آماده سازی مزارع صیفی جات برای آبیاری قطره ای

تقاضای روزافزون بازار برای صیفی جات ، مخصوصا خربزه و هندوانه با توجه به محدود بودن کشت آن ها در نقاطی از کشور و نیز بالا بودن درآمد حاصل از این کشت نسبت به سایر محصولات تابستانه ، باعث شده است عده ای از کشاورزان این محصولات را به عنوان محور کاشت خود قرار دهند . از نظر تولید هندوانه ایران در رتبه سیزدهم دنیا قرار دارد . برای کشت آبی صیفی جاتی مانند هندوانه به صورت سنتی ، بالغ بر ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب در هکتار مصرف می شود .

با توجه به مطالب فوق بهترین روش آبیاری برای افزایش راندمان آبیاری صیفی جات چه می تواند باشد ؟

استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار قطره ای در زراعت های ردیفی ، زمانی با موفقیت همراه است که به نکات و اصول بهره برداری خاص این روش آبیاری توجه خاص شود .

آماده سازی زمین و کاشت بذر

ابتدا مطابق روش معمول عملیات آماده سازی زمین شامل شخم ، دیسک و لولر در زمان و شرایط رطوبتی مناسب خاک انجام شود . کود های مورد نیاز شامل فسفر ، پتاس و ازت به خاک داده شود . سپس برای مشخص نمودن مسیر خطوط کاشت و یا محل استقرار نوار های آبیاری ، شیار های کم عمقی با فاصله حدود ۳ متر از یکدیگر احداث گردد . بدیهی است برای ارقامی که حجم بوته آن ها کوچکتر است فاصله شیار ها کمتر خواهد شد .

پس از پهن کردن نوار های تیپ در مسیر ردیف های کاشت و آماده نمودن سیستم آبیاری قطره ای ، عملیات آبیاری شروع می شود . کاشت بذر ها می تواند در خاک خشک انجام گیرد و سپس آبیاری انجام شود . بهتر است ابتدا سیستم آبیاری قطره ای شروع به کار کرده و بعد از حدود ۲۴ ساعت آبیاری به وسیله نوار ها ، آبیاری هر واحد آبیاری را قطع کرده و پس از حدود ۲۴ تا ۴۸ ساعت که خاک به رطوبت متناسب برای عملیات زراعی رسید ، کاشت بذر به وسیله ی دست به فاصله ۶۰ – ۵۰ سانتی متر و در عمق ۷ – ۵ سانتی متری اجرا شود و تا زمانی که بذر ها سبز نشده اند ، آبیاری اجرا نخواهد شد ، مگر اینکه رطوبت خاک برای سبز کردن بذر کفایت نکند . در این صورت در حدی آبیاری اجرا می شود که رطوبت به محل بذر برسد زیرا آبیاری زیاد در این مرحله باعث پوسیدن بذر ها خواهد شد . لازم به ذکر است که امکان کاشت بذر و پهن کردن نوار های آبیاری به طور همزمان و توسط ماشین نیز امکان پذیر می باشد که معمولا در مزارع بزرگ عملی تر و بهتر می باشد .

بعد از سبز شدن بذر ها با توجه به شرایط رطوبتی فصل ، نیازی به آبیاری سریع نمی باشد و بهتر است اجازه داده شود ، تا مقداری ریشه بوته ها عمیق شوند . این عمل باعث می شود که ریشه های گیاه در فصل تابستان که نیاز آبی گیاه افزلیش می یابد ، قادر به جذب آب و مواد غذایی از حجم بیشتری از خاک شوند و گیاه در مقابل توقف های احتمالی سیستم آبیاری و در نتیجه تنش آبی مقاومت بیشتری از خود نشان دهد .

آرایش کاشت

فاصله ردیف های کاشت حدود ۳ متر و فاصله کاشت روی ردیف ها حدود ۵۰ تا ۷۵ سانتی متر می باشد . در مناطقی که سرعت باد ناچیز است و احتمال جابجا شدن بوته ها وجود ندارد ، می توان بذر ها را در دو طرف نوار های آبیاری کشت کرد و اجازه داد بوته ها در دو طرف و عمود بر مسیر نوار آبیاری رشد کنند که در این حالت فاصله نوارهای آبیاری از هم بیشتر خواهند شد . ولی در مناطق باد خیز که امکان جابجایی بوته ها به وسیله ی نیروی باد وجود دارد ، بهتر است بذر ها فقط در یک طرف نوار ها و یا به عبارتی در پایین دست آن ها کاشته شوند . اجرای این روش کاشت به این علت است که همواره سعی شود نوار مرطوب ایجاد شده در یک طرف بوته ها قرار گیرد تا خربزه ها و هندوانه های تشکیل شده در روی خاک مرطوب قرار نگیرند . زیرا اگر برای مدت طولانی خاک زیر بوته ها و یا میوه ها مرطوب باشد ، محیط برای رشد قارچ ها مهیا شده و پوسیدگی میوه ها را به دنبال خواهد داشت و باعث از بین رفتن مقدار زیادی از محصول می شود .