید در محلی کاملا آفتاب گیر یا نیمه سایه و در خاک دانه درشت و سست و خشک کاشته شود.هر نوع سنگریزه ای را از خاک جدا کنید چون ریشه تربچه در مقابل هر سنگریزه ای که سر راهش قرار بگیرد دوشاخه میشود. قبل از کاشتن گیاه، به خاک کود طبیعی مانند کود ترکیبی،گیاهی و کود برگ(خاک برگ) اضافه کنید.
– از اینکه تربچه ها به مقدار کافی نور خورشید دریافت میکنند اطمینان حاصل کنید در غیر این صورت قسمت بالایی تربچه های بسیار بزرگ میشود و ریشه ی آنها کوچک میماند.با این حال نور بیش از اندازه ی خورشید میتواند باعث خرابی تربچه ها شود .
– خاک باید بدون سنگ ریزه و خشک، و ph آن حدودا 7.4 باشد.این مقدار بالای ph به پیشگیری از آفت club root کمک میکند . این آفت، یک قارچ آلوده کننده ی خانواده کلم است که باعث تورم ، تغییر شکل، شکاف و فساد ریشه های گیاه و گاها منجر به مرگ آن میشود. برای افزایش ph، در فصل پاییز به خاک آهک دولومیت یا آهک زراعی اضافه کنید. به مقدار لازم از کود طبیعی (مانند کمپوست) استفاده کنید.
– برای حصول بهترین نتیجه، یک آزمون خاک انجام دهید یا نمونه هایی از خاک را جهت بررسی وجود مواد لازم، به یک آزمایشگاه بفرستید. تمام اصلاحات لازم را حداقل یک هفته قبل از کاشت، اعمال کنید.
1-3: تمام تربچه هایی که کاشته اید را فهرست بندی کنید:
تربچه محصول هوای سرد است ، که باید برای بهترین نتیجه در فصل بهار یا پاییز کاشته شود. پرورش تربچه در طول ماه های گرم تابستان ممکن است به زرد شدن آنها منجر شود. آنجاییکه تربچه در مقابل سرما به خوبی مقاومت میکند میتوانید اولین محصول خود را دو هفته قبل از آخرین سرما زدگی بهار بکارید.
– هنگام شروع گرمای هوا پرورش تربچه را متوقف کنید. این مطلب اساسا به این معناست که اگر در حال گذر از روزهای متوالی با دمای 60 درجه ی فارنهایت (16 درجه ی سانتیگراد) یا دمایی بالاتر از آن هستید باید کاشت تربچه را تا زمانی که هوا خنک تر شود به تعویق بینداید.
– تربچه ی بهاره به طور معمول پس از حدود 5 روز جوانه میزند و در طی 3 الی 4 هفته آماده ی برداشت میشود.
– از آنجاییکه تربچه بسیار سریع رشد میکند شما میتوانید جهت ایجاد نشانگر ردیفی آنها را بین سبزیجاتی که رشد آهسته دارند به صورت کشت مخلوط بکارید. همچنین شما میتوانید برای افزایش میزان برداشتتان در طولانی مدت، هر هفته با بذرپاشی یک ردیف جدید، تربچه ها را به طور متوالی بکارید.
بخش دوم: پرورش تربچه
2-1: بذرهای تربچه را بکارید:
باید بذرهای تربچه را به عمق حدودا 1/2 اینچ (12.5 میلیمتر) و با فاصله ی 1 اینچ (25 میلیمتر) از هم بکارید. همین که تربچه ها جوانه زدند، جوانه های سالم را تنک کنید و با اختصاص فضای بیشتر، آنها را در فاصله ای حدود 2 اینچ (5 سانتی متر) از هم بکارید. ردیف های تربچه باید در فاصله ای حدود 1 فوت (30 سانتی متر) از یکدیگر کاشته شوند.
– شما باید تربچه ها را هنگامی که حدود 1 اینچ رشد کردند، تنک کنید. فقط سر تربچه ها را با یک قیچی کوچک تا انتهای آن و زمانی که به خاک برسید ببرید.
– اگر یک تربچه ی بزرگ کاشته اید باید بذر ها را در عمق حدود2.5 تا 4 سانتی بکارید.
– تربچه ها هم زیستی خوبی با یکدیگر دارند چون بسیاری از حشرات را از گیاهان معمول دور نگه داشته و رشد سریع تری هم دارند.
2-2: تربچه ها در حین رشدشان آبیاری کنید:
بستر تربچه را مرطوب نگاه دارید ولی در آب غرق نکنید. آب دادن مداوم به تربچه ها به طور منظم، منجر به رشد سریع آنها میشود. اگر رشد تربچه ها بیش از حد کند باشد طعم تند و تیزی پیدا میکنند. برای کمک به حفظ رطوبت، کود ترکیبی را به میزان دلخواه به خاک بستر تربچه اضافه کنید.
– اگر به طور منظم تربچه را آبیاری نکنید ( به طور مثال تربچه را برای چندین روز آبیاری نکنید و سپس آن را غرقاب کنید)، شکاف برمیدارند.
3-2: برداشت تربچه:
عموما وقتی قطر ریشه ی تربچه به حدود 1 اینچ (2.5 سانتی متر) برسد آماده ی برداشت است. بسته ی بذرهایتان را جهت مشاهده ی اندازه ی مناسب زمان برداشت و زمان رشد کامل گونه ی تربچه تان بررسی کنید. برای برداشت، گیاه را با دست هایتان از زمین بیرون بکشید.
– شما همچنین میتوانید کثیفی روی گیاه را پاک کنید و ببینید که آیا پیاز گیاه رشد کرده است یا خیر.اگر پیاز رشد کرده چند عدد تربچه را بیرون بکشید و طعمشان را بچشید.این کار باعث میشود که متوجه شوید آیا تربچه ها آماده ی برداشت هستند یا خیر.
– برخلاف بسیاری از گیاهان ریشه ای، تربچه نباید در زمین رها شود در غیر اینصورت سفت و مغزدار میشود.
4-2: تربچه را تمیز و ذخیره کنید:
با استفاده از دستانتان خاک را از روی تربچه هایتان پاک کنید و سپس آنها را در مکانی سرد و تاریک برای بیش از دو هفته انبار کنید. قبل از مصرف آنها را با آب بشویید.
بخش سوم: رفع عیوب تربچه
1-3: مواجهه با مشکلات قارچی:
انواع مختلفی از قارچ ها وجود دارند که میتوانند باعث از بین رفتن تربچه یا طعم بد آن شوند .عموما نشانه های واضحی از یک مشکل قارچی وجود دارد که میتوانید مراقب وقوعش باشید و متعاقبا با آن دست و پنجه نرم کنید.
– اگر رنگ زرد روشن و نقطه های خاکستری روی برگ های تربچه پدیدار شوند ممکن است تربچه دچار بیماری لکه برگی باشد که تحت عنوان لکه برگی سپتوریایی ، یک بیماری قارچی، شناخته میشود. اگر تربچه ی شما چنین وضعیتی دارد مطمئن شوید که خاک بستر گیاه شما دانه درشت است(آب را در خود نگاه نمیدارد) و به آن مواد آلی مانند کود ترکیبی(کمپوست) اضافه کنید.تربچه های بیمار را بیرون بکشید.جهت پیشگیری از وقوع این مشکل،محل کشت محصولتان را تغییر دهید تا تربچه ها را هر دفعه در همان بستر نکارید.همچنین باغتان را از وجود ضایعات گیاهی مصون نگه دارید (گیاهان مرده، علفهای هرزی که هرس کرده اید و …).
– اگر نقاط کمرنگ سبز در بخش بالایی برگ ها با کرکی بنفش رنگ در سطوح تحتانی شروع به پدیدار شدن کنند، احتمال میرود با بیماری سفیدک کرکی که نوعی قارچ است رو به رو باشید. تربچه های بیمار را دور بیندازید و اطمینان حاصل کنید که گیاه را بیش از اندازه آبیاری نمیکنید. با تنک کردن تربچه ها از تراکم بیش از حد آنها جلوگیری کنید. برای جلوگیری از وقوع بیماری سفیدک کرکی از تغییر مکان کاشت محصول و باقی نماندن ضایعات گیاهی در باغ اطمینان حاصل کنید.
– اگر برگهای تربچه در فضای بین رگبرگ هایش شروع به زرد شدن کردند، اگر حاشیه ی برگ ها به رنگ قهوه ای در آمد و به سمت بالا خم برداشت، اگر قسمت انتهایی ساقه به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه درآمد و حالت لیز و لزج به خود گرفت احتمالا شما با بیماری ساق سیاه که یک بیماری قارچی است رو به رو هستید. به بستر گیاه مواد آلی مانند کود ترکیبی(کمپوست) اضافه کنید و از اینکه خاک دانه درشت است( نمیتواند آب زیادی را در خود نگاه دارد و گیاه را بیش از حد آبیاری نمیکنید) اطمینان حاصل کنید. برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری از اینکه مکان کشت هایتان را تغییر میدهید اطمینان حاصل کنید.
2-3: از دست حشرات مشکل ساز خلاصی یابید:
قارچ ها تنها عامل مشکل ساز برای تربچه هایتان نیستند.حشرات خاصی میتوانند به داخل گیاه راه یابند و تا زمان آغاز مرگ گیاه از آن تغذیه کنند. شما در بسیاری از موارد با تمیز نگاه داشتن باغتان از ضایعات گیاهی و علف های هرز میتوانید جلوی این حشرات را بگیرید.اگر حشرات پدیدار شدند، راه هایی برای مقابله با آنها وجود دارد.
– اگر برگ های گیاه به نظر پژمرده می آید و شما متوجه حفره ها و شیارهایی در ریشه شده اید، احتمالا با کرم ریشه روبه رو هستید. این موجودات ریز،کرم هایی کوچک،خاکستری یا سفید و بدون پا هستند. حشرات در خاک کنار گیاه تخم گذاری میکنند. برای خلاصی از دست آنها به پایه ی گیاه تربچه خاکستر چوب یا آهک اضافه کنید. برای کاشت تربچه تا زمان خشک ترشدن هوا صبر کنید تا بتوانید از شروع چرخه ی زندگی کرمها جلوگیری کنید.
– اگر شاهد ظهور سوراخ های ریز روی برگهای تربچه هستید احتمالا با سوسک ککی مواجهید. این موجودات ریز،سوسک هایی به رنگ برنز یا مشکی هستند که طول هرکدام به یک و نیم میلیمتر میرسد. اگر دریافتید که با این موجودات رو به رو هستید، خاک دیاتومه ،نوعی از سنگ رسوبی نرم که به راحتی به یک پودر نرم تقریبا سفید تبدیل میشود، را در زمین پخش کنید. این خاک میتواند بعنوان یک حشره کش طبیعی عمل کند. شما همچنین باید اغلب مواقع زمین را شخم بزنید تا چرخه ی زندگی سوسکها را مختل نمایید.
– اگر روی تربچه های نقطه های سفید فام یا زرد فام دیده میشود، اگر برگ های دفرمه (از شکل افتاده) دارند، یا اگر پلاسیده شده اند، احتمالا با مگس لوده رو به رو هستید. این مگس های سیاه که خط و خالهای قرمز،زرد یا نارنجی دارند مایعات را از بافت تربچه به بیرون میمکند تمام مگس ها و توده ی تخم هایشان را جدا و نابود کنید. برای اینکه مگس ها را دور از باغ نگه دارید، مکانهای زاد و ولد آنها مانند پسماند محصولات و علف هرز را از بین ببرید.
– اگر برگهای تربچه به رنگ زرد کمرنگ درآمده، اگر برگهای تربچه خم برداشته است و شکننده شده، احتمالا گیاه تربچه به بیماری مینای زرد ،یک بیماری مایکوپلاسمایی، مبتلا شده است که توسط حشرات راسته ی نیم بالان (مانند جیرجیرک) انتشار میابد. در اینصورت گیاه یا گیاهان آلوده را خارج کرده و با پایین نگاه داشتن میزان علف های هرز و ضایعات گیاهان جمعیت حشرات راسته ی نیم بالان را مهار کنید.
3-3: خاک را بررسی کنید:
دما،نوع ومیزان رطوبت خاک میتواند بر سلامت تربچه نقشی حیاتی داشته باشد. به یاد داشته باشید که خاک مدنظر شما باید به طور یک دست مرطوب باشد (نه اینکه بیش از حد آبیاری شده باشد) و میزان ph آن به درستی تنظیم شده باشد.
– اگر طعم تربچه ها بیش از حد تند یا گزنده شد احتمالا بدین معناست که خاک بیش از حد خشک است یا دما آن بیش از حد بالاست (بالاتر از 32 درجه سانتی گراد). برای حفاظت از ریشه ها و خنک کردن خاک ، 5 الی 8 سانتی متر لاشبرگ طبیعی اضافه کنید. تربچه هایتان را هر 2 الی 3 ساعت یکبار آبیاری کنید و سپس صبر کنید که خاک تا عمق حداقل 10 سانتی متری خشک شود.
– اگر ریشه ی تربچه سفت است احتمالا دمای خاک بسیار بالا بوده و آبیاری به صورت پراکنده انجام گرفته است. برای اینکه ریشه ها را خنک نگاه دارید، آنها را به طور یکنواخت آبیاری کنید و از اینکه با خاک پوشانده شده و از معرض گرما در امان هستند اطمینان حاصل کنید. همچنین به محض اینکه تربچه ها به میزان کافی بزرگ شدند آنها را برداشت کنید که بیش از حد رشد نکنند و ترک برندارند.
نکات:
– تربچه قابلیت رشد در محفظه را نیز دارد و حتی میتوان آنها را با محیا کردن شرایط مناسب درون خانه پرورش داد.
– اگر تربچه هایتان زرد شدند آنها را سریعا دور نیندازید. پس از اینکه گلها خشک شدند دانه هایی تولید میکنند که اگرآنها را زمانی که نرم و سبز هستند بچینید تند و تردند.
هشدار:
به یاد داشته باشید دوره ی کوتاه رشد کامل تربچه بدین معناست که این گیاه به سرعت میتواند بیش از حد نیز رشد کند بنابراین توجه کافی را مبذول دارید.